Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü
TT

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon, kalp hastalığı için en büyük risk faktörlerinden biridir. Yüksek tansiyon arterlerdeki ve diğer kan damarlarındaki kanın kuvveti çok yüksek olduğunda meydana geliyor ve hasara yol açar. Tedavi edilmemesi durumunda ise yalnızca kalbinizi etkilemekle kalmayarak, aynı zamanda böbreklerinizde ve beyninizde de pek çok soruna neden olabilir.

Yüksek tansiyon geliştirme riskinizi artırabilecek birçok faktör var. Bu hem değiştirilebilir hem de değiştirilemeyen risk faktörlerini kapsar. Değiştirilebilir faktörler gerekli önlemlerin alınmasıyla önlenebilirken, değiştirilemeyen risk faktörleri yaş ve aile öyküsünü içerdiği için önlenemez. Ancak kontrol edebileceğiniz faktörleri değiştirerek riskinizi azaltacak adımlar atabilirsiniz.

Şarku’l Avsat’ın tıbbi site Onlymyhealth’ten aktardığına göre, Shalimar Bagh’daki Max Süper Özel Hastanesi, Kardiyoloji Direktör Yardımcısı Dr. Chandrashekhar, kontrolünüzde olan 5 değiştirilebilir risk faktörü olduğunu söylüyor.

Kan basıncı milimetre cıva (mmHg) cinsinden ölçülür ve iki yönü vardır. Bunlardan biri sistolik basınçtır. Bu daha yüksek sayıdır ve kalp kasılıp arterlere kan pompaladığında arterlerdeki basıncı temsil eder. Diğeri diyastolik basınçtır ve kalp atımlar arasında dinlenme halindeyken arterlerdeki basıncı temsil eder.

Şarku’l Avsat’ın Amerikan Kalp Derneği’nden (AHA) aktardığına göre, göre normal kan basıncı, sistolik kan basıncının 120 mmHg’den az ve diyastolik kan basıncının 80 mmHg’den düşük olması anlamına gelir. Sistolik basıncınız 130 mmHg veya daha yüksekse ve/veya diyastolik basıncınız 80 mmHg veya daha yüksekse, bu yüksek tansiyon olarak kabul edilir.

Yüksek tansiyonun değiştirilebilir risk faktörleri

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya çapında 30-79 yaş arası tahmini 100,28 milyar yetişkinin hipertansiyonu var ve bunların yüzde 46’sı bu duruma sahip olduğunun farkında değil. Hipertansiyonu olan her 5 yetişkinden yalnızca 1’i tıbbi kontrol altındadır.

Dr. Chandrashekhar “Hipertansiyonun önlenmesi çok önemli zira kalp hastalığı gibi ciddi sağlık komplikasyonlarının riskini önemli ölçüde azaltır” ifadelerini kullandı.

Uzman “Yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi yönetim yoluyla sağlıklı kan basıncı seviyelerini koruyarak bireyler genel refahlarını koruyabilir ve yaşam kalitelerini artırabilirler” ifadeleri de sözlerine ekledi. Önleyebileceğiniz yüksek tansiyon risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

Sağlıksız diyet

Yüksek tansiyona katkıda bulunduğundan çok fazla tuz, doymuş yağ ve kolesterol tüketiminden kaçınılması ve bunun yerine yeterli miktarda meyve, sebze ve tam tahıl tüketilmesi gerekiyor.

Obezite ve fiziksel aktivite eksikliği

Düzenli egzersiz yapmadan hareketsiz bir yaşam tarzı sürdürmek, yüksek tansiyona yakalanma riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli egzersiz yapılmalı ve fiziksel olarak aktif olunması gerekir.

Aşırı alkol tüketimi

Aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükseltebilir. Alkol alımını önerilen düzeylerde sınırlamak önemlidir.

Tütün kullanımı

Sigara ve tütün kullanımı kan damarlarına zarar verebilir ve yüksek tansiyon riskini artırabilir.

Stres

Kronik stres ve bunun etkili bir şekilde yönetilememesi, zamanla yüksek tansiyona katkıda bulunabilir.

Kan basıncı değerlerinin dalgalanabileceğini göz önünde bulundurarak, tek bir yüksek sonucun mutlaka hipertansiyonunuz olduğu anlamına gelmediğini unutmayın. Farklı zamanlarda birden fazla ölçüm yaptırmanız gerekir ve eğer sürekli olarak çok yüksekse, ileriye yönelik bir yol planlamak için bir sağlık uzmanıyla görüşmeniz gerekir. Kontrolünüzde olan değişiklikleri yaparak bu durumu önlemeye çalışmanız önemlidir.



İlaç kullanmadan kolesterolle başa çıkmanın iki yolu

Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
TT

İlaç kullanmadan kolesterolle başa çıkmanın iki yolu

Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)

Kolesterol seviyesi normalin üstünde olan bazı kişiler, yan etkilerinden dolayı ilaç kullanmak istemeyebiliyor. 

Doktorlar çok yüksek kolesterol seviyelerinde çoğunlukla ilaç kullanılması gerektiğini belirtirken, belirli bir düzeyin altındakiler için bunun zorunlu olmayabileceğini ekliyor. 

Kolesterol, kandaki düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) seviyelerini ifade ediyor. LDL genellikle kötü, HDL ise iyi kolesterol diye anılıyor. 

Kandaki kötü kolesterol oranının artması damarların tıkanmasına ve kalbin kan pompalarken zorlanmasına yol açabiliyor. 

20 yaş ve üzeri yetişkinlerin kanındaki LDL seviyesinin desilitre başına 100 miligram olması sağlıklı kabul ediliyor. 190 miligrama ulaştığında genellikle ilaç yazılırken, Amerikan Kalp Derneği, 189 ve altı için yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesinin yetebileceğini belirtiyor. 

Düzenli ve iyi uyumak, sigarayı bırakmak ve stresi azaltmak kolesterol seviyesini düşürebilir. 

Diğer yandan Harvard Üniversitesi T.H. Chan Halk Sağlığı Fakültesi'nden Dr. Frank B. Hu yaşam tarzında yapılacak özellikle iki değişikliğin önemli fark yaratacağını söylüyor.

1) Egzersiz yapmak

Egzersiz yapınca iyi kolesterol kan dolaşımına salınarak damarlardaki yağlı plak birikintilerini topluyor ve vücuttan atılacakları karaciğere taşıyor.

Emory Üniversitesi'nden Dr. Felipe Lobelo, haftada 150 dakika normal veya 75 dakika ağır egzersiz yapmayı tavsiye ediyor.

Uzman, yürümekten yüzmeye kadar çeşitli şekillerde egzersiz yapılabileceğini söylüyor.

Özellikle hayatında spor olmayan kişilerin kolesterol seviyesinin bu sayede düşebileceğini belirten Dr. Lobelo, bazı kişilerin istenen sonuca ulaşmasının biraz vakit alabileceğini de ekliyor.

2) Beslenme biçimini değiştirmek

Vücudun enerjisini nereden aldığı pek çok şey gibi kolesterolü de etkiliyor. 

Kırmızı et ve işlenmiş gıdaların sağlığa çeşitli şekillerde zarar verebildiği pek çok çalışmada görülürken, kolesterolle mücadelede portfolyo diyeti öne çıkıyor. 

Dr. David J.A. Jenkins tarafından geliştirilen bu beslenme biçimi, çoğunlukla bitkisel gıdaları içeriyor. 

Örneğin soya, mercimek, nohut gibi protein kaynaklarının yanı sıra yulaf, arpa, badem ve fındık tüketilmesi tavsiye ediliyor.

Bu beslenme biçimi meyve-sebze sınıfında da patlıcan, brokoli, şalgam, elma, armut ve portakal gibi besinlere odaklanıyor. Ayrıca zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar içeriyor. 

2018'de yapılan bir araştırmada kolesterol seviyesi yüksek olsa da ilaca ihtiyaç duymayan 440 kişi bu diyeti uygulamıştı. Çalışmada kötü kolesterolün yüzde 30 oranında düştüğü kaydedilmişti. 

Yaklaşık 210 bin kişiyi 30 yıl boyunca takip eden başka bir çalışmada da bu diyeti uygulayan kişilerin kalp damar hastalığı riskinin yüzde 14 düştüğü gözlemlenmişti.

İkinci çalışmada yer alan, New York Üniversitesi'nden Dr. Andrea Glenn, bu diyetin sırrının kolesterolü düşüren farklı besinleri bir araya getirmesi olduğunu söylüyor. 

Dr. Glenn, kahvaltıya fındık eklemek ya da kırmızı et yerine nohut ve tofu tüketmek gibi küçük değişikliklerin bile kolesterolü normal seviyeye çekebileceğini belirtiyor.

Egzersiz yapmak ve beslenme biçimini değiştirmenin kolesterole iyi gelebileceğini söyleyen Dr. Hu, "Kesinlikle sihirli bir değnek yok" diye ekliyor: 

Meseleye bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşmalıyız.

Independent Türkçe, New York Times, Healthline, National Library of Medicine, Circulation