Elektriğin yüzde 12’si güneş ve rüzgardan üretiliyor

AB, rüzgar enerjisi kapasitesini genişletemedi

Fransız şehri Saint-Nazaire kıyılarındaki rüzgar türbinleri. (Şarku’l Avsat)
Fransız şehri Saint-Nazaire kıyılarındaki rüzgar türbinleri. (Şarku’l Avsat)
TT

Elektriğin yüzde 12’si güneş ve rüzgardan üretiliyor

Fransız şehri Saint-Nazaire kıyılarındaki rüzgar türbinleri. (Şarku’l Avsat)
Fransız şehri Saint-Nazaire kıyılarındaki rüzgar türbinleri. (Şarku’l Avsat)

Küresel çapta rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretimi geçen yıl, 2021’deki yüzde 10’dan yüzde 12’ye yükseldi.
İklim ve enerji konusunda çalışmalar yürüten bağımsız araştırma kurumu Ember tarafından hazırlanan raporda, geçen yıl dünyanın en büyük sera gazı karbondioksit emisyonu kaynağı olan sektörlerde bu alanda zirvenin görülmüş olabileceği belirtildi.
Ember, kürsel çapta elektrikle ilgili yıllık raporunda 78 ülkeden elektrik sektörünün verilerini inceleyerek küresel elektrik talebinin yüzde 93’ünü oluşturduğunu bildirdi..
Raporda, geçen yıl küresel elektrik üretiminin yüzde 39’unu yenilebilir ve nükleer enerji kaynaklarının oluşturduğu, bir önceki yıla göre güneş enerjisinin yüzde 24 ve rüzgar enerjisinin yüzde 17 arttığı sonucu yer aldı.
Güneş ve rüzgar enerjisi üretimindeki büyüme, 2022’de küresel elektrik talebindeki artışın yüzde 80’ini karşılayacak. Kömürle çalışan santrallerden elektrik üretimi yüzde 1,1 artarken, gazla çalışan santrallerden elektrik üretimi, yüksek akaryakıt fiyatları nedeniyle yüzde 0,2 azaldı.
Elektrik sektöründen kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının geçen yıl yüzde 1,3 oranında artmasına rağmen, rüzgar ve güneş enerjisine olan bağımlılığın artması yükselişin yavaşlamasına katkıda bulundu. Raporda, rüzgar ve güneş enerjisinden üretilen elektriğin fosil yakıt santrallerinden gelmesi durumunda, elektrik sektörünün emisyonlarının 2022’de yüzde 20 daha yüksek olacağı belirtildi.
Rapora göre, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri rüzgar enerjisi üretiminin genişlemesinde geride kaldı. AB’de geçen yıl rüzgar enerjisi üretimi yıllık bazda yüzde 9 büyüyerek, yüzde 17 olan küresel ortalamanın altında kaldı. Rusya geçen yıl AB’ye doğalgaz arzını önemli ölçüde azalttığından beri Brüksel ve başkentler kapasiteyi daha hızlı artırmak ve yenilenebilir enerji üretimi için onay prosedürlerini hızlandırma sözü verdi.
Ember, Almanya’nın karadaki rüzgar enerjisinin konuşlandırılmasında dünya lideri olduğunu, ancak 2017-2021 yılları arasında, bundan önceki dört yıldaki kapasitenin ortalama üçte birini kurduğunu belirtti.
Raporda, 2022 yılında AB’de güneşten enerji üretiminin küresel ortalamaya göre yüzde 24 büyüdüğü vurgulandı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ABD’de rüzgar enerjisi üretimi 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 15, güneş enerjisi üretimi de yüzde 25 oranında arttı.
Yavaş büyümeye rağmen AB ülkeleri halen enerji talebinin daha büyük bir kısmını yenilenebilir enerji ile karşılıyor. Rüzgar ve güneş, geçen yıl AB’de enerjinin yüzde 22’sini üretirken bu oran ABD’de yüzde 15, küresel olarak da yüzde 12 olarak gerçekleşti.



Elektrikli araçlarda mıknatıssız dönem: Karbon ayak izi yüzde 40 azalacak

Elektrikli araçlar, fosil yakıtların kullanımını azaltırken bilim insanları çevreye faydalarını artırmaya çalışıyor (Reuters/Arşiv)
Elektrikli araçlar, fosil yakıtların kullanımını azaltırken bilim insanları çevreye faydalarını artırmaya çalışıyor (Reuters/Arşiv)
TT

Elektrikli araçlarda mıknatıssız dönem: Karbon ayak izi yüzde 40 azalacak

Elektrikli araçlar, fosil yakıtların kullanımını azaltırken bilim insanları çevreye faydalarını artırmaya çalışıyor (Reuters/Arşiv)
Elektrikli araçlar, fosil yakıtların kullanımını azaltırken bilim insanları çevreye faydalarını artırmaya çalışıyor (Reuters/Arşiv)

İki otomotiv şirketi yeni bir sistemle, elektrikli araçlarda mıknatıssız motora geçişi hızlandırmayı amaçlıyor. Yeni teknolojinin karbon ayak izinde yüzde 40 düşüş sağlayacağını öne sürüyorlar. 

Bugün üretilen çoğu elektrikli aracın motorunda mıknatıs olduğu için nadir toprak elementlerine ihtiyaç duyuluyor. Ancak bu elementlerin çıkarılma sürecinin maliyetli olması sorun teşkil ediyor. 

Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla bu elementlere ihtiyacın artması beklenirken, otomotiv üreticileri farklı yollar arayışına giriyor.

Almanya merkezli Mahle, Mıknatıssız Temassız Verici (MCT) adlı tasarımıyla motorların dönen bölümlerini ifade eden rotorlarda yaygın olarak kullanılan mıknatıslara duyulan ihtiyacı gideriyor. 

Bu parçalardaki fırçalar yerine kablosuz bir vericiden gönderilen elektrikle manyetize olan bobinlerin konması, nadir toprak elementlerine bağlılığı ortadan kaldırıyor.

Şirket ayrıca MCT tasarımının, fırçaların yıpranmasından kaynaklanan onarım ve bakım maliyetini de giderdiğini ifade ediyor.

Fransa merkezli otomotiv şirketi Valeo ise motorların dönmeyen kısımları statorlar ve kontrol sistemlerini mıknatıssız şekilde geliştirmeye odaklanıyor.

Yeni bir işbirliğine imza atan iki şirket, uzmanlıklarını birleştirerek mıknatısa ihtiyaç duymayan üst sınıf araçlar üretmeyi planlıyor. Valeo ve Mahle, 220 kW ve 350 kW arasında değişen maksimum güce sahip bir mıknatıssız elektrikli aks sistemi geliştirmek üzere çalışacak.

14 Ekim Pazartesi günü yaptıkları açıklamada tanıtılan Dahili Fırçasız Elektrikli Uyarma (iBEE) adlı sistemin, mıknatıssız elektrikli motorların performansında ve verimliliğinde devrim yaratabileceği öne sürülüyor.

Ayrıca yeni bir soğutma teknolojisi üzerinde çalışan şirketler bu sayede diğer elektrikli araçlara kıyasla karbon ayak izinde yüzde 40 düşüş yaşanacağını iddia ediyor. 

Valeo Güç Bölümü CEO'su Xavier Dupont, işbirliğini "mükemmel bir eşleşme" diye niteleyerek ekliyor:

Bu ortaklık, otomotiv endüstrisinin daha yenilikçi ve sürdürülebilir çözümlere doğru evrimini desteklemede kilit öneme sahip.

Valeo ve Mahle, ilk prototip testlerini 2024 sonuna kadar tamamlamayı planlıyor.

Independent Türkçe, New Atlas, Interesting Engineering, Mahle