Hollanda, kamuya ait telefonlarda TikTok'un kullanılmamasını istedi

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Hollanda, kamuya ait telefonlarda TikTok'un kullanılmamasını istedi

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

 Hollanda'da, güvenlik ve casusluk endişeleri nedeniyle devlet memurlarının kullandığı kamuya ait telefonlardan, Çinli sosyal medya platformu TikTok'un silinmesi tavsiyesinde bulunuldu.
Hükümet sitesinden yapılan yazılı açıklamada, güvenlik endişeleri nedeniyle TikTok ve benzeri casusluk duyarlılığı yüksek uygulamaların Hollanda'da kamuya ait telefonlardan derhal silinmesinin istendiği belirtildi.
Kararın, Hollanda Güvenlik ve İstihbarat Dairesi'nin (AIVD) "Saldırgan siber politikalar izleyen ülkelerdeki firmalara ait uygulamaların kamu çalışanları tarafından kullanılması casusluk riskini attırıyor." şeklindeki tavsiyesi üzerine verildiği kaydedildi.
Açıklamada, Kraliyet İlişkileri ve Dijitalleşmeden Sorumlu Devlet Bakanı Alexandra van Huffelen'in, "Parlamento'daki sorular ve uluslararası gelişmeler bizi sadece bir uygulamadan daha fazlası için ciddi incelemeler yapmaya sevk etti. Memurların ve hükümetin dijital dünyada güvende hissedebilecekleri yapısal çözümler üzerine çalışıyoruz." ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, hükümetin, güvenlik riski oluşturan uygulamaların kamuya ait telefonlardan tamamen kaldırılması ve sadece önceden onaylanmış ve izin verilebilen uygulamaların kamu telefonlarına indirilebileceği bir sistem üzerinde çalıştığı kaydedildi.

- TikTok yasağına katılanların sayısı artıyor
ABD'de de Beyaz Saray, Savunma Bakanlığı, İç Güvenlik Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı dahil birçok devlet kurumu, Kongre'de Aralık 2022'de yapılan oylamayı beklemeden TikTok'u yasaklamıştı.
Avrupa Birliği (AB) yürütme organı AB Komisyonu, 23 Şubat'ta güvenlik endişeleri nedeniyle çalışanlarına TikTok yasağı getirmişti.
AB kurumlarından Avrupa Parlamentosu (AP) da AB Komisyonu ve Konseyinin ardından çalışanlarına güvenlik endişeleri gerekçesiyle Çinli sosyal medya platformu TikTok'u yasaklamıştı.
Danimarka Savunma Bakanlığı, siber güvenlik tedbirleri kapsamında çalışanlarına resmi hizmette kullanılan cihazlarda Çinli sosyal medya platformu TikTok'u kullanmasına yasak getirmişti.
Belçika Federal Hükümeti, 10 Mart'ta devlet memurlarının kullandığı bilgisayarlar ve mobil cihazlarda, Çinli sosyal medya platformu TikTok'u yasaklamıştı.
İngiltere ise 16 Mart'ta TikTok'un kamuya ait telefon ve diğer elektronik cihazlarda kullanımının derhal yasaklanacağını duyurmuştu.



"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
TT

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)

Son derece nadir rastlanan "Asya tek boynuzlu atı" saolanın ilk defa genom haritası çıkarıldı. Yeni çalışma nesli kritik tehlike altındaki türün yaşamasını sağlayabilir. 

İlk kez 1992'de tanımlanan saola (Pseudoryx nghetinhensis), en yakın zamanda keşfedilen büyük memeli türü. Vietnam ve Laos'un dağlık ormanlarında yaşayan bu sığır türü, boynuzlarının yanı sıra çok nadir görülmesi nedeniyle "Asya tek boynuzlu atı" diye biliniyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne (IUCN) göre nesli kritik tehlike altındaki bu türün 100'den daha az üyesi kaldığı tahmin ediliyor. Üstelik en son 2013'te görülmesi, soyunun çoktan tükenmiş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. 

Uluslararası bir araştırma ekibi, avcıların evlerinden toplanan saola kalıntılarından alınan parçaları analiz ederek 26 saolanın tam genomunu çıkardı. Türünün ilk örneği olan bu çalışma, saolanın geçmişini anlama ve geleceğini güvence altına alma yolunda kritik bilgiler sundu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de 5 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre saolalar 5 bin ila 20 bin yıl önce iki ayrı popülasyona ayrılmış. 

Makalenin başyazarı Genís Garcia Erill "Saolanın önemli genetik farklılıklara sahip iki popülasyona ayrıldığını görmek bizi epey şaşırttı" diyerek ekliyor: 

Bu daha önce hiç bilinmiyordu ve genetik veriler olmadan bilmemizin yolu yoktu. Bu önemli bir sonuç çünkü türün genetik varyasyonunun nasıl dağıldığını etkiliyor.

Bilim insanları ayrıca iki popülasyonun da Son Buzul Çağı'ndan itibaren azaldığını saptadı. Ekip, toplam saola nüfusunun 10 bin yıldır hiçbir zaman 5 binin üstüne çıkmadığını tahmin ediyor.

Bu durum, iki grubun da genetik çeşitliliğini kaybettiği anlamına geliyor. Ancak her biri genetik kodlarının farklı kısımlarını kaybetmiş. Araştırmacılara göre bu, nesillerinin tükenmesini önlemede kritik bir rol oynayabilir. 

Garcia Erill "Bir popülasyonda kaybolan genetik varyasyon diğerini tamamlıyor. Yani eğer bunları karıştırırsak, diğerindeki eksiklik giderilebilir" diye açıklıyor.

Bilim insanları saolaların hayatta kalması için esaret altında çiftleşmelerini sağlayacak bir program geliştirmeye çalışıyor. Yeni çalışmayı yürüten ekibin hesaplamalarına göre böyle bir program, tükenme riski karşısında en etkili çözümü sunuyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Rasmus Heller şöyle diyor:

Gelecekteki bir popülasyonun temelini oluşturmak için en az bir düzine saolayı (ideal olarak her iki popülasyonun karışımı) bir araya getirebilirsek, modellerimiz türlerin uzun vadede hayatta kalma şansının yüksek olacağını gösteriyor.

En son 2013'te görülen bir türün 12 üyesini bulmak zorlu bir iş. Ancak araştırmacılar, yeni çalışmanın bu sorunu çözebileceğine inanıyor. Saolanın genetik haritasının çıkarılması, daha kapsamlı arama çalışmalarının önünü açabilir. 

Makalenin yazarlarından Minh Duc Le, "Birçok araştırmacı, suda ve hatta aynı habitatta yaşayan kan emiciler olan sülüklerde, saola DNA'sının izlerini bulmayı deneyip başaramadı" diyerek ekliyor:

Bu tekniklerin hepsi küçük DNA parçalarını tespit etmeye dayanıyor ama artık saola genomunun tamamını bildiğimize göre, bu parçaları bulmak için çok daha geniş bir el kitabımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Cell