Neptün'ün gizemli karanlık noktası Dünya'dan ilk kez görüntülendi

Bu yapılar daha önce gezegene uzay aracı göndererek görüntülenebiliyordu

(ESO/P. Irwin ve diğerleri)

Bilim insanları Neptün'deki gizemli "karanlık noktalardan" birini ilk kez Dünya'dan gördü.

Araştırmacılar bu yapıyı Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskop'unu (VLT) kullanarak tespit etti. Gökbilimciler bu teleskopu kullanarak, daha önce hiç görülmemiş türden daha küçük, parlak bir noktayla yan yana duran büyük bir karanlık noktayı inceleyebildiler.

Bilim insanları bu lekelerin Neptün'ün mavi atmosferinde neden oluştuğunu hâlâ bilmiyor. Ancak yeni gözlemlerin lekelerin kökenleriyle ilgili soruların yanıtlanmasına katkı sunmasını umuyorlar.

Oxford Üniversitesi profesörü ve çalışmanın baş araştırmacısı Patrick Irwin, "Karanlık bir noktanın ilk keşfinden bu yana, bu kısa ömürlü ve anlaşılması zor karanlık yapıların ne olduğunu hep merak etmişimdir" dedi.

Bu gözlem şimdiden bir olasılığın elenmesini sağladı: Karanlık noktaların gezegende bulut olmadığında ortaya çıkması. Gözlemler bunun yerine, hava parçacıklarının atmosferdeki buz ve pus karışımının neden olduğu ana katmanın altındaki bir katmanı kararttığında lekenin oluştuğunu gösteriyor.

Lekeleri anlamak zor çünkü ortaya çıktıkları kadar gizemli bir şekilde gezegenin yüzeyinden yok oluyorlar. Ayrıca, teleskoplarla tespit edilmelerinin zorluğu nedeniyle araştırmacılar için gerçekten incelenmeleri de zordu.

Daha önce, bilim insanları lekeleri görmek için uzay aracı göndermek zorunda kalıyordu ve ilk nokta, 1989'da NASA'nın Voyager 2'si geçerken gözlemlendi. Bu nokta birkaç yıl sonra kaybolmuştu.

Son yıllarda bilim insanları atmosferde daha fazla nokta gören Hubble Uzay Teleskobu'yla bunları inceleyebiliyor. Hubble bunu yaptığında, gökbilimciler yerdeki teleskopları onlara doğru yönlendirebildi ve daha ayrıntılı araştırmalara olanak sağlandı.

Kaliforniya Üniversitesi'nin Berkeley kampüsünde araştırmacı ve makalenin ortak yazarlarından Michael Wong, "Bu, insanlığın kozmosu gözlemleme becerisinde büyüleyici bir artış" dedi.

İlk başta, bu noktaları yalnızca Voyager gibi bir uzay aracını oraya göndererek tespit edebiliyorduk. Daha sonra Hubble'la onları uzaktan saptama kabiliyeti kazandık. Sonunda teknoloji bunu yerden yapabilmemizi sağlayacak kadar gelişti.

Yeni gözlemler, bilim insanlarının VLT'nin Çok Birimli Spektroskopik Kaşifi'ni kullanarak lekeyi incelemelerine olanak sağladı ve bu, Neptün'den ve lekeden gelen ışığı bileşen renklerine ayırmalarına imkan tanıdı. Bu da gökbilimcilerin lekenin bulunduğu yüksekliği ve atmosferin yapısını anlayabilecekleri anlamına geliyor.

Karanlık noktaların incelenmesine katkı sunan bilim insanları sürpriz bir sonuçla da karşılaştı: Tamamen yeni bir tür parlak nokta. Wong, "Bu süreçte, uzaydan bile daha önce hiç tanımlanmamış nadir bir derin parlak bulut türü keşfettik" değerlendirmesinde bulundu.

Çalışma, Nature Astronomy akademik dergisinde yayımlanan "Cloud structure of dark spots and storms in Neptune's atmosphere" (Neptün atmosferindeki karanlık noktaların ve fırtınaların bulut yapısı) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe