TM Başkanı Salih ve BM Libya Özel Temsilcisi Bathiliy Libya seçimlerini görüştü

UBH Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, hükümetinin ‘terörle mücadele’ çabalarına övgüde bulundu.

Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile bir araya geldi. (Libya Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Facebook hesabı)
Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile bir araya geldi. (Libya Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Facebook hesabı)
TT

TM Başkanı Salih ve BM Libya Özel Temsilcisi Bathiliy Libya seçimlerini görüştü

Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile bir araya geldi. (Libya Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Facebook hesabı)
Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile bir araya geldi. (Libya Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Facebook hesabı)

Libya'nın başkenti Trablus'ta ‘normalleşme krizinin’ yankıları sürerken Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy dün (cumartesi) Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih ile bir araya gelerek seçimlerin yapılmasına yönelik çabaları ele aldı. Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ise “Savaş dönemi sona erdi” dedi.

Salih’in medya ofisinden yapılan açıklamaya göre Bathiliy, Salih'le el-Kubba kentindeki ofisinde görüştü. Görüşmede ‘siyasi durumdaki gelişmeler, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılmasına yönelik çabalar ve seçim kanunlarını hazırlamakla görevli 6+6 Ortak Komitesi’nin çalışmaları’ ele alındı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre açıklamada Salih'in ‘ülkede temel görevi seçim yapmak olan birleşik bir hükümet kurma gereğini’ vurguladığı, Bathiliy’nin ise ‘Libya halkının arzusuna yanıt olarak seçim sürecinin tamamlanması için daha fazla çaba ve istişare yapılması gerekiyor’ dediği aktarıldı.

csvfe
Libya'nın başkenti Trablus'taki bir karakol. (Ulusal Birlik Hükümeti İçişleri Bakanlığı Facebook hesabı)

Trablus sokakları dün, geçtiğimiz günlerde görevden alınan Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş'un İsrailli mevkidaşı Eli Cohen ile yakın zamanda İtalya'da buluşmasının ardından, aktivistlerin Dibeybe hükümetine karşı herhangi bir protesto çağrısında bulunacağı beklentisiyle silahlı unsurların ve güvenlik personelinin, güvenlik ve askeri araçlar eşliğinde çeşitli meydanlarda konuşlandırılmasına sahne oldu.

Ayrıca Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Muhammed Takala, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'den bir telefon aldı. Heniyye, ‘Filistin halkının, Libya'nın İsrail ile normalleşmeyi tüm bileşenleri ve düzeyleriyle reddeden tutumuna duyduğu takdiri’ ifade etti. DYK'dan yapılan açıklamaya göre ‘DYK ve resmi devlet kurumlarının tutumuna’ övgüde bulunan Heniye, “İsrail'in Libya'nın bu onurlu pozisyonuna sızmaya yönelik son girişimi başarısız oldu” dedi.

Buna karşılık Takala, ‘Libya'nın Filistin meselesine yönelik tutumunun sağlamlığı ve kararlılığından” bahsetti ve bunun “Libya'nın ana meselesi olduğunu, dolayısıyla Filistin halkının haklarından hiçbir şekilde taviz verilmediğini’ söyledi.

cdfev
Görevden alınan Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, Ocak 2023'te Arap dışişleri bakanları toplantısına katılmıştı. (AFP)

Dibeybe, Libya Terörle Mücadele Gücü'nün dokuzuncu grubunun mezuniyet töreninde yaklaşık dört dakika süren konuşmasında, Trablus'ta UBH’ye karşı düzenlenen protestolara değinmedi. “Savaş dönemi sona erdi” diyen Dibeybe, hükümetinin ‘terörle mücadele’ çabalarına övgüde bulundu. Dibeybe, bugün şehirlerde, köylerde ve hatta sınır bölgelerinde birçok alanda başarılı saha ve devriye görevlerinden çıkan kahraman ordu ve Terörle Mücadele Gücü’nün hizmetlerine ilişkin olumlu raporlara işaret etti.

Dibeybe konuşmasında şu ifadeleri kullandı:

Sizi temin ederim ki, savaş dönemi sona erdi ve Allah'ın yardımıyla geri dönmeyecek. Çekişme ne kadar yoğun olursa olsun, sebeplerini ortadan kaldıracağız. Vatandaşın ve vatanın güvenliğini istikrarsızlaştıranların takipçisi olacağız. Allah'ın izniyle kalkınma projeleri üreterek, bu ülkenin tüm insanlarını mutlu ederek pusuya yatanlarla mücadele edeceğiz.

Diğer yandan Libya'nın kuzeybatısındaki Sirte ve Beni Velid'de devrik lider Muammer Kaddafi'ye benzeyen bir kişi kentin sokaklarını araçla gezerek vatandaşları selamladı. Fotoğrafçılar da Kaddafi'nin meşhur üniformasına tıpatıp benzeyen kıyafetler içinde vatandaşlara el sallayan söz konusu kişiyi görüntüledi.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.