Lübnan, İsrail'in Beyrut'un güney banliyölerinde toplantı halinde bulunan Hizbullah liderlerine ve askeri kadrosuna suikast düzenlemesinin şokunu henüz atlatabilmiş değil. İsrail'in bu girişimi ne ilk ne de son olacak ve Hizbullah'ı savaşı genişletmeye ikna etmeye çalışacak. Ancak Lübnan, İsrail’in Hamas liderlerinden Salih el-Aruri ve Hizbullah komutanlarından Fuad Şükür'ü öldürdükten sonra angajman kurallarını tamamen çiğnemesini ve kırmızı çizgileri üçüncü kez aşmasını engellemek için karşılık vermeye zorlanmadıkça savaşa girmeye niyetli değil.
Lübnan, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun sahadaki durumu değiştirme çağrısına yanıt olarak İsrail’in savaşı genişletmeye karar vermesinden korkuyor. Bu durum, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun olağan oturumuna katılmak üzere New York'a yapacağı seyahati iptal eden Lübnan Başbakanı Necib Mikati'yi, savaşın genişlemesini önlemek için uluslararası ve Arap taraflarını harekete geçirmeye sevk etti. Onun adına Dışişleri Bakanı Abdullah Buhabib BM Genel Kurulu’nda Lübnan'ın görüşlerini savunarak İsrail'i suikastlardan sorumlu tuttu.
Ancak İsrail'in Hizbullah'ın iletişim araçlarını ele geçirerek ve başta Rıdvan Gücü’nün komutanı İbrahim Akil olmak üzere birçok lidere suikast düzenleyerek savaşı genişleten ilk taraf olmasına rağmen Hizbullah’ı savaşı genişletmeye ikna etme konusundaki ısrarı endişeleri arttırmaya başladı.
Güvenlik ve siyasi açıdan savunmasız
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Lübnan Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian'ın önümüzdeki saatlerde Meclis Başkanı Nebih Berri, Başbakan Necib Mikati ve diğer liderlerle cumhurbaşkanlığı dosyasını ele almak üzere bir araya gelmesi beklense de, Lübnan'da patlamaya hazır fitilin ateşlenmesi, cumhurbaşkanı seçiminin krizden çıkarılması gündeminin ilk sırasında yer alıyor.
Güneydeki askeri sahne tamamlanıncaya ve banliyölere yayılıncaya kadar, İsrail'in savaşı genişletmesini önleyecek uluslararası bir güvenlik ağından halen yoksun olduğu için Lübnan bir bütün olarak siyasi ve güvenlik açısından savunmasız. Bu durum, cumhurbaşkanı olmayan bir cumhuriyete dönüşmemesi için anayasal kurumların düzenini sağlamak üzere iktidarın yeniden tesis edilmesinin bir koşulu olarak, siyasi güçlerin her geçen gün aşınan iç durumu güçlendirmek için birbirlerine açılmalarını gerektiriyor.
Hizbullah'ın ciddi bir incelemeye ihtiyacı var
Hizbullah'ın, başına gelen travmadan kurtulmanın bir koşulu olarak siyasi ve askeri durumunu ciddi bir şekilde gözden geçirmeye başlaması gerekiyor. Siyasi güçler durumun ciddiyetinin farkına varıp çok geç olmadan ülkeyi bir araya getirecek bir formül arayışına girmezlerse, ülkeyi Lübnanlıların kaderini tehdit edebilecek endişe halinden çıkarmak ancak cumhurbaşkanı seçimine dayalı tarihi bir uzlaşı üzerinde anlaşmakla mümkün olabilir.
Durumu düzeltmenin zorunlu yolu Hizbullah'tan geçtiği için, Hizbullah eşi benzeri görülmemiş dengesizliği düzeltmek için kibirli olmayı bırakmalı ve İsrail'in en önde gelen saha komutanlarını öldürüp saflarına nüfuz etmesine izin veren hatalarını kabul etmelidir.
Bazı dostlarına ve muhaliflerine göre Hizbullah'ın yaptığı hata, tam bir gizlilik içinde faaliyet gösterdiği ilk yılların aksine, muharip birliklerinin şikâyet edilen dağılmaya neden olan düzenli bir orduya dönüşmesine izin vermesidir. Hizbullah eskiden sınırlı sayıda üyesi olan ve sadece İsrail mevzilerini hedef almak için yeraltındaki sığınaklarından çıkan gruplarla sınırlıydı.
Parçalanmanın sonuçları
Hizbullah'ın silahlarını geliştirme ihtiyacının, İsrail'in ona nüfuz etmesine ve Akil ve yoldaşlarının öldürülmesinde olduğu gibi onu içeriden hedef almasına izin veren bu miktarda bir dağılma ya da parçalanmayı gerektirdiğini iddia etmek kabul edilemez. Zira İsrail'in hedefleri arasına girmeyeceğine dair Amerikan garantisinin yokluğunda ve çağrı cihazlarının patlatılmasının ardından toplantıyı güney banliyölerinin kalbinde yapma riskini almak mantıksızdır.
Başka bir deyişle, Hizbullah'ın İsrail'le karşı karşıya gelirken işgale karşı klasik direnişini yeniden gözden geçirmesi ve İsrail'in güney banliyölerinde gerçekleştirdiği baskınlarda öldürülenlere ek olarak onlarca liderini ve saha kadrosunu insansız hava araçlarıyla (İHA) öldürmesi sonucunda kaybettiklerini telafi etmek için bombardımanla sınırlı olmayan alternatifler aramaya şiddetle ihtiyacı var.
İsrail'in istihbarat ve teknolojik üstünlüğü karşısında, Hizbullah'ın sorumlulukların belirlenmesinde samimiyetsizlikten kaçınması ve dürüst olması gerekmektedir. Hizbullah, liderlerini ve kadrolarını takip ederek ve Litani Nehri'nin güneyindeki operasyon alanının dışındaki yerlere baskınlar düzenleyerek İsrail'in üstünlüğüne karşı koymak için geleneksel olmayan direnişini yeniden gözden geçirmelidir.
Esneklik ve açıklık ihtiyacı
Hizbullah'ın kendisine bir şans tanıması, dolaylı müzakere çağrılarına esnek ve açık bir şekilde yaklaşması ve Nebih Berri'nin ateşkes sağlanması için ABD dahil uluslararası tekliflerle ilgili tüm konularda elini serbest bırakması gerekiyor.
Bu, Hizbullah'ın dostları ve muhaliflerinin söylediği gibi, birilerinin Hizbullah’ı köşeye sıkıştırmak istediği anlamına gelmiyor. Sadece liderlerinin çoğunun söylediği gibi, Lübnan'ı Hizbullah pahasına bilinmeze sürüklenmekten kurtaracak bir uzlaşmayı pazarlamanın imkansız olduğunu söyleyen Lübnanlılara liderliğinin destek vermemesi gerektiği anlamına geliyor.
Hizbullah’ın muhaliflerinden önce dostları soruyor: İran Dini Lideri Ali Hamaney askeri ve siyasi alanda taktiksel bir geri çekilmede sakınca görmediği, Hizbullah’ın geçici de olsa durumunu düzene koymasını sağlayacak bir manevra yapmasına meşru bir kılıf sağladığı, Hizbullah’ı etkileyen kusurların nedenlerini açıklığa kavuşturmak ve çözümler sunmak için soruşturmalarda daha ileri gitme ihtiyacını göz önünde bulundurduğu sürece Hizbullah’ın nefes almasını ve sadece zaman kazanmak için bile olsa dolaylı müzakerelerin yapılmasını engelleyen nedir?
Bu bağlamda Hizbullah'ın direniş ekseni dışından bazı dostları şu soruyu soruyor: Hizbullah'ı, ister içeriden isterse bir dizi suikastı gerçekleştirmesini sağlayan İsrail ajanları aracılığıyla dışarıdan olsun, kendisini etkileyen dengesizliği düzeltme temelinde taktiksel olarak geri çekilmekten alıkoyan nedir? Acaba Nasrallah pazartesi günü yeni bir şey söyleyecek mi?
Hizbullah'ın İran-ABD iş birliği konusundaki tutumu nedir?
Hatta Hizbullah’a şunu soruyorlar: Muhalefetin Tahran'ın Washington'la iletişimi kesmediği iddiasının doğruluk payı nedir? Nasrallah Lübnan kartını Hamas'ın kullanımına sunmak zorunda mıydı? Gazze'deki savaş uzarsa Lübnan'ın durumu ne olacak?
Dolayısıyla Lübnan'ın güvenlik ve siyasi maruziyetini durduracak pratik bir plan, cumhurbaşkanının seçilmesiyle başlayacak bir uzlaşmaya dayanmadıkça geliştirilemez. Hizbullah bu plana uymak için gerekli hazırlığa sahip mi? Çağrı cihazlarının patlatılmasında hayatını kaybedenlerle ulusal dayanışmanın gölgelemeyeceği tansiyonu düşürmek için muhalifleriyle diyaloğa girmesini engelleyen nedir?
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani ile görüştü. (SPA)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, İtalya'da Kanadalı mevkidaşı Melanie Joly ile görüştü. (SPA)