Faslı kadınlara yönelik şiddetin ve zulmün mevsimi 'tramdina'

Fas'ta şiddet mağduru kadınların yalnızca yüzde 5 ila 10'u mahkemelere şikayette bulunuyor

Fotoğraf: AFP

İlham Talibi 
Fas'ta kadınlar, kötü alışkanlıklardan uzak durma, dinginliği ve barışı sağlama zamanı ramazan ayında, bilhassa narkotik bağımlısı erkeklerden şiddet görüyor.
"Tramdina" olgusu, oruç dolayısıyla narkotik kullanımından uzak durulmasına bağlı şiddet anlamına geliyor. 

Öfke
32 yaşında 2 çocuk annesi Selva, bu hususta yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
"Eşim şiddet yanlısı bir adam. Ramazan ayında ise oruçlu iken narkotik kullanmaması dolayısıyla şiddete meyli artıyor. Bana yönelik hakaret ve küfürleri dayanılmaz hale geliyor. Başka bir adama dönüşüyor, öfkesini benden ve çocuklarından çıkarıyor. Evliliğimizin başlarında, çocuğum olmadan önce, Ramazan ayını ailemin yanında geçirir, ardından eve dönerdim. Ancak çocuklarımın dünyaya gelmesi ardından onları herhangi bir yere götürmek benim için zorlaştı. Eşim ezan okumadan birkaç dakika önce dışarı çıkarak sigara ve narkotik ürünler aramaya başlıyor."
Eşini polise şikayet edemediğini, kendisine uyguladığı şiddet nedeniyle kadın bakımevlerine başvuramadığını, zira kendisini daha fazla taciz edeceğini söyleyen Selva, "Ayrıca beni ve çocuklarımı kucaklayacak hiçbir merkez bulunmuyor. Bu yüzden onun şiddetine katlanmak zorunda kalıyorum" dedi. 
Fas Adalet Bakanı Abdullatif Vehbi, Temsilciler Meclisi'ndeki oturumda yaptığı açıklamada, "Fas'ta şiddet mağduru kadınların yalnızca yüzde 5 ila 10'u mahkemelere şikayette bulunuyor. Aile içi şiddet mağdurlarının çoğu yaşadıklarını gizliyor, bunu bir aile içi mesele olarak görüyor" ifadelerini kullandı.
Mahkemelerde kadına yönelik şiddetle mücadele merkezlerinin çalışmalarını eleştiren Vehbi, bu yönde büyük bir rol oynamadıklarını söyledi. 
Adalet Bakanlığı verilerine göre, 2018 yılında en az 92 bin kadın (şikayet ettiği bilinen) şiddete maruz kaldı, bunlardan yalnızca 38 bin kişiye kulak verildi.
Şikayetlerin incelendiği sosyal araştırmaya 609 vaka dahil edildi. 2019 yılında ise şikayetçi sayısı 106 bine ulaştı.
Bunlardan yalnızca 40 bin kişiye kulak verilirken sosyal araştırma ise 902 vakayı içerdi. 2020 yılında şikayet sayısı 51 bini aştı.

Oruç, şiddetten arınmış mı?
Aile içi şiddet mağdurlarından 36 yaşındaki Rukiye, "Narkotik bağımlısı bir kişi ile birlikte olmak adete bir cehennem. Ancak ramazan ayında bu durum daha da vahim hale geliyor. Bağımlılığını bırakamayan eşim, bana ve çocuklarına şiddet uyguluyor" diye konuştu. 
Kazablanka şehrinde yaşayan Rukiye, eşini bağımlılıktan kurtarmak için hastaneye başvurduğunu, buna eşinin de gönüllü olduğunu, ancak Fas'ta bu tür tedavilerin çok pahalı olması dolayısıyla maddi külfeti karşılayamadıklarını belirtti. 
Bağımlılık oranlarının yüksek olduğu Fas toplumunda tramdina olgusu da oldukça yaygın.
Ancak bu olgunun tehlikeleri konusunda farkındalık yaratmaya ve şiddet mağdurlarını desteklemeye yönelik programlar bulunmuyor.
Rukiyye bu hususta, "Kadınlar ve çocuklar maalesef eşleri tarafından şiddete maruz kalıyor. Eşleri dahi bağımlılığa kurban gidiyor. Bilhassa Ramazan ayında narkotik kullanmadan edemiyor, öfkelerine hakim olamıyorlar. Ben de ramazan ayını diğer kadınlar gibi şiddet ortamı olmadan geçirmek istiyorum" ifadelerine başvurdu. 
Kazablanka şehrinde yaşayan bir aile babası 40 yaşındaki İbrahim, bu hususta kendi deneyiminden bahsederken "İşten çıkınca eşimle sorun yaşamamak, ona şiddet uygulamamak için sokakta oturup ezanı beklemeyi tercih ediyorum. Bağımlılıktan kurtulmaya çalıştım, ancak başaramadım. Bu tek başına olacak bir şey değil. Tedavi ve psikolojik destek gerekiyor. Maddi gücümüz buna yetmiyor" şeklinde konuştu. 
Son yıllarda Fas'ta bağımlılıkla ilgili araştırma ve saha çalışmaları yürüten Ekonomi, Toplum ve Çevre Konseyi (CESE), "En az 6 milyon Faslı sigara kullanıyor; bunlardan 500 bini ise 18 yaşın altında. Yaklaşık 18 bin 500 kişi ise damardan uyuşturucu madde alıyor" açıklamalarında bulundu. 
Konsey Başkanı Ahmed Şami, narkotik kullanıcılarını tedavi görmek zorunda bırakan yasal hükümlerin sistematik bir şekilde uygulanmasına imkan sağlamak için ceza kanununun gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca, uyuşturucu kaçakçılığı ağlarına yönelik cezaların sıkılaştırılması ihtiyacına dikkat çekti. 

Independent Türkçe