Lübnanlı emekli askerler daha iyi bir maaş talebiyle protesto düzenledi

Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)
Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)
TT

Lübnanlı emekli askerler daha iyi bir maaş talebiyle protesto düzenledi

Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)
Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)

Lübnan’da emekli askerler dün, ulusal para biriminin değer kaybetmesinin ardından devletten durumlarının iyileştirilmesinin yanı sıra teşvik ve yardımların artırılmasını talep ettikleri protestolarını yineledi. Lübnan Merkez Bankası binası önünde bazı emeklilerin binanın etrafındaki dikenli telleri kaldırmaya çalışması sebebiyle güvenlik güçleriyle arbede yaşandı.
Ulusal para biriminin satın alma değerinin büyük bir bölümünü kaybetmesi, tacirleri ürünlerin fiyatlarını dolar üzerinden belirlemeye yöneltti. Ancak son dört ayda bir doların değerinin 40 bin Lübnan lirasından 110 bin liraya yükselmesiyle sıkıntıları giderek büyüyen vatandaşların maaşlarında artış olmadı.
Lübnan Merkez Bankası iki yıl önce, nakit doları karaborsadaki fiyatından daha düşük bir döviz kuruyla sağlayan Exchange platformunu başlattı. Merkez Bankası, çalışanların maaşlarının değeri önemli ölçüde düştükten sonra Lübnan’daki kamu sektörü çalışanlarının maaşlarını Exchange platformunda almalarını, yani çalışanlara ek destek ve yardım olarak Lübnan lirası cinsinden maaşın paralel piyasadan daha düşük bir kur üzerinden nakit dolara çevrilmesi mümkün kıldı. Ancak söz konusu imkan bu ayın başında durduruldu.
Oturma eylemi yapan emekli askerler dün sabah Beyrut şehir merkezindeki Riad el-Sulh Meydanı’na akın etmeye başladı ve Kamu Emekliler Koordinasyon Kurulu’na çağrıda bulundu. Vatana Sadakat topluluğundan da geniş bir katılım oldu. Ayrıca asker emeklilerinin geçim taleplerini desteklemek için, Lübnan Silahlı Kuvvetleri Gaziler Derneği ve çeşitli emekli askeri gruplar eyleme katıldı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ordu ve güvenlik güçleri, eylemcileri kontrol altında tutmak için bölgeye yoğun bir konuşlandırıldı.
Boğucu ve yıkıcı olan ekonomi, mali ve yaşam koşulları altında bankaların ve Lübnan Merkez Bankası’nın yetkililerini kınayan ve eleştiren pankartlar taşıdı.
Eylemciler, Lübnan Merkez Bankası’na ait Exchange platformunda emekli çalışanlar için dolar kurunun bir dolar için 22 bin lira olmasını talep etti. Aslında bir dolar 90 Lübnan lirasıydı. Bu sırada doların değerini çalışanlar için 70 bin lira sınırına kadar düşürme eğilimi olduğu bilgisi yayıldı.
Eski Tuğgeneral George Nadir konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Bunlar haklı talepler. Artık kimse bu duruma tahammül edemez” ifadelerini kullandı.
Daha sonra bir dizi protestocu gösteri yapmak için Lübnan Merkez Bankası önüne gitti ve burada emekli askerler, güvenlik güçlerinin karşısında dikenli telleri kaldırmaya çalıştı. Lübnan Ulusal Haber Ajansı (NNA) Lübnan ordusu ile emekli askeri personel arasında çatışmalar yaşandığı bildirdi.
Protestonun ardından eski asker George Nadir, Selim Tuk, Riad İbrahim, Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riad Selame ile yaptıkları görüşmede, maaşların dolar bazında 28 bin 500 lira bedelle Exchange platformu fiyatı üzerinden tahsil edilmesi başta olmak üzere taleplerini yinelediler.
Selame, heyete konuyu Başbakan Necib Mikati ve Maliye Bakanı Yusuf el-Halil ile görüşeceğini zira bu kararın tek başına elinde olmadığını bildirdi. Nadir ise önümüzdeki pazartesi gününe kadar bir sonuca ulaşılamaması halinde talepler karşılanana kadar protestolarının artacağını vurguladı. Vatana Sadakat topluluğu da yaptığı açıklamada, bu hamlenin ulusal para biriminin değer kaybı ve bankacılık sektörünün çöküşü başta olmak üzere devlet kurumlarının çöküşünün hızlanması ile eş zamanlı olarak geldiğini bildirdi.
Ayrıca bu öfkeye, hırsızlık ve kamu parasının israfında ve Cumhurbaşkanının seçilmemesinde payı olan tüm yetkililere uyarı mesajının da eşlik ettiğini vurguladılar. Cumhurbaşkanlığı seçiminin, kamu çalışanları ve emeklileri hakkındaki adaletsizliğin düzeltilmesi için bir adım olarak ulusal bir kurtarma planını devreye sokmak zorunda olan anayasal kurumların oluşturulmasının başlangıcını temsil ettiğini kaydettiler.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times