Güneş'ten dev bir parça koptu

Kopan parça Güneş’te büyük bir girdap oluşturdu.
Kopan parça Güneş’te büyük bir girdap oluşturdu.
TT

Güneş'ten dev bir parça koptu

Kopan parça Güneş’te büyük bir girdap oluşturdu.
Kopan parça Güneş’te büyük bir girdap oluşturdu.

NASA’nın 2010 yılından bu yana faal olarak Güneş’i gözlediği program kapsamında, Güneş Dinamikleri Gözlemevi tarafından yapılan incelemede Güneş’ten büyük bir parça koptuğu ve bunun girdap oluşturduğu ortaya koyuldu.
Sosyal medyada yayınlanan çarpıcı görüntülerde, Güneş’in yüzeyinden püsküren plazma parçasının kırılarak bir girdap oluşturduğu görüldü.
Uzay Bilimciler, ayrıntıların anlaşılması için daha fazla analize ihtiyaçları olduğunu belirtirken Londra'daki Metro gazetesinin haberine göre daha önce böyle bir olay görülmedi.
Fizikçi Dr. Tamitha Skov, Twitter hesabında girdabı gösteren görüntüleri yayınladığı paylaşımında “Güneş'in atmosferik dinamiklerini anlamak için yapılan hiçbir çıkarım abartılı olmaz. Güneş’in önemine rağmen olay hakkında pek bir şey bilmiyoruz” dedi.
Bununla beraber Güneş’te yaklaşık her 11 yılda bir döngü gerçekleştiği ve şu an ivmenin arttığı biliniyor. Bu durum, olabildiğince büyük olan X-sınıfı da dahil olmak üzere giderek daha fazla güneş parlamasının yayılacağı anlamına geliyor.
Yapılan açıklamalara göre Güneş’ten bir parçanın koparak girdaba neden olması oldukça sıra dışı.
Gözlemler, söz konusu parçanın Güneş’in kuzey kutbunu dolaşmasının yaklaşık 8 saat sürdüğünü ve olayda tahmin edilen en üst seviyeden yatay rüzgâr hızının ise saniyede yaklaşık 100 kilometre olduğunu ortaya koydu.
Görüntüler, SDO (Güneş Dinamikleri Rasathanesi) uzay aracı tarafından kaydedildi.
Uzay aracı, Güneş’in korona adı verilen dış atmosferini ve parlamaların sıcak plazmasına ilişkin verileri analiz ediyor. Ayrıca, Güneş'in radyasyonundaki değişimlere ilişkin de görüntüleri kaydediyor.
NASA’dan konuya ilişkin yapılan açıklamada "Aktif sıcak noktalar ve Güneş’teki patlamalar artık daha net görülecek” denildi.



Her şeyin nasıl başladığını ortaya çıkarabilecek bir sinyal belirlendi

(Hans Lucas/AFP)
(Hans Lucas/AFP)
TT

Her şeyin nasıl başladığını ortaya çıkarabilecek bir sinyal belirlendi

(Hans Lucas/AFP)
(Hans Lucas/AFP)

Andrew Griffin 

Evrenin erken dönemlerinden gelen bir radyo sinyali, çevremizdeki her şeyin nasıl başladığını anlamamızı sağlayabilir.

21 santimetre sinyali diye bilinen bu sinyal, ilk yıldızların ve galaksilerin nasıl yanmaya başladığını ve evreni karanlıktan ışığa nasıl çıkardığını nihayet anlamamızı mümkün kılabilir.

Cambridge Üniversitesi'nden makalenin ortak yazarı Anastasia Fialkov yaptığı açıklamada, "Bu, karanlık evrendeki ilk ışığın nasıl ortaya çıktığını öğrenmek için eşsiz bir fırsat" diyor. 

Soğuk, karanlık bir evrenden yıldızlarla dolu bir evrene geçiş hikayesini yeni yeni anlamaya başlıyoruz.

Sinyal, 13 milyar yıldan fazla bir süre önceden, Büyük Patlama'nın sadece 100 milyon yıl sonrasından bize ulaşıyor. Zayıf parıltı, yıldızların oluştuğu uzay bölgeleri arasındaki boşluğu dolduran hidrojen atomları tarafından yaratılıyor.

Bilim insanları artık bu sinyalin doğasını kullanarak erken evreni daha iyi anlayabileceklerine inanıyor. Bunu, evrenin başlangıcıyla ilgili verileri ortaya çıkarmak için radyo sinyallerini yakalamaya çalışacak REACH (Radio Experiment for the Analysis of Cosmic Hydrogen / Kozmik Hidrojen Analizi için Radyo Deneyi) adlı radyo anteniyle yapacaklar.

Araştırmacılar bu projenin nasıl işleyeceğini daha iyi anlamak için REACH ve Kilometre Kare Dizisi adlı başka bir projenin, ilk yıldızların kütleleri ve diğer ayrıntıları hakkında nasıl bilgi sağlayabileceğini öngören bir model oluşturdu.

Profesör Fialkov, "İlk yıldızların kütlelerinin 21 santimetre sinyaline bağımlılığını ve ilk yıldızlar öldüğünde üretilen, X ışını ikililerinden gelen ultraviyole yıldız ışığı ve X ışını emisyonlarının etkisi de dahil olmak üzere tutarlı bir şekilde modelleyen ilk grubuz" diyor.

Bu bilgiler, Büyük Patlama'nın ürettiği hidrojen-helyum bileşimi gibi, evrenin ilkel koşullarını birleştiren simülasyonlardan elde edildi.

REACH teleskobunun baş araştırmacısı ve çalışmanın ortak yazarı Eloy de Lera Acedo, "Bildirdiğimiz tahminler, evrendeki ilk yıldızların doğasını anlamamız açısından muazzam önem taşıyor" ifadelerini kullanıyor.

Radyo teleskoplarımızın, ilk yıldızların kütlesi ve ilk ışıkların bugünkü yıldızlardan ne kadar farklı olabileceği hakkında ayrıntılı bilgiler verebileceğine dair kanıt sunuyoruz.

REACH gibi radyo teleskopları, evrenin bebeklik döneminin gizemlerini çözme yolunda umut vaat ediyor ve bu tahminler, Güney Afrika'daki Karoo'dan yaptığımız radyo gözlemlerine rehberlik etmesi açısından hayati önemde.

Çalışma, hakemli dergi Nature Astronomy'de yayımlanan "Determination of the mass distribution of the first stars from the 21-cm signal" (21 santimetre sinyalinden ilk yıldızların kütle dağılımının belirlenmesi) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/space