İran Devrim Muhafızları'ndan, Seyid Rıza Musevi suikastına karşı misilleme tehdidi

"Doğrudan eyleme geçeceğiz"

Musevi için Irak'ta düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı (AFP)
Musevi için Irak'ta düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı (AFP)
TT

İran Devrim Muhafızları'ndan, Seyid Rıza Musevi suikastına karşı misilleme tehdidi

Musevi için Irak'ta düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı (AFP)
Musevi için Irak'ta düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı (AFP)

İran Devrim Muhafızları, hava saldırısında öldürülen Seyid Rıza Musevi'nin intikamını almak için "doğrudan harekete geçileceğini" duyurdu.

Devrim Muhafızları Sözcüsü Tuğgeneral Ramazan Şerif, dün yaptığı açıklamada, "Musevi'ye düzenlenen suikasta doğrudan eylemle yanıt vereceğiz" dedi. 

Şerif, misilleme olarak "Direniş Ekseni'nin yönetiminde düzenlenecek başka eylemlerin de gerçekleştirileceğini" belirtti. 

Direniş Ekseni, genellikle İran, Suriye ve Lübnan'daki Hizbullah'ın Batı ve İsrail karşıtı gayriresmi ittifakını tanımlamak için kullanılıyor. 

Devrim Muhafızları sözcüsü, "İsrail'in Aksa Tufanı operasyonundaki başarısızlıkları nedeniyle Musevi'ye suikast düzenlediğini" de öne sürdü. 

Buna ek olarak Şerif, Tel Aviv yönetiminin suikast hamlesiyle Gazze savaşını "farklı coğrafi bölgeleri kapsayacak şekilde genişletmeye çalıştığını" savundu. 

Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanlarından Musevi, pazartesi günü Suriye'de düzenlenen hava saldırısında öldürülmüştü. 

Tahran yönetimi, İsrail'in Musevi'nin evine üç füze fırlatarak komutanı öldürdüğünü savunmuştu. 

İran'ın Şam Büyükelçisi Hüseyin Ekberi, Musevi'nin büyükelçilikte görevli bir diplomat olduğunu ve askeri danışmanlık yaptığını söylemişti.

İsrail ordusu ise Musevi'ye düzenlenen saldırıyla bağlantısı olup olmadığını doğrulamamıştı. 

Musevi'ye düzenlenen suikast, ABD'nin Ocak 2022'de Irak'ta yaptığı drone saldırısıyla Devrim Muhafızları komutanı Kasım Süleymani'yi öldürmesini de hatırlattı. 

İran devlet medyası, Süleymani'ye yakın isimlerden biri olduğu belirtilen Musevi'nin, Devrim Muhafızları'nın Suriye'deki en eski komutanlarından biri olduğuna dikkat çekmişti.

Öte yandan Şerif'in dünkü açıklamasında Aksa Tufanı operasyonunu "Süleymani suikastının intikamı" diye nitelemesi Hamas'tan tepki topladı. 

Hamas'ın açıklamasında, "Şerif'in operasyonun gerekçelerine ilişkin yaptığı açıklamaların geçerliliğini reddediyoruz" denildi. 



Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
TT

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)

İran’ın Dini Lideri (Rehber)Ayetullah Ali Hamaney'in oğlu olan Mücteba Hamaney, babasının başkanlık ettiği dini kurumlarda en etkili şahsiyetlerden biri ve ülkenin liderliğini devralması muhtemel adaylar arasında gösteriliyor.

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı. Hamaney'in 1989 yılından beri liderliğini yaptığı, İran'ı korumakla görevli Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile yakın ilişkileri olan muhafazakâr bir isim.

Huccetu’l-İslam unvanına sahip olan Mücteba (55), İran hükümetinde hiçbir resmi görevde bulunmadı. İranlı gözlemcilere göre babasının muhafızı olarak perde arkasında nüfuzunu kullandı.1979'da ABD destekli Şah'ı deviren bir ülkede, aile siyasetine herhangi bir atıfta bulunulmasını reddeden eleştirmenler ve Hamaney'in kendisinin aile veraseti fikrine karşı olduğunu ifade etmesi nedeniyle, rolü İran içinde tartışmalara neden oldu.

ABD yaptırımları

ABD Hazine Bakanlığı, 2019 yılında Mücteba Hameney’i yaptırımlar uygulanan kişiler listesine ekledi ve onun, babasının ofisinde çalıştığı dönem dışında hiçbir zaman seçilmediği veya atanmadığı halde resmi olarak en üst düzey isim olduğunu vurguladı.

Bakanlığın internet sitesinde, Hamaney'in bazı sorumluluklarını, DMO’nun yurtdışı kolu Kudüs Gücü ve Besic Güçleri komutanlarıyla yakın iş birliği içinde çalıştığı belirtilen Mücteba'ya devrettiği bildirildi.

Kaynaklar, 20 yıl boyunca Devrim Muhafızları ile yakın ilişkiler kurduğunu ve bu sayede siyasi ve güvenlik kurumlarında ilave nüfuz kazandığını belirtti. Mücteba, 2009 yılından bu yana, özellikle 2022 yılında ülkedeki katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla gözaltına alınan bir genç kızın polis nezaretindeyken ölmesi üzerine İran'ın dört bir yanında başlayan ayaklanmalar sırasında, protestocuların öfkesinin hedefi olmuştu.

Mücteba, rejimi destekleyen toplantılarda boy gösterdi, ancak kalabalığın önünde nadiren konuştu. 2024 yılında, Kum'da verdiği İslam hukuku derslerini askıya aldığını duyurduğu birçok kez paylaşılırken, bu açıklamanın nedenleri hakkında spekülasyonlar başladı.

Dini niteliklerin eksikliği

Babasına çok benzeyen Mücteba, siyah takke takıyor, bu da onun seyyidlerden olduğunu, yani ailesinin Hz. Muhammed'in soyundan geldiğini gösteriyor. Mücteba’yı eleştirenler, onun en yüksek liderlik pozisyonu için gerekli dini niteliklerden yoksun olduğunu söylüyorlar, çünkü Huccetu’l-İslam rütbesi, babasının ve İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ruhullah Humeyni'nin ulaştığı Ayetullah rütbesinden daha düşük bir rütbedir.

Liderliğe giden yol

2007 yılında yazılan ve WikiLeaks tarafından yayınlanan bir Amerikan diplomatik telgrafında, üç İranlı kaynağın Mücteba'yı Hamaney'e ulaşmanın yolu olarak tanımladığı ve Mücteba'nın Batı ile iş birliğini tercih eden ve eski cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani gibi isimlerin temsil ettiği İranlı reformistlere karşı çıktığı belirtildi. Mücteba Hamaney’in 2005 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr aday Mahmud Ahmedinejad'ın ani yükselişinin arkasında olduğu düşünülüyordu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre 2005 seçimlerinde aday olan reformist din adamı Mehdi Kerrubi, o dönemde Hamaney'e bir mektup yazarak Mücteba’nın Ahmedinejad'ı desteklediğini iddia etti, ancak Hamaney bu iddiayı reddetti.

frgtyhu7
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)

Mücteba, 2009 yılında yeniden aday olan ve tartışmalı seçimlerde ikinci kez göreve gelen Ahmedinejad’ı bir kez daha destekledi. Seçim sonuçlarının duyurulmasıyla hükümet karşıtı protestolar başladı. Protesto gösterileri, Besic ve diğer güvenlik güçleri tarafından şiddetle bastırıldı.

Bir diğer detay olarak Mücteba’nın eşi, eski parlamento başkanı ve en önde gelen muhafazakârlardan biri olan Gulam Ali Haddad Adil'in kızıdır.

Mücteba Hameney, 1969 yılında Meşhed şehrinde doğdu ve Şah'a karşı muhalefet hareketini yöneten babasının yanında büyüdü. Gençliğinde de İran-Irak savaşına katıldı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.