Orhan Pamuk, Guardian'a konuştu: Ünlü olduğum için başkalarının dile getiremediklerini söyleyebiliyorum

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Orhan Pamuk, Guardian'a konuştu: Ünlü olduğum için başkalarının dile getiremediklerini söyleyebiliyorum

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Nobel Edebiyat Ödüllü yazar Orhan Pamuk, Birleşik Krallık'ın Guardian gazetesine konuştu.

Gazeteci Hannah Newton'a röportaj veren Pamuk, babasının sanata desteğinden, İstanbul sevgisinden ve hükümet baskısından duyduğu korkudan bahsetti.

"Orta sınıf, burjuva, laik bir ailede büyüdüm" diyen 72 yaşındaki yazar, babasının büyük bir kütüphanesi olduğunu, sanat ve kültürle ilgilendiğini" anlattı: 

Jean-Paul Sartre hakkında konuşurdu. Ama arkadaşlarımın evlerine gittiğimde çok fazla kitapları olmadığını fark ettim. Babaları onların büyüyünce paşa, zengin devlet adamı, hatta dini lider olmalarını istiyordu. Kimse onlara 'Hayal gücü kuvvetli, bir yazar ya da sanatçı ol' demiyordu.

Babasını "şair olmak isteyen bir hayalperest" diye niteleyen Pamuk, annesinin ise "ayakları yere basan biri" olduğunu anlatarak, mesleğini 22 yaşındayken seçtiğini söyledi:

22 yaşındayken anneme dedim ki, 'Ben ressam olmayacağım. Yazar olacağım'. Ve içimdeki ressamı öldürdüm. Sonunda sanırım görsel yanı kuvvetli romanların yazarı oldum.

Gelenek ve modernitenin karşı karşıya gelmesinin "sadece Türkiye'nin değil, küresel insanlığın sorunu" olduğunu ifade eden Pamuk, şöyle dedi:

İşin özünde herkes modernlik istiyor ama aynı zamanda yerel kültürü de onurlandırmak istiyor, ki bu imkansız. Modernite geleneksel kültürün bir kısmını ortadan kaldırıyor. Ben bunlar hakkında yazmayı seviyorum.

İstanbul'la fiziksel bir ilişkisi olduğunu aktaran yazar, "Bir çeşmenin ya da köprünün yanından geçerken olanları hatırlıyorum" diyerek ekledi: 

Kıskançlıkları, başarısızlıkları, aşık olmayı, ilk kitabımın yayımlandığı ve onu bir kitapçının vitrininde gördüğüm anı. Şehir, anıları çağrıştıran ve onları canlı tutan bir mekanizmaya dönüşüyor.

Korkularına da değinen Pamuk, "Hayatım boyunca baskıyı ve tehlikeyi kabul etmemek arasında gidip geldim" dedi: 

Biraz ünlüyüm, bu yüzden başkalarının söyleyemediği şeyleri söyleyebiliyorum. Bu benim için bir ayrıcalık.

Independent Türkçe, Guardian



Florür seviyesi ve çocuk zekası arasında bağlantı kuran çalışma tartışma yarattı

Bilim insanları sudaki florürün dişlere faydası hakkında bölünmüş durumda (Unsplash)
Bilim insanları sudaki florürün dişlere faydası hakkında bölünmüş durumda (Unsplash)
TT

Florür seviyesi ve çocuk zekası arasında bağlantı kuran çalışma tartışma yarattı

Bilim insanları sudaki florürün dişlere faydası hakkında bölünmüş durumda (Unsplash)
Bilim insanları sudaki florürün dişlere faydası hakkında bölünmüş durumda (Unsplash)

Yüksek florürün çocuklarda IQ düşüklüğüne neden olduğunu öne süren araştırma tartışmalara yol açtı. 

ABD Ulusal Çevre Sağlığı Bilimleri Enstitüsü tarafından yürütülen bir çalışmada, 10 ayrı ülkede yüksek florürle çocukların zeka seviyesi arasındaki ilişkiyi inceleyen 74 araştırma detaylıca analiz edildi.

Bulguları hakemli dergi JAMA Pediatrics'te 6 Ocak'ta yayımlanan araştırmada su ve farklı yollarla yüksek florüre maruz kalmanın çocukların IQ'sunda ciddi gerilemeye yol açtığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar idrar örneklerinde florürün her 1 ppm'lik (milyonda bir parçacık) artışına karşılık çocukların IQ'sunun 1,63 oranında gerilediğini tespit etti. 

Ancak bazı uzmanlar, araştırmanın neden-sonuç ilişkisi kurmadığına dikkat çekiyor. Diğerleri de incelenen ülkelerin, ABD sularındaki florür oranını yansıtmadığını söyleyerek itiraz ediyor. 

ABD'de halihazırda içme suyu için tavsiye edilen florür oranı 0,7 ppm ancak New York Times'a göre milyonlarca Amerikalı farklı kaynaklardan daha yüksek seviyede florür barındıran sular içiyor.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, Türkiye'de izin verilen düzeyin 1,5 ppm olduğunu ifade ediyor.

Yeni araştırmada, 1,5 ppm'nin altındaki seviyelerle çocuklardaki IQ düşüşü arasında kayda değer bir bağlantı görülmedi. 

Ancak bazı bilim insanları ve diş hekimleri, yeni araştırmanın kusurları olduğunu belirtiyor. Iowa Üniversitesi'nden Dr. Steven M. Levy, analize dahil edilen çalışmaların çoğunun çok düşük kalitede olduğunu söyleyerek bulguların net bir sonuç sunmadığını ifade ediyor. 

Ayrıca bu çalışmaya dayanarak ABD sularındaki florür seviyesinde değişiklik yapılmaması gerektiğini düşünüyor. 

Yeni çalışmanın bulguları, Donald Trump'ın ikinci döneminde Sağlık Bakanı yapmayı planladığı Robert F. Kennedy Jr.'ın görüşleriyle paralellik gösteriyor.

RFK Jr., 5 Kasım'daki başkanlık seçiminden önce yaptığı açıklamada, içme suyundan florürün çıkarılmasını tavsiye etmeyi planladığını söylemişti.

Diğer yandan ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri, suya florür eklemenin diş sağlığına iyi geldiğini ve çürükleri önlediğini belirtiyor. Ayrıca içme suyuna düşük seviyede florür eklenmesi, kamu sağlığı açısından son 100 yılın en büyük başarılardan biri kabul ediliyor.

Fakat bazı araştırmalarda, florürün içme suyuna değil, diş macunlarına eklenmesi sayesinde böyle bir fayda sağladığı öne sürülüyor. 

Ancak başka çalışmalarda, sudan florürün çıkarıldığı bazı ülkelerde çürüklerde artış yaşandığı gözlemlenmişti.

Ulusal Çevre Sağlığı Bilimleri Enstitüsü'nün eski direktörü Dr. Linda Birnbaum, 1,5 ppm'nin altındaki florür seviyelerinin potansiyel etkilerine dair daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurguluyor.

Dr. Birnbaum'a göre, yer almadığı yeni çalışma florüre maruz kalmanın, çocuklarda IQ düşüşüne yol açabileceğini gösteriyor. 

Bilim insanı, hamilelerin, bebeklerin ve emziren annelerin florür içermeyen su tüketmesini tavsiye ediyor . 

Makalenin başyazarı Dr. Kyla Taylor da "Hamile kadınların ve çocukların birçok kaynaktan florür aldığına, maruz kaldıkları toplam florür miktarının çok yüksek olduğuna ve bunun fetüs, bebek ve çocuk nörogelişimini etkileyebileceğine dair endişeler var" diyor.

Dr. Taylor yeni çalışmanın, florürün geniş çaplı halk sağlığı etkilerin değerlendirmeyi amaçlamadığını da ekliyor.

Independent Türkçe, New York Times, CNN, JAMA Pediatrics, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası