Suudi Arabistan uzay sektöründe Ortadoğu ülkelerine öncülük edecek

Serco'nun Ortadoğu CEO'su Şarku’l Avsat’a konuştu: Riyad, yeniliği ve rekabeti teşvik eden bir ortam oluşturuyor.

Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)
Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)
TT

Suudi Arabistan uzay sektöründe Ortadoğu ülkelerine öncülük edecek

Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)
Phil Malem, Serco Orta Doğu CEO'su (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan’ın uzay stratejisi lansmanı yaklaşırken, özellikle uzay sektörüne yapılacak yatırımların boyutu konusunda beklentiler artıyor.
Şarku’l Avsat’ın yerel kaynaklardan aktardığı habere göre uzmanlar uzay sektörü için ayrılacak bütçenin, büyük uzay ekonomileriyle karşılaştırılabilir olmasını önerirken, Riyad'ın sektöre, yenilik odaklı bir yaklaşımla rekabetçi bir ortam yaratma konusunda öncülük etmesini bekliyor.

Büyüme Tahminleri
Uzay sektöründe uzmanlaşmış olan Serco’nun Orta Doğu bölgesi CEO'su Phil Malem, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, küresel uzay sektörünün değerinin 400 milyar dolardan fazla olduğunu ve 2040 yılına kadar 1 trilyon doların üzerine çıkacağını tahmin etti.
Yatırımların, fırlatmadan, ülke içi uydu üretimine, operasyonlara, yer segmentine ve alt veri hizmetlerine kadar uzay ekosisteminin tüm değer zinciri unsurlarından oluşturulmasının desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Malem'e göre uzay ekosisteminin tüm değer zincirinin oluşturulması, uzay araştırmaları, robotik, uzay, bilim, dünya gözlemi, uydu ve uzay sürdürülebilirliği dahil olmak üzere sektörün ilgili tüm sektörlerini de en üst düzeye çıkaracaktır.

Suudi Liderliği
Malem, Suudi Arabistan'ın uzay sektörünün sürdürülebilirliği konusunda Orta Doğu bölgesine liderlik edeceğini ve Krallığın küresel ölçekte bir aktör olarak uzay sektöründe de önemli bir figür olmasının muhtemel olduğunu belirtti.
Malem, kamu ve özel yatırımların bölgede uluslararası ortaklıkların kurulmasını destekleyeceğini ve Suudi Uzay Komisyonu tarafından bu yıl başlatılan ve ülke içinde yenilikçi uzay çözümleri geliştirmeleri için girişimcileri destekleyen, bilgi, teknoloji ve eğitim transferini kolaylaştıran “Suudi Uzay Hızlandırıcı Programı” da dahil olmak üzere yerel bir ekosistem inşa edeceğini belirtti.
Malem, uydu tasarımı ve uzay aracı operasyonlarından veri işleme ve yönetimine kadar tüm uzay değer zincirini geliştirmek amacıyla, uzay kamu sektörünün çeşitli yerlerine, ajanslarına ve kurumlarına yayılmış mühendis, operatör ve analist kadroları için en iyi eğitimin verilmesi gerektiğini de vurguladı.

Ekonomik Çeşitlilik
Suudi Arabistan'ın bölgedeki ekonomik çeşitlendirme planlarının bir parçası olarak sektörü katlayarak geliştireceğini öngören Malem, Yüksek Uzay Konseyi'ne başkanlık eden Başbakan ve Ekonomik ve Kalkınma İşleri Konseyi Başkanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın direktifleriyle uzayın, gündemin üst sıralarında yer almasını bekliyor.
Malem sözlerine şöyle devam etti: “Uzay, uzay verilerinin sağladığı hizmetler aracılığıyla tüm ekonomik sektörleri etkileyecek büyük bir potansiyele sahip. Suudi uzay sektörü, 2018'deki başlangıcından bu yana rekabetçi ve erişilebilir bir ortam yaratma konusunda büyük adımlar atarken, stratejisini geliştirmek için de büyük çaba sarf etti. İnsanlı uzay görevlerinde ve bu yıl Suudi astronotları fırlatma planlarında ilham kaynağı oldu ve inanılmaz başarılar elde etti.”

Ciddi bir hamle
Riyad'ın uzay sektörüne ciddi bir şekilde yöneldiğine dikkat çekerek, geçtiğimiz yıl içinde küresel uzay endüstrisinde bir dizi nitelikli işi oluşturmayı başardığını ve uzay sektöründe uzun vadeli büyümeyi şekillendirmeye, yönlendirmeye ve sürdürmeye yardımcı olacak en iyi yetenekleri ilgili görevlere getirme politikası izlediğini belirtti.
Malem sözlerine şöyle devam etti: “Sektör, Suudi Arabistan’ı uzay alanında lider bir ülke haline getirmek için sadece ekonomik büyümeye odaklanmakla kalmayacak, aynı zamanda sürekli büyümeyi sağlamak için özellikle ulusal istihdamı geliştirmeye de odaklanacaktır. İşte bu noktada, bireylerin uzay programını uygulayabilecek bilgi ve beceriye sahip olduğu, millileştirilmiş yerel işgücünün oluşturulmasına yardımcı olmak için büyük fırsatlar bulunmaktadır. İşte bu noktada Suudi ulusal vizyonunun canlandırılmasını destekleme fırsatı doğuyor.”

Serco'nun planı
Serco'nun iş planıyla ilgili olarak ise Malem şunları söyledi: “Planlarımız, Suudi vatandaşlarına bölgedeki uzay sektörünün uzun vadeli büyüme zorluklarını karşılayacak yetenek, bilgi ve deneyimi sağlayacak eğitimleri tasarlamak, geliştirmek ve sunmak için yerel akademi, sanayi ve kamu sektörüyle ortaklık kurmaktır.”



Suudi ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 4,8 büyüdü... Petrol dışı faaliyetler büyümenin yüzde 50'sini oluşturuyor

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)
TT

Suudi ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 4,8 büyüdü... Petrol dışı faaliyetler büyümenin yüzde 50'sini oluşturuyor

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın genel görünümü (SPA)

Suudi Arabistan ekonomisi, 2025’in üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 4,8’lik reel büyüme kaydetti. Bu büyüme, ülkenin olumlu ekonomik performansının devam ettiğini gösterirken, petrol dışı faaliyetlerin ana itici güç olduğu gözlendi. Mevsimsel olarak düzeltilmiş reel gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,4 arttı.

Suudi Arabistan Genel İstatistik Kurumu’nun (GASTAT) nihai verilerine göre, yıllık büyüme oranı, ekim ayında açıklanan ön tahminlerdeki yüzde 5’lik seviyenin biraz altında kaldı. Buna rağmen 2025’in en hızlı büyümesi olarak kayda geçti.

Yıllık toplam büyümeye en büyük katkıyı, 2,4 puan ile petrol dışı faaliyetler sağladı; bu oran, toplam yüzde 4,8’lik büyümenin yüzde 50’sini oluşturuyor. Petrol faaliyetlerinin katkısı ise 2 puan oldu. GASTAT, petrol dışı faaliyetler için büyüme tahminini yüzde 4,5’ten yüzde 4,3’e düşürürken, petrol faaliyetleri büyüme tahminini ise yüzde 8,2’den yüzde 8,3’e yükseltti.

Büyümede, ağustos sonunda OPEC+ ittifakının gönüllü üretim kesintilerinin sona ermesinin ardından petrol üretimindeki kademeli artışın etkisi oldu. Suudi Arabistan, eylül ayından itibaren günlük 547 bin varil artışla üretimini yükseltti ve kasım ayında buna ek olarak günlük 137 bin varil artış gerçekleştirdi.

Bunun yanı sıra, kamu faaliyetleri ve ürünler üzerinden alınan net vergiler de büyümeye her biri 0,2 puanlık sınırlı katkı sağladı.

Mevsimsel düzeltmelerle (çeyreklik bazda) bakıldığında, petrol ve petrol dışı faaliyetler sırasıyla büyümeye 0,8 ve 0,3 puanlık katkı sağladı.

Faaliyet türlerine göre performansa bakıldığında, tüm ekonomik faaliyetler yıllık bazda pozitif büyüme kaydetti. Üçüncü çeyrekte en hızlı büyüyen sektör, yıllık yüzde 11,9 ve çeyreklik yüzde 3,9 artışla petrol rafinajı oldu. Bunu, ham petrol ve doğalgaz faaliyetleri izledi; bu sektörler yıllık yüzde 7,3, çeyreklik yüzde 3,2 büyüme gösterdi. Elektrik, gaz ve su faaliyetleri ise yıllık yüzde 6,4, çeyreklik yüzde 1 oranında büyüme kaydetti.

Harcamaların bileşenlerine gelince, yıllık ve çeyreklik karşılaştırmalarda farklılıklar gözlendi. Özel nihai tüketim harcamaları yıllık yüzde 2,6 artarken, çeyreklik bazda yüzde 0,6 geriledi. Buna karşın, devletin nihai tüketim harcamaları yıllık yüzde 3,1 düşerken, çeyreklik bazda yüzde 1,4 arttı.

Toplam sabit sermaye oluşumu yıllık bazda yüzde 0,7 azaldı; ancak çeyreklik bazda güçlü bir artışla yüzde 6,2 yükseldi. Bu durum, üçüncü çeyrekte yatırım harcamalarının bir önceki çeyreğe kıyasla arttığını gösteriyor.

Dış ticarette ise performans, ihracattaki güçlü artışla desteklendi. İhracat yıllık yüzde 18,4, çeyreklik yüzde 7,5 yükseldi ve Suudi ürünlerine yönelik dış talebin güçlü olduğunu ortaya koydu. İthalat ise yıllık yüzde 4,3 artarken, çeyreklik bazda yüzde 1,2 azaldı.


Suudi Arabistan, Fortune Global Forum'da niteliksel atılımlarını sergiliyor... Krallık: ‘Fırsatlar Ülkesi’

Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)
Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)
TT

Suudi Arabistan, Fortune Global Forum'da niteliksel atılımlarını sergiliyor... Krallık: ‘Fırsatlar Ülkesi’

Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)
Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Fortune Global Forum'un açılışında konuşma yaptı. (Fotoğraf: Turki el-Akili)

Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliği Danışmanı ve Suudi Arabistan Kongre ve Fuar Genel Kurumu (SCEGA) Başkanı Fahd er-Reşid, Krallığın bugün bir fırsatlar ülkesi haline geldiğini belirterek, Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 çerçevesinde çeşitli alanlarda kaydettiği niteliksel atılımları vurguladı.

26-27 Ekim tarihlerinde ilk kez Riyad'da düzenlenen Fortune Global Forum'un açılış konuşmasında er-Reşid, kadınların işgücü piyasasına katılımının yüzde 37'ye ulaşarak 2030 için belirlenen hedefi aştığını açıkladı. Öte yandan, turizm sektörü geçen yıl 100 milyon ziyaretçi hedefi açıklanmışken, 120 milyon ziyaretçiyi ağırladı.

Er-Reşid, yaklaşık 8 milyonluk nüfusu ile dünyanın en büyük 50 şehir ekonomisi arasında yer alan Riyad şehrinin, Suudilerin hırsını ve zorlu bir ortamda inşa etme yeteneğini somutlaştırdığını belirtti. Er-Reşid, “Başarılar, Suudi halkını karakterize eden hırs, sabır ve sınırsız iyimserlik sayesinde elde edildi” ifadesini kullandı.

Er-Reşid, Vizyon 2030'un uygulanmasının tüm sektörleri kapsayan kesin performans göstergelerine dayandığını belirtti. Suudi Arabistan’ın, çeşitli bölgelerdeki erkek ve kadınların ortak çabalarıyla, küresel yetenekleri çekerek ve uluslararası ortaklıkları güçlendirerek binden fazla girişim başlattığını ve bunların yüzde 85'inin plana göre ilerlediğini kaydetti.

Suudi Arabistan’ın iş birliği ve yatırımı artırmak için dünyaya kollarını açtığını vurgulayan er-Reşid, konuşmasını şu ifadelerle tamamladı: “Buradayız, hazırız. Yeteneklerimizi artıracak ve bilgimizi derinleştirecek yeni ortaklıklar kurmayı sabırsızlıkla bekliyoruz.”

Fortune Global Forum, yapay zekâ alanındaki tarihi gelişmeler, jeopolitik gerilimler ve değişen ticaret politikalarının küresel pazarlar ve tedarik zincirleri üzerindeki etkisi dahil olmak üzere, küresel ekonomideki büyük değişikliklerin arkasındaki itici güçleri tartışıyor. Ayrıca, ekonomilerin stratejilerini enerji bağımlılığından finansal liderliği güçlendirmeye doğru yeniden yönlendirdiği, kamu-özel sektör ortaklıkları için yeni fırsatlar yarattığı ve iş ve yatırım alanlarında küresel iş birliğinin haritasını yeniden çizdiği Körfez bölgesindeki dönüşümleri de vurguluyor.


İsrail ordusu Gazze şehrini ‘tehlikeli savaş bölgesi’ ilan etti

İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)
İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)
TT

İsrail ordusu Gazze şehrini ‘tehlikeli savaş bölgesi’ ilan etti

İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)
İsrail ile Hamas arasındaki savaş devam ederken Gazze şehrindeki yıkımı gösteren bir fotoğraf (AFP)

İsrail ordusu bugün Gazze şehrini ‘tehlikeli savaş bölgesi’ ilan etti. İsrail ile Hamas arasındaki savaşın başlamasından yaklaşık iki yıl sonra İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin en büyük şehrini kontrol altına almaya hazırlanıyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee'nin X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, “Bugün saat 10:00'dan itibaren geçerli olacak askeri faaliyetler için yerel ve geçici ateşkes, tehlikeli savaş bölgesi olarak kabul edilen Gazze şehri bölgesini kapsamamaktadır” denildi.

Söz konusu ateşkes, yardım dağıtımını kolaylaştırmak için belirli bölgelerde günlük olarak uygulanan ateşkesi ifade ediyor.

İsrail ordusu geçtiğimiz temmuz sonunda, ‘Birleşmiş Milletler (BM) konvoylarının ve sivil toplum kuruluşlarının güvenli geçişini sağlamak’ amacıyla Gazze şehri ve kuşatma altında bulunan ve tahrip edilmiş Filistin topraklarının diğer bölgelerinde askeri faaliyetlerin ‘günlük olarak askıya alınacağını’ duyurdu.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre İsrail ordusu bugün, ‘Gazze Şeridi'ndeki terör örgütlerine karşı kara manevraları ve saldırı faaliyetlerini sürdürürken, Gazze Şeridi'ndeki insani yardım çabalarını da desteklemeye devam edeceğini’ belirtti.

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü ise bugün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nde 33 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.

İsrail'e savaşı sona erdirmesi için uluslararası ve ulusal baskıların artmasına rağmen, ordu dün, güçlerinin Gazze Şeridi genelinde ‘operasyonlarına devam ettiğini’ duyurdu.

İsrail hükümetinin ağustos ayı başında Gazze şehrini kontrol altına alma planını onaylamasının ardından, Gazze şehri sakinlerinin tahliyesinin ‘kaçınılmaz’ olduğu ifade edildi.