Alimi, ABD büyükelçisiyle Yemen ateşkesini yenileme çabalarını görüştü

Fransa, Husi terörü nedeniyle Yemen’deki insani durumun kötüye gitmesinden endişe duyuyor.

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, salı günü Riyad’da ABD Büyükelçisi Stephen Fagin ile görüştü. (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, salı günü Riyad’da ABD Büyükelçisi Stephen Fagin ile görüştü. (SABA)
TT

Alimi, ABD büyükelçisiyle Yemen ateşkesini yenileme çabalarını görüştü

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, salı günü Riyad’da ABD Büyükelçisi Stephen Fagin ile görüştü. (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, salı günü Riyad’da ABD Büyükelçisi Stephen Fagin ile görüştü. (SABA)

Fransa, Husi terörü nedeniyle Yemen'deki insani durumun kötüye gitmesinden duyduğu endişeyi dile getirirken Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi salı günü ABD Büyükelçisi Stephen Fagin ile Riyad'da bir araya geldi. İkili, uluslararası kabul görmüş referans şartlarına dayalı olarak ateşkesi yenileme ve siyasi süreci canlandırma çabalarındaki gelişmeleri görüştü.
Görüşme, Yemen Başkanlık Konseyi'ni destekleyen İstişare ve Uzlaşı Komisyonu’nun, çalışmalarına ilişkin iç yönetmelikler belgesini, kapsamlı barış sürecinin siyasi vizyonu için genel çerçeve belgesini ve Aden'de yapılan bir dizi toplantının ardından meşru siyasi güçler ve bileşenler arasında uzlaşma ilkelerine ilişkin bir belgeyi onaylamayı kabul ettiğini açıklamasından bir gün sonra gerçekleşti.
Resmi kaynaklar, Alimi'nin Yemen'deki son gelişmeleri görüşmek üzere ABD'nin Yemen Büyükelçisi Stephen Fagin'i kabul ettiğini bildirdi. Alimi’nin görüşmede ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Müdahale Planı'na verdiği son taahhütler de dahil olmak üzere, Yemen Başkanlık Konseyi’ni ve hükümeti destekleyen tutumuna övgüde bulunduğu belirtildi.
SABA'nın aktardığına göre Alimi, ABD Donanması'nın bölgesel müttefiklerin ve uluslararası ortakların daha fazla silah sevkiyatını, terörist Husi milislere kaçırılan İran uyuşturucularını, İran rejimi tarafından desteklenen şiddet ağlarını ve İran’ın bölgedeki yıkıcı projesini önlemedeki rolüne övgüde bulundu.
Ajans, görüşmede üzerinde anlaşmaya varılan görev tanımına uygun olarak ateşkesi yenilemek ve siyasi süreci canlandırmak için bölgesel ve uluslararası çabalardaki gelişmelere ve Suudi Arabistan'ın Yemen'e barış ve istikrar getirme girişimine değinildiğini aktardı.
Diğer yandan Fransa Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, ‘Yemen'de sekiz yıldır devam eden savaşın ve ülkeyi terörizmle kontrol eden Husi silahlı grubunun doğrudan bir sonucu olan son derece tehlikeli insani durumla ilgili’ endişelerini dile getirdi.
Açıklamada Fransa’nın BM, Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve birçok Fransız ve uluslararası sivil toplum kuruluşuna sağlanan destek aracılığıyla Yemen halkının sağlık, beslenme, hijyen ve sanitasyon açısından acil ihtiyaçlarının karşılanmasındaki yardımı yinelendi. Ayrıca 2023 yılında yaklaşık 23 milyon euroluk bir katkıyla Yemen halkını desteklemek için insani yardımını yoğunlaştırdığını duyurdu.
Fransa Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, yalnızca kapsamlı bir siyasi çözümün bu savaşa ve insani krize son verebileceği vurgulandı. BM Yemen Özel Temsilcisi’nin, -katılımı memnuniyetle karşılanması gereken- çeşitli Yemenli ve bölgesel aktörler arasındaki diyalogu teşvik etme ve bu çatışmaya son verme çabalarına tam desteğini yineledi.
Fransa, ciddi şekilde etkilenen Yemen'deki insani yardım koşullarının korunması çağrısında bulundu. Husiler tarafından BM çalışanları ve insani yardım görevlilerine uygulanan kısıtlamalara son verilmesi gerektiğini vurgulayan Fransa ayrıca Husileri, özellikle insani yardım alanında çalışan kadınların haklarına saygı duymaya çağırdı.
Reşad el-Alimi liderliğindeki Yemen Başkanlık Konseyi, 7 Nisan'da eski Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'den yetki devri kararı kapsamında oluşturulan İstişare ve Uzlaşı Komisyonu mutabakatının Husi darbesinin sona ermesine yol açan geçiş aşamasında devlet yönetiminde ortaklığın güçlendirilmesine yol açacağını umut ediyor.
Hükümet medyasında yer alan haberlere göre komisyonun belgeleri Aden'de onaylandıktan sonra Yemen İstişare ve Uzlaşı Komisyonu Başkanı Muhammed Abdullah Nasır el-Gaysi, ‘bu aşamada uyum ve dayanışmanın ve sorumluluk duygusunun önemini’ vurguladı. Nisan 2022'de Riyad istişareleri sonucunda ortaya çıkan ortaklıkta ifade edilen meşruiyetin hukuki statüsünün yanı sıra, tüm mutabakatların, içeriği ve biçimi bakımından güney ve kuzeydeki herkesin meşru özlemlerine herhangi bir istisna olmaksızın saygı gösterdiğini ve onları koruduğunu kaydetti.
Gaysi, komisyon belgelerinin onaylanmasıyla sağlanan anlaşma ve oy birliğinin Yemen Başkanlık Konseyi çatısı altında, tüm meşru tarafların meşru emellerine saygı çerçevesinde ortaklığın güçlendirilmesini ve ortak çıkarların önceliğini belirleyen eşi görülmemiş bir adımı temsil ettiğini ifade etti.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.