Sudan’dan Türkiye'nin BAE ile gerilimi azaltma girişimi karşısında çelişkili tutumlar

Sudan’da ordu komuta kademesi ve devlet kurumları içinde nüfuz sahibi bir siyasal İslamcı hareket HDK ile diyalog girişimlerine karşı

Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)
Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)
TT

Sudan’dan Türkiye'nin BAE ile gerilimi azaltma girişimi karşısında çelişkili tutumlar

Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)
Hartum'da Özel Kuvvetler için düzenlenen askeri mezuniyet törenine katılan Dagalu ve Burhan, 22 Eylül 2021 (Getty)

Sudanlı yetkililer, Türkiye'nin Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında arabuluculuk yapma girişimiyle ilgili çelişkili tutumlar sergiliyor. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın Türkiye'nin girişimini memnuniyetle karşılamasından iki hafta sonra Sudan Dışişleri Bakanlığı'ndan BAE'nin Ankara'nın arabuluculuğuna ilişkin açıklamasına cevaben sert bir ton taşıyan farklı bir tutum sergilendi.

Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan arasında aralık ayı ortalarında gerçekleşen telefon görüşmesi sırasında Sudan ile BAE arasındaki gerilimin sona erdirilmesi için arabuluculuk yapmıştı. Söz konusu görüşmede Burhan, Ankara’nın ‘isyancı’ olarak nitelediği Hızlı Destek Güçleri’ni (HDK) neden olmakla suçladığı savaşın durdurulmasına katkıda bulunabilecek her türlü rolünü kabul ettiğini ifade ederken Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk hükümetinin tutumlarına olan güvenini vurguladı.

Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf, geçtiğimiz cuma günü AA'ya yaptığı açıklamada “Türkiye’nin arabuluculuk teklifinin olumlu yansımaları olacak. Ortaya konulan girişimlerin başarılı olacağını umuyoruz” diyerek bu tutumu pekiştirdi. Sudanlı Bakan, ülkesinin BAE ile ‘çok iyi ilişkilere sahip olduğunu’ da sözlerine ekledi.

Ancak Sudan Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin BAE'nin Sudan'daki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan arabuluculuğunu memnuniyetle karşıladığını duyuran BAE Dışişleri Bakanlığı, tarafından yayınlanan bir açıklamaya yanıt olarak pazar gecesi BAE'yi suçlayıcı bir açıklama yayınladı.

BAE Dışişleri Bakanlığı pazar günü, Sudan’da ordu ile HDK arasındaki çatışmaların derhal durdurulması gerektiğini vurgulayarak, Sudan'daki çatışmaların sona erdirilmesi için Türkiye ile koordinasyon kurmaya ve iş birliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti.

Açıklamada, diyalogun ve müzakerenin çatışmayı sona erdirmenin ve sivil bir hükümetin kurulması için siyasi bir süreç başlatmanın tek yolu olduğu vurgulandı.

xscdfvgbrtyhj
Hartum havaalanında Sudan ordusu ile HDK arasında yaşanan çatışmalardan sonra çekilen bir görüntü, 20 Nisan 2023 (AFP)

Sudan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, ‘dost ülke’ olarak tanımlanan Türkiye'nin Sudan ile BAE arasında arabuluculuk yapma isteğini memnuniyetle karşılandığı belirtilirken bu tutumun teşvik edilmeyi ve olumlu etkileşimi hak ettiğini vurgulandı.  Türkiye'nin Sudan tarafından güvenilen ve takdir edilen bir ülke olduğunun altı çizilen açıklamada, BAE'ye yönelik yeni suçlamalara da yer verildi. Açıklamada ayrıca Sudan ordusunun geçtiğimiz ağustos ayında Cenevre’de yapılan görüşmelere katılmamasına ilişkin ‘üstü kapalı suçlamaları’ da reddedildi. HDK'nın sivillere yönelik ‘katliamlarını’ tırmandırmaya devam ettiği bir dönemde bu görüşmelerin anlamsızlığına ve ciddiyetsizliğine işaret edilen açıklamada, HDK'ya atıfla ‘teröristlerin’ dışarıdan aldıkları destekle uzun menzilli ağır toplar kullanarak Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki yerinden edilenlerin kaldığı kampları bombalamaya devam ettiği kaydedildi.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, BAE'ye karşı bu tutumun Sudan Dışişleri Bakanlığı tarafından alınan kararları büyük ölçüde kontrol eden siyasal İslamcı bir hareketin tutumlarını yansıttığını söylediler. İsimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, bahsi geçen siyasal İslamcı hareketin Sudan ordusunun komuta kademesinde ve ayrıca tüm devlet kurumlarında büyük bir nüfuza sahip olduğunu belirterek, bu hareketin ordu ile HDK arasında herhangi bir arabuluculuğu kabul etmeyeceğini ifade ettiler. Kaynaklara göre söz konusu siyasal İslamcı hareket, ‘isyancı’ olarak gördükleri HDK’ya karşı askeri bir çözüm istedikleri için diyalog ve barışçıl müzakere girişimlerini engellemek için çalışacak.



El-Ezher Müftüsü, Hıristiyanların bayramlarını kutlama tartışmalarının yaşandığı bir dönemde Tavadros'u ziyaret etti

Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)
Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)
TT

El-Ezher Müftüsü, Hıristiyanların bayramlarını kutlama tartışmalarının yaşandığı bir dönemde Tavadros'u ziyaret etti

Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)
Her yıl bu zamanlarda Hristiyanların bayramlarını kutlama tartışması yeniden gündeme geliyor. (El-Ezher Medya Merkezi)

El-Ezher Müftüsü Dr. Ahmed et-Tayyib dün (Cumartesi), İskenderiye Papası ve Kıpti Ortodoks Kilisesi Patriği Papa 2. Tavadros'u, her yıl tekrarlanan ‘Hıristiyanların bayramını kutlama’ tartışmalarının ortasında, Noel bayramını kutlamak üzere Kahire'nin doğusundaki Abbasiye bölgesinde bulunan Aziz Mark Katedrali'nde ziyaret etti.

Tayyib şunları söyledi: “Buraya sevgi, dostluk, uyum ve tanışma bağlarını yenilemek, kalplerimizdeki sevgi ve kardeşliği ifade etmek için geldik. Kur'an-ı Kerim'den ve Peygamberimizin sünnetinden öğrendiğimiz Tevrat'ı, İncil'i ve Meryem oğlu Mesih İsa'yı onurlandırmak için geldik.”

Yılın bu döneminde radikaller sosyal medyadaki bazı kanallar ve sayfalar aracılığıyla ‘Hıristiyanların bayramlarını kutlamanın kabul edilemez olduğuna’ ilişkin görüşler yaysa da el-Ezher bu görüşleri yanlış, disiplinsiz ve ehliyetsiz kişiler tarafından yayınlanmış olarak nitelendiriyor.

El-Ezher Müftüsü'ne ziyareti sırasında Mısır Evkaf Bakanı Usame el-Ezheri, Mısır Baş Müftüsü Dr. Nezir Ayyad, el-Ezher Müsteşarı Muhammed ed-Duveyni ve el-Ezher Üniversitesi Rektörü Selame Davud eşlik etti.

Tayyib sözlerini şöyle sürdürdü: “El-Ezher'de yetiştirilirken vicdanımıza yerleşen şey, Kur'an-ı Kerim'in, insanlığın ve barışın elçisinin Hıristiyan kardeşlerimiz için övgüsüdür; Resulullah'ın (sav) dediği gibi: Ben dünya ve ahirette insanların Meryem oğlu İsa'ya en yakın olanıyım. Bunun üzerine orada bulunan sahabe şöyle dedi: Ey Allah'ın Resulü, nasıl? Resulullah (sav) şöyle buyurdu: Peygamberler farklı annelerden gelen kardeşlerdir ancak dinleri birdir. Resulullah (sav) Kur'an-ı Kerim'in dinler kelimesini içermediğine, aksine peygamberlerin gönderdiği çok mesajlı tek bir din olduğuna işaret etmiştir.”

Tavadros ise ziyaretin Mısırlı Hıristiyanları ve Müslümanları birleştiren kardeşlik ruhunu yansıttığını vurguladı. Tavadros, “Beni el-Ezher Müftüsü'ne bağlayan sevgi, muhabbet ve iyi duyguları hissediyorum. Çeşitli konulardaki karşılıklı konuşmalarımız ve tartışmalarımız Mısır topraklarında var olan birlik ve kardeşliğin boyutunu ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.

Nezir Ayyad cuma akşamı bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, Hıristiyanları tebrik etme kararıyla ilgili olarak her yıl ortaya çıkan tartışmalara da değinerek, tebrik etme kararıyla ilgili soruyu tekrarlamanın artık kabul edilemez olduğunu söyledi. Ayyad, bazılarının halen iyilik ya da nifak arzusuyla olumlu ya da olumsuz görüş bildirilmesini beklediğini kaydetti.

Daru'l İfta ve el-Ezher'in her yıl iki dini kurumun sembolleri arasında karşılıklı ziyaretler yoluyla tutumlarını yinelediklerine işaret eden Ayyad, Hıristiyanları tebrik etmenin yanlış bir şey olmadığını, aksine bunun caiz ve arzu edilir olduğunu belirtti.

Tayyib, Hıristiyanların bayramlarını kutlamanın bir nezaket ya da formalite meselesi olmadığını, aksine gerçek dinimizin öğretilerini anlamamızdan kaynaklanan bir şey olduğunu dile getirdi. Müslümanlar ve Hıristiyanlar arasındaki ilişkinin birlik ve kardeşliğin hakiki somut bir örneği olduğunu ifade eden Tayyib, bu kardeşliğin her zaman zorluklar ve meydan okumalar karşısında ulusu güçlendiren güçlü bir bağ olarak kalacağını ifade etti.

Gazze savaşı dün gerçekleşen Tayyib-Tavadros toplantısında da gündeme geldi. Tayyib bu vesileyle Gazze Şeridi'ndeki masum insanların 15 ayı aşkın bir süredir maruz kaldığı trajedi ve saldırganlığa son verilmesini talep etti. Tayyib ayrıca, şiddetli yağmur ve zor hava koşulları nedeniyle insani yardımın ulaşmasını engellemenin insanlık dışı olduğunu belirtti.

‘Kalpler günah ve kötülükle doluyken, samimiyet ve dürüstlük yokken barış yapılamayacağına’ dikkat çeken Tavadros, barış yapmanın ağır bir şey olduğunu ve dini emirlerle bunu yapmamızın emredildiğini vurguladı. Tavadros, din alimlerinin insanlığı dini öğretilere göre koruması gerektiğini dile getirdi.