Hayvanlardan bulaşan hastalıklar "2050'de 12 kat daha fazla kişiyi öldürebilir"

Araştırmacılar, iklim değişikliği ve ormansızlaşma nedeniyle hastalıkların yayılma riskinin artmasını ele almak için "acil eylem" çağrısı yaptı

1963'le 2019 arasındaki 3 bin 150'den fazla salgının incelendiği çalışmada, 24 ülkede 75 yayılma olayı tespit edildi (Pexels)
1963'le 2019 arasındaki 3 bin 150'den fazla salgının incelendiği çalışmada, 24 ülkede 75 yayılma olayı tespit edildi (Pexels)
TT

Hayvanlardan bulaşan hastalıklar "2050'de 12 kat daha fazla kişiyi öldürebilir"

1963'le 2019 arasındaki 3 bin 150'den fazla salgının incelendiği çalışmada, 24 ülkede 75 yayılma olayı tespit edildi (Pexels)
1963'le 2019 arasındaki 3 bin 150'den fazla salgının incelendiği çalışmada, 24 ülkede 75 yayılma olayı tespit edildi (Pexels)

Araştırmacılar hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların 2050'de, 2020'dekinden 12 kat daha fazla kişiyi öldürebileceği uyarısında bulundu.

ABD merkezli biyoteknoloji şirketi Ginkgo Bioworks'ten uzmanlar, yayılma diye de bilinen zoonotik hastalıkların yol açtığı epidemilerin, iklim değişikliği ve ormansızlaşma nedeniyle gelecekte daha sık görülebileceğini belirterek uyardı.

Uzmanlar bu tür hastalıkların küresel sağlık üzerinde yarattığı büyük riskin ele alınması için "acil eylem" çağrısı yaptı.

Araştırma ekibi Ebola virüsü, Marburg virüsü, SARS Koronavirüs 1, Nipah virüsü ve Machupo virüsü gibi viral patojenlerin tarihsel eğilimlerini analiz ederken, çalışmada Kovid-19 yer almadı.

1963'le 2019 arasındaki 3 bin 150'den fazla salgının incelendiği çalışmada, 24 ülkede 75 yayılma olayı tespit edildi.

Veritabanı, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) bildirdiği epidemileri, 1963'ten bu yana meydana gelen ve 50 veya daha fazla kişinin ölümüne neden olan salgınları ve 1918 ve 1957'deki grip pandemileri de dahil tarihsel açıdan kayda değer olayları kapsıyor.

Analiz edilen olaylar 17 bin 232 kişinin ölümüne neden oldu ve bunların 15 bin 771'i filovirüslerden kaynaklanırken çoğunlukla Afrika'da meydana geldi.

Araştırmacılar 1963'le 2019 arasında, epidemiler her yıl neredeyse yüzde 5 oranında artarken ölümlerin de yüzde 9 oranında arttığını söylüyor.

Uzmanlar şu uyarıda bulunuyor:

Bu yıllık artış oranları devam ederse analiz edilen patojenlerin 2050'de, 2020'dekinden 4 kat daha fazla yayılma olayına ve 12 kat daha fazla ölüme yol açmasını bekliyoruz.

Araştırmacılar analizdeki patojenleri dahil etmede uygulanan sıkı kriterler ve Kovid-19'un hariç tutulması nedeniyle bu rakamların muhtemelen düşük bir tahmin olduğunu da öne sürüyor.

Uzmanlar kanıtlar üzerinde yapılan değerlendirmenin, zoonotik yayılmaların tetiklediği son epidemilerin "sapma veya rasgele küme olmadığına" ve "yayılma kaynaklı epidemilerin hem daha büyük hem de daha sık hale geldiği onlarca yıllık bir eğilimi" izlediğine işaret ettiğini belirtiyor.

Ekip "küresel sağlık üzerindeki büyük ve artan riski ele almak için acil eylem gerektiğini" de ekliyor.

Independent Türkçe



Beyinde Hepatit C virüsü bulundu: Şizofreni ve bipolar semptomlarını açıklayabilir mi?

Virüslerin, bazı psikiyatrik semptomlarla ilişkili olduğu düşünülse de daha önce bir kanıt bulunamamıştı (Pexels)
Virüslerin, bazı psikiyatrik semptomlarla ilişkili olduğu düşünülse de daha önce bir kanıt bulunamamıştı (Pexels)
TT

Beyinde Hepatit C virüsü bulundu: Şizofreni ve bipolar semptomlarını açıklayabilir mi?

Virüslerin, bazı psikiyatrik semptomlarla ilişkili olduğu düşünülse de daha önce bir kanıt bulunamamıştı (Pexels)
Virüslerin, bazı psikiyatrik semptomlarla ilişkili olduğu düşünülse de daha önce bir kanıt bulunamamıştı (Pexels)

Bilim insanları şizofreni ve bipolar bozukluktan muzdarip kişilerin beyin zarında Hepatit C virüsü tespit etti. Bulgular bu kişilerdeki bazı semptomlara enfeksiyonun yol açabileceğine işaret ediyor.

Şizofreni, bipolar bozukluk ve majör depresyon gibi sorunların bazı psikiyatrik belirtileri uzun zamandır viral enfeksiyonlarla ilişkilendiriliyor. Ancak bugüne dek bu teoriyi doğrudan destekleyecek bir virüse beyinde rastlanmamıştı.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar bu durumun virüslerin doğrudan beyne girmeyip beyin zarını hedef almasından kaynaklanabileceğini söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Translational Psychiatry'de 14 Temmuz Pazartesi günü yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, şizofreni, bipolar bozukluk veya majör depresyonu olan kişilerin ölümden sonra beyinlerinden alınan koroid pleksus örneklerini, sağlıklı bireylerin beyinlerinden alınanlarla karşılaştırdı.

Koroid pleksus, sıvı dolu boşlukların yani ventriküllerin zarını oluşturan ve özellikle beyni ve omuriliği koruyan beyin omurilik sıvısını üreten hücre topluluğunu ifade ediyor. Daha önceki çalışmalarda beyin içinde virüs keşfedilmediği için virüslerin bulaştığı bilinen bu bölgeye odaklandılar. 

Araştırmacılar 3 binden fazla hücreyi saptayabilen bir teknolojiyi kullanarak şizofreni veya bipolar bozukluktan muzdarip kişilerden alınan örneklerde daha fazla virüs tespit etti. Ancak sadece bu kişilerin beyin zarında Hepatit C vardı. 

Ayrıca kronik Hepatit C tanısı olan bazı kişilerde virüse rastlanmadı. Bu da enfeksiyonun her zaman beyin zarına ulaşmadığını gösteriyor

Bilim insanları daha sonra yaklaşık 285 milyon kişinin sağlık verilerinin tutulduğu bir veritabanına başvurdu. Şizofreni hastalarının yüzde 3,6'sında ve bipolar bozukluğu olanların yüzde 3,9'unda Hepatit C virüsünün belgelendiği saptandı. 

Majör depresyonu olanların neredeyse yüzde 1,8'inde virüs tanısı görülürken, kontrol grubunda bu oran sadece yüzde 0,5'ti. 

Ayrıca beyin zarında Hepatit C olan kişilerin, öğrenme ve hafızayla ilgili beyin bölümü hipokampusunda virüse rastlanmadı. Ancak yine de virüsün varlığı, hipokampustaki gen ifadesini değiştiriyordu. Bu durum zarda meydana gelen bir enfeksiyonun, beyin fonksiyonlarını ve davranışını etkileyebileceği ihtimaline işaret ediyor.

Araştırmacılar bulguların, şizofreni veya bipolar bozukluğu olan herkesin Hepatit C enfeksiyonu olduğunu göstermediği uyarısında bulunuyor. Ancak beyin zarındaki virüsün, semptomlarla ilişkili olabileceğini gösteriyor.

Bu rahatsızlıklardan muzdarip kişilere virüs testi yapılması ve buna yönelik tedavi uygulanması semptomların azaltılmasına katkı sağlayabilir. Enfeksiyon genellikle antiviral ilaçlarla tedavi ediliyor.

Çalışmaya liderlik eden Sarven Sabunciyan "Bulgularımız, bazı kişilerin enfeksiyon nedeniyle psikiyatrik semptomlar yaşıyor olabileceğini gösteriyor" diyerek ekliyor:

Hepatit C enfeksiyonu tedavi edilebildiğinden, bu hastalara antiviral ilaçlar verilerek psikiyatrik semptomlarının azalmasına yardımcı olunabilir.

Independent Türkçe, Johns Hopkins Üniversitesi, Neuroscience News, Translational Psychiatry