Geleceğin teknolojisi: Tuzdan batarya projesine yatırım desteği

Sodyum iyon bataryalar çok daha düşük maliyetle standart lityum iyon bataryalardan daha iyi performans gösterebilir

Lityum iyon bataryalara alternatif sunan sodyum iyon bataryalar, tuz madenlerinden çıkarılan maddelerden üretilebiliyor (Wollongong Üniversitesi/Paul Jones)
Lityum iyon bataryalara alternatif sunan sodyum iyon bataryalar, tuz madenlerinden çıkarılan maddelerden üretilebiliyor (Wollongong Üniversitesi/Paul Jones)
TT

Geleceğin teknolojisi: Tuzdan batarya projesine yatırım desteği

Lityum iyon bataryalara alternatif sunan sodyum iyon bataryalar, tuz madenlerinden çıkarılan maddelerden üretilebiliyor (Wollongong Üniversitesi/Paul Jones)
Lityum iyon bataryalara alternatif sunan sodyum iyon bataryalar, tuz madenlerinden çıkarılan maddelerden üretilebiliyor (Wollongong Üniversitesi/Paul Jones)

Bilim insanları mevcut teknolojilerden daha ucuz ve sürdürülebilir yeni nesil bataryalar geliştirmek üzere yeni ve büyük bir projeye başlamaya hazırlanıyor.

NaKlaR projesine sağlanan ve pazartesi günü duyurulan milyonlarca euroluk fon sayesinde araştırmacılar, sodyum iyon bataryaları daha verimli hale getirmenin yollarını araştıracak.

Akıllı telefonlardan elektrikli arabalara kadar her şeyde yer alan lityum iyon bataryaların aksine sodyum iyon bataryalar, bol miktardaki ucuz malzemelerden yapılabiliyor.

Tuz gölleri veya madenlerinden çıkarılabilen sodyum daha kararlı olma, daha kolay geri dönüştürülme ve aşırı ısınma riski taşımama gibi faydalar da sunuyor. Lityum iyon bataryalara kıyasla ana sınırlamaları enerji yoğunluklarının daha düşük olması fakat araştırmacılar, her yerde bulunan muadillerinden daha iyi performans gösterme potansiyeline sahip olduklarına inanıyor.

Almanya'daki Würzburg Üniversitesi İnorganik Kimya Enstitüsü'nden araştırmacıların yürüttüğü NaKlaR projesi, sodyum iyon bataryaların üretim sürecini en iyi hale getirmeye ve verimliliklerini iyileştirmeye çalışacak.

Araştırmacılar projenin başarılı olması halinde geliştirilen batarya teknolojisinin, bazı elektrikli araçlardaki lityum iyon bataryaların yerini almaya başlayabileceğini belirtiyor.

Julius-Maximilians-Universität (JMU) Würzburg Malzeme Sentezi Kimyasal Teknoloji Kürsüsü'nde bağımsız bir araştırma grubunun başındaki Dr. Guinevere Giffin şöyle diyor:

Daha kısa mesafelerde kullanılan daha küçük arabalar için uygunlar.

Geçen yıl Tokyo Bilim Üniversitesi'ndeki bilim insanlarından oluşan ayrı bir ekip, sodyum iyon bataryalarda bir atılıma imza atararak elektrotlarda "eşi benzeri görülmemiş performans" sağlamıştı.

Advanced Energy Materials adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmada araştırmacılar, sodyum iyon bataryaların Güneş ve rüzgar çiftliklerindeki düşük karbon ayak izine sahip enerji depolama sistemleri de dahil bir dizi ticari uygulamada kullanılabileceğini belirtmişti.

Independent Türkçe



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging