Yörüngedeki astronot sayısı rekor kırdı

Yörüngedeki insan nüfusu, 4 ayrı ekipten oluşuyor

Rekor, Çin'in kendi uzay istasyonu Tiangong'a 6 astronot göndermesiyle kırıldı (Çin Uzay Ajansı)
Rekor, Çin'in kendi uzay istasyonu Tiangong'a 6 astronot göndermesiyle kırıldı (Çin Uzay Ajansı)
TT

Yörüngedeki astronot sayısı rekor kırdı

Rekor, Çin'in kendi uzay istasyonu Tiangong'a 6 astronot göndermesiyle kırıldı (Çin Uzay Ajansı)
Rekor, Çin'in kendi uzay istasyonu Tiangong'a 6 astronot göndermesiyle kırıldı (Çin Uzay Ajansı)

Dünya yörüngesindeki insan sayısı, rekor seviyeye ulaştı.

Çin'in üç kişilik mürettebata sahip Shenzhou 16 uzay aracının 29 Mayıs Pazartesi günü yerel saatle 09.31'de fırlatılmasıyla yörüngedeki astronot nüfusu 17'ye yükseldi.

17 astronotun hepsi, kısa bir süreliğine olsa da aynı anda Dünya yörüngesinde yer alarak rekora imza attı.

Bundan önceki rekor, Eylül 2021'de özel bir uzay gezisi için Inspiration4 uzay aracının fırlatılmasıyla kırılmıştı.

O görevle birlikte yörünge nüfusu toplam 14 kişiye çıkmıştı.

17 kişilik yeni rekorsa birbirinden farklı zamanlarda uzaya çıkan 4 ayrı ekipten oluşuyor. Bunlar arasında Çin'den 6 kişi, Rusya'dan üç kişi, Suudi Arabistan'dan iki ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) bir kişi var. Geri kalanıyla ABD'lilerden oluşuyor.

Shenzhou 16 (Üç kişi): Çinli astronotlar Jing Haipeng, Zhu Yangzhu ve Gui Haichao, an itibarıyla Çin'in Tiangong uzay istasyonunda.

Shenzhou 15 (Üç kişi): Yine Çinli üç astronot (Fei Junlong, Deng Qingming ve Zhang Lu) Kasım 2022'den beri Tiangong'da. Bu ekibin haziran başında Dünya'ya dönmesi bekleniyor.

Expedition 69 (7 kişi): Rus federal uzay ajansı Roscosmos'tan Sergey Prokopyev, Dmitry Petelin ve Andrey Fedyaev adlı üç astronot; NASA'dan Frank Rubio, Stephen Bowen ve Warren Hoburgv; son olarak da BAE'den Sultan El Neyadi, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda görevde.

Axiom-2 (4 kişi): ABD'li Axiom Space firmasının astronotu Peggy Whitson, özel uzay turisti John Shoffner, Suudi Arabistanlı astronotlar Ali El Karni ve Reyyane Bernavi de bu ay Uluslararası Uzay İstasyonu'na gitti. Ancak bu ekip, 30 Mayıs salı günü Dünya'ya dönmek üzere SpaceX'in Crew Dragon "Freedom" uzay aracıyla istasyondan ayrıldı. Astronotlar birkaç saat önce gezegene inmeyi başardı.

Yörüngede sayısı 17 kişiye ulaşan bu astronotlar arasında, uzaya çıkan 600. kişi unvanını taşıyan biri de yer alıyor.

Suudi Arabistan'ın uzaya gönderdiği ilk kadın astronot olan Bernavi, aynı zamanda uzaydaki 600. insan konumunda.

 

Independent Türkçe, Space, Digital Trends



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging