Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü
TT

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon, kalp hastalığı için en büyük risk faktörlerinden biridir. Yüksek tansiyon arterlerdeki ve diğer kan damarlarındaki kanın kuvveti çok yüksek olduğunda meydana geliyor ve hasara yol açar. Tedavi edilmemesi durumunda ise yalnızca kalbinizi etkilemekle kalmayarak, aynı zamanda böbreklerinizde ve beyninizde de pek çok soruna neden olabilir.

Yüksek tansiyon geliştirme riskinizi artırabilecek birçok faktör var. Bu hem değiştirilebilir hem de değiştirilemeyen risk faktörlerini kapsar. Değiştirilebilir faktörler gerekli önlemlerin alınmasıyla önlenebilirken, değiştirilemeyen risk faktörleri yaş ve aile öyküsünü içerdiği için önlenemez. Ancak kontrol edebileceğiniz faktörleri değiştirerek riskinizi azaltacak adımlar atabilirsiniz.

Şarku’l Avsat’ın tıbbi site Onlymyhealth’ten aktardığına göre, Shalimar Bagh’daki Max Süper Özel Hastanesi, Kardiyoloji Direktör Yardımcısı Dr. Chandrashekhar, kontrolünüzde olan 5 değiştirilebilir risk faktörü olduğunu söylüyor.

Kan basıncı milimetre cıva (mmHg) cinsinden ölçülür ve iki yönü vardır. Bunlardan biri sistolik basınçtır. Bu daha yüksek sayıdır ve kalp kasılıp arterlere kan pompaladığında arterlerdeki basıncı temsil eder. Diğeri diyastolik basınçtır ve kalp atımlar arasında dinlenme halindeyken arterlerdeki basıncı temsil eder.

Şarku’l Avsat’ın Amerikan Kalp Derneği’nden (AHA) aktardığına göre, göre normal kan basıncı, sistolik kan basıncının 120 mmHg’den az ve diyastolik kan basıncının 80 mmHg’den düşük olması anlamına gelir. Sistolik basıncınız 130 mmHg veya daha yüksekse ve/veya diyastolik basıncınız 80 mmHg veya daha yüksekse, bu yüksek tansiyon olarak kabul edilir.

Yüksek tansiyonun değiştirilebilir risk faktörleri

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya çapında 30-79 yaş arası tahmini 100,28 milyar yetişkinin hipertansiyonu var ve bunların yüzde 46’sı bu duruma sahip olduğunun farkında değil. Hipertansiyonu olan her 5 yetişkinden yalnızca 1’i tıbbi kontrol altındadır.

Dr. Chandrashekhar “Hipertansiyonun önlenmesi çok önemli zira kalp hastalığı gibi ciddi sağlık komplikasyonlarının riskini önemli ölçüde azaltır” ifadelerini kullandı.

Uzman “Yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi yönetim yoluyla sağlıklı kan basıncı seviyelerini koruyarak bireyler genel refahlarını koruyabilir ve yaşam kalitelerini artırabilirler” ifadeleri de sözlerine ekledi. Önleyebileceğiniz yüksek tansiyon risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

Sağlıksız diyet

Yüksek tansiyona katkıda bulunduğundan çok fazla tuz, doymuş yağ ve kolesterol tüketiminden kaçınılması ve bunun yerine yeterli miktarda meyve, sebze ve tam tahıl tüketilmesi gerekiyor.

Obezite ve fiziksel aktivite eksikliği

Düzenli egzersiz yapmadan hareketsiz bir yaşam tarzı sürdürmek, yüksek tansiyona yakalanma riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli egzersiz yapılmalı ve fiziksel olarak aktif olunması gerekir.

Aşırı alkol tüketimi

Aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükseltebilir. Alkol alımını önerilen düzeylerde sınırlamak önemlidir.

Tütün kullanımı

Sigara ve tütün kullanımı kan damarlarına zarar verebilir ve yüksek tansiyon riskini artırabilir.

Stres

Kronik stres ve bunun etkili bir şekilde yönetilememesi, zamanla yüksek tansiyona katkıda bulunabilir.

Kan basıncı değerlerinin dalgalanabileceğini göz önünde bulundurarak, tek bir yüksek sonucun mutlaka hipertansiyonunuz olduğu anlamına gelmediğini unutmayın. Farklı zamanlarda birden fazla ölçüm yaptırmanız gerekir ve eğer sürekli olarak çok yüksekse, ileriye yönelik bir yol planlamak için bir sağlık uzmanıyla görüşmeniz gerekir. Kontrolünüzde olan değişiklikleri yaparak bu durumu önlemeye çalışmanız önemlidir.



Bağırsaklardaki bakteriler kişiliğimizi şekillendiriyor olabilir mi?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Bağırsaklardaki bakteriler kişiliğimizi şekillendiriyor olabilir mi?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Nesiller boyunca insanlar bağırsaklardaki hisleri içgüdü ve duygu durumlarıyla ilişkilendirdi. Artık giderek artan sayıda bilimsel çalışma, bağırsaklarda yaşayan (bakteriler gibi) trilyonlarca mikrobun hislerimizle bağlantılı olup olmadığını araştırıyor.

İrlanda ve Finlandiya'dan bilim insanlarının yaptığı yeni çalışma, coşkulu çocuklardan mikrobiyom nakli yapılan sıçanların daha araştırmacı hale geldiğini gösterdi.

Finlandiya'daki Turku Üniversitesi ve İrlanda'daki Cork Üniversitesi'nden bilim insanları, kişinin bağırsak mikrobiyomunun bileşiminin olaylara tepki verme biçimini etkileyip etkilemediğini görmek için coşku belirtilerini incelemeye odaklandı. Coşku, bir şeye olumlu tepki vermek ve yeni veya zorlu durumlardan kaçınma olasılığının daha düşük olması diye tanımlandı.

Coşkulu çocuklardan alınan dışkı örnekleri genç sıçanlara aktarıldı ve sıçanlar daha sonra bir dizi teste tabi tutuldu.

Testler, sıçanların yeni sosyal ortamlara sokulmasını, birçok deliği olan bir tahtayı keşfetmesini ve zorunlu yüzme testini içeriyordu. Coşkulu çocuklardan gelen mikrobiyotaya sahip sıçanlar, kafalarını tahtadaki deliklere sokmak gibi eylemlerle yeni alanları keşfetmeye daha istekli görünüyordu.

Yazarlar, "Çalışmalar bağırsak mikrobiyotası bileşiminin, duygusal tepkisellik ve öz düzenlemedeki biyolojik temelli farklılıklar diye tanımlanan belirli mizaç özellikleriyle bağlantılı olabileceğini gösteriyor" sonucuna vardı.

Son birkaç on yıldır araştırmacılar, bağırsak mikrobiyotasıyla düşünce ve davranışlarımız arasındaki bağlantıları ortaya çıkarıyor.

2024 tarihli bir çalışma, steril koşullarda yetiştirildikleri için mikrobiyotası olmayan sıçan ve farelerin, mikrobiyotası olanlara göre kaygıya daha yatkın ve daha az sosyal olduklarını bulmuştu.

"Mikropsuz" farelerin ayrıca daha hiperaktif ve riskli davranışlara daha yatkın oldukları tespit edilmişti.

Finlandiya-İrlanda ortak çalışmasında araştırmacılar şunları yazdı:

Hayvan çalışmaları, antibiyotik veya probiyotik tedavisiyle bağırsak mikrobiyotası bileşiminin değiştirilmesinin davranış profillerinde farklılıklara yol açabileceğini gösteriyor.

Bu alanda insanlar üzerinde de bazı başarılar elde edildi. Nature adlı akademik dergide yer alan bir rapora göre, bir deneyde sağlıklı bir donörden alınan dışkı, hastanın sindirim sistemine aktarıldı.

Tedavi, depresyon belirtilerini azaltmayı amaçlıyordu ve bazı katılımcılarda olumlu sonuç verdi.

Independent Türkçe


Uzmanlar menopoz semptomlarına iyi gelen baharatı açıkladı

Asya ve Avrupa mutfağının gözdesi olan anason tohumları, bayram kurabiyelerine ve sıcak şaraplara ekleniyor (AFP)
Asya ve Avrupa mutfağının gözdesi olan anason tohumları, bayram kurabiyelerine ve sıcak şaraplara ekleniyor (AFP)
TT

Uzmanlar menopoz semptomlarına iyi gelen baharatı açıkladı

Asya ve Avrupa mutfağının gözdesi olan anason tohumları, bayram kurabiyelerine ve sıcak şaraplara ekleniyor (AFP)
Asya ve Avrupa mutfağının gözdesi olan anason tohumları, bayram kurabiyelerine ve sıcak şaraplara ekleniyor (AFP)

Julia Musto 

Unlu mamuller ve tatlılarda yaygın olarak kullanılan anason, eklendiği her yemeğe sıcak, tatlı ve meyan kökü benzeri bir aroma katar.

Ancak çoğu kişi bu tohumların gizli sağlık yararları sunduğunu bilmiyor olabilir. Tayland'ın Vinmec Sağlık Sistemi'ne göre, tohumlar beyin ve bağışıklık sistemini güçlendiren demirin yanı sıra kemik ve hücreleri koruyan manganez gibi temel mineraller açısından da zengindir.

İran'daki kurumlarda yürütülen önceki araştırmalar, Pimpinella anisum bitkisinin tohumlarının depresyonla mücadeleye ve menopoz belirtilerini hafifletmeye bile yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Üreme hormonlarının doğal olarak azalmasıyla ortaya çıkan menopoz, her yıl ABD'de 1 milyondan fazla kadını etkiliyor. Belirtiler arasında ateş basması ve gece terlemeleri, uyku güçlüğü, ruh hali değişimleri ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riskini artırabilen vajinal kuruluk yer alıyor.

Ancak Tahran'daki araştırmacıların yaptığı bir çalışmada, anason tohumu tüketmenin ateş basmasının şiddetini ve sıklığını neredeyse 4'te üç oranında azalttığı bulundu.

İran'da yapılan iki başka çalışma da günde üç kez anason tohumu tozu veya kapsülü alındığında hem doğum sonrası hem de hafif-orta şiddetteki depresyon belirtilerinin hafiflediğini gösteriyor.

Depresyon belirtileri arasında üzgün hissetme, kolay sinirlenme, uykuya dalma veya uykuda kalmada sorun yaşama, normalden daha fazla veya daha az yeme, eskiden eğlenceli gelen şeyleri yapmak istememe ve kendine zarar verme veya intihar düşünceleri var. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'ne göre, depresyon 16 milyon Amerikalı yetişkini etkiliyor ve her 6 kişiden biri hayatının bir noktasında depresyona giriyor.

İtalya'da yapılan diğer araştırmalar, bu tohumun yağının iltihabı azaltmak için kullanılabileceğini öne çıkarırken, Çinli araştırmacıların bir çalışması, anasonun antibakteriyel özellikler taşıdığını belirtiyor.

Çoğu kişi yan etki riski olmadan anasonu güvenle tüketebilir ancak hormonlarla ilgili belirli rahatsızlıkları veya alerjileri olan kişiler anason tüketmeden önce doktorlarıyla görüşmeli.

Vinmec Sağlık Sistemi'ne göre çoğu yemekte sadece bir veya iki çay kaşığı kullanılıyor ve sağlıklı yetişkinlerin günde 20 grama kadar anason tohumu tozu tüketmesi güvenli kabul ediliyor. Ayrıca düşük kalorili bu baharatın bir yemek kaşığı sadece 23 kalori içeriyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/life-style


Kalp sağlığı için uzun yürüyüşler mi, sık ama kısa yürüyüşler mi daha iyi?

Çalışmada, günde 15 dakika yürümenin, 5 dakikalık sürelerde yürümekten daha iyi olduğu bulundu (Unsplash)
Çalışmada, günde 15 dakika yürümenin, 5 dakikalık sürelerde yürümekten daha iyi olduğu bulundu (Unsplash)
TT

Kalp sağlığı için uzun yürüyüşler mi, sık ama kısa yürüyüşler mi daha iyi?

Çalışmada, günde 15 dakika yürümenin, 5 dakikalık sürelerde yürümekten daha iyi olduğu bulundu (Unsplash)
Çalışmada, günde 15 dakika yürümenin, 5 dakikalık sürelerde yürümekten daha iyi olduğu bulundu (Unsplash)

Araştırmacılar kalp sağlığı için günde bir kez uzun bir yürüyüş yapmanın, çok sayıda kısa yürüyüş yapmaktan daha iyi olduğunu ortaya koydu.

Tek seferde en az 15 dakika (veya yaklaşık 1500 adım) yürümek, kalbin etkin şekilde çalışması için yeterli. Ayrıca tek seferde 5 dakikadan fazla yürümeyenlere kıyasla kalp-damar hastalığı görülme riskini üçte iki oranında azaltıyor.

Sidney Üniversitesi'nden çalışmanın ortak başyazarı Dr. Matthew Ahmadi, "En hareketsiz kişiler için ara sıra kısa yürüyüşlerden, daha uzun süreli sürekli yürüyüşlere geçmek  sağlık açısından fayda sağlayabilir" diyor.

Sağlık uzmanlarının günde 10 bin adım atmayı önerdiği yönünde bir algı var ancak bu gerekli değil. Günde en az 10-15 dakika süren, rahat ama istikrarlı bir tempoda bir-iki uzun yürüyüş yapmak, özellikle çok fazla yürümeyen kişiler için önemli faydalar sağlayabilir.

Hakemli dergi Annals of Internal Medicine'da yayımlanan çalışmada Birleşik Krallık'tan, günde 8 bin adımdan az yürüyen 40-79 yaşındaki 33 bin 560 yetişkin incelendi.

Katılımcılara verilen bileklikle bir hafta boyunca adım sayıları ve her yürüyüşün süresi ölçüldü.

Sidney Üniversitesi ve İspanya'daki Universidad Europea'dan araştırmacılar 8 yıl boyunca katılımcıların sağlık durumlarını takip etti.

Sonuçlar, günde 8 binden az adım atanlar arasında en az 10-15 dakika veya daha uzun süre yürüyenlerin, kalp krizi veya felç gibi kardiyovasküler olay yaşama riskinin yüzde 4 olduğunu gösterdi.

Buna karşılık 5 dakikadan kısa olacak şekilde çok kısa sürelerde adım atan katılımcıların kardiyovasküler olay yaşama riski yüzde 13'tü.

Ancak en az aktif olan ve günde 5 bin adım veya daha az yürüyen kişiler, sürekli yürüyüşten en çok fayda görenlerdi.

Araştırmacılar bu gruptaki kişilerin günde 5 dakika yerine sadece 15 dakika yürüyerek kalp-damar hastalığı riskini yarı yarıya azalttığını ve yüzde 15'ten yüzde 7'ye düşürdüğünü buldu.

Bu grupta ölüm riski de gün içinde 5 dakikalık sürelerde yürüyenlerde yüzde 5'ken, günde 15 dakika yürüyenlerde yüzde 1'in altına düştü.

Kıdemli yazar Profesör Emmanuel Stamatakis "Genellikle bütün odağı adım sayısına ya da toplam ne kadar yürüdüğümüze veriyoruz ancak örneğin yürüyüşün 'nasıl' yapıldığı gibi örüntülerin kritik rolünü göz ardı ediyoruz" diyor.

Bu çalışma, fiziksel açıdan çok hareketsiz kişilerin bile yürüyüş düzenlerini değiştirip daha uzun süre adım atınca kalp sağlığı faydalarını en üst düzeye çıkarabileceğini gösteriyor.

Independent Türkçe