Güney Afrika lideri Ramaphosa: Putin'i tutuklamak "savaş ilanı" demek

Son BRICS zirvesi geçen yıl Çin'de yapılmıştı (Reuters)
Son BRICS zirvesi geçen yıl Çin'de yapılmıştı (Reuters)
TT

Güney Afrika lideri Ramaphosa: Putin'i tutuklamak "savaş ilanı" demek

Son BRICS zirvesi geçen yıl Çin'de yapılmıştı (Reuters)
Son BRICS zirvesi geçen yıl Çin'de yapılmıştı (Reuters)

Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) tarafından hakkında yakalama kararı çıkarılan Rusya lideri Vladimir Putin'i tutuklamanın "savaş ilanı" olacağını söyledi.

Ramaphosa, gelecek ay Johannesburg'da yapılacak BRICS zirvesine gelmesi durumunda Putin'i tutuklanması gerektiği yönündeki yasal başvuru kapsamında savunma verdi.

Güney Afrika ana muhalefet partisi Demokratik İttifak (DA), Putin'in ülkeye basar basmaz gözaltına alınması ve ICC'ye teslim edilmesi için yasal başvuruda bulunmuştu.

Güney Afrika lideri, "Rusya görevdeki devlet başkanının tutuklanmasını savaş nedeni olarak göreceğini net bir şekilde iletti. Rusya'yla savaş riskine girmek anayasamıza aykırı" diye konuştu.

Ramaphosa, ayrıca Rus liderin tutuklanmasının Güney Afrika'yı koruma görevinde başarısız olması anlamına geldiğini belirtti.

Putin'in yakalama kararı için muafiyet arayışında olan Pretorya hükümeti, kararın uygulanmasının ülkenin ve devletin güvenliğini tehlikeye atacağı yönünde savunma yaptı.

ICC'ye taraf olan Güney Afrika'nın normal şartlarda yakalama kararını uygulaması ve Putin'i tutuklaması gerekiyor. Ancak BRICS zirvesine ev sahipliği yapacak olan ülkenin Rusya'yla iyi ilişkiler arayışında olduğu biliniyor.

Ramaphosa, Ukrayna savaşının başından bu yana Washington'dan gelen "Moskova'yı kınama" baskısına direnirken, NATO'nun doğuya doğru genişlemesinin krizi tetiklediğini söylemişti.

Ülke basını Ramaphosa'nın yardımcısı Paul Mashatile'nin, Kremlin'den Putin'in ülkeye gelmemesini istediğini iddia etmişti.

Kremlin'den cuma günü yapılan açıklamadaysa Putin'in henüz konuyla ilgili kararını vermediği belirtildi. Çin, Brezilya ve Hindistan liderlerininse zirveye katılması bekleniyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, Rusya lideri Vladimir Putin hakkında Ukrayna'daki çatışma bölgelerinde yaşayan çocukların Rusya'ya kaçırıldığı suçlamasıyla yakalama kararı çıkarmıştı.

Independent Türkçe, RT, Kyiv Post



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP