Kıyamet Günü Saati, Trump'ın göreve başlamasından bir hafta sonra gece yarısına bir saniye daha yaklaştı

Atom Bilimcileri Bülteni'nin yelkovanın yerini açıklamasının ardından Washington'daki ABD Barış Enstitüsü'nde düzenlenen basın toplantısında gösterilen Kıyamet Günü Saati, küresel gelişmelerin nükleer felaket olasılığı açısından ne anlama geldiğine işaret ediyor. (Reuters)
Atom Bilimcileri Bülteni'nin yelkovanın yerini açıklamasının ardından Washington'daki ABD Barış Enstitüsü'nde düzenlenen basın toplantısında gösterilen Kıyamet Günü Saati, küresel gelişmelerin nükleer felaket olasılığı açısından ne anlama geldiğine işaret ediyor. (Reuters)
TT
20

Kıyamet Günü Saati, Trump'ın göreve başlamasından bir hafta sonra gece yarısına bir saniye daha yaklaştı

Atom Bilimcileri Bülteni'nin yelkovanın yerini açıklamasının ardından Washington'daki ABD Barış Enstitüsü'nde düzenlenen basın toplantısında gösterilen Kıyamet Günü Saati, küresel gelişmelerin nükleer felaket olasılığı açısından ne anlama geldiğine işaret ediyor. (Reuters)
Atom Bilimcileri Bülteni'nin yelkovanın yerini açıklamasının ardından Washington'daki ABD Barış Enstitüsü'nde düzenlenen basın toplantısında gösterilen Kıyamet Günü Saati, küresel gelişmelerin nükleer felaket olasılığı açısından ne anlama geldiğine işaret ediyor. (Reuters)

 

İklim değişikliği, nükleer tehdit ve dezenformasyon karşısında, 1947'den bu yana gezegende büyük bir felaketin yaklaştığını sembolize eden Kıyamet Günü Saati, dün gece yarısına bir saniye daha yaklaştırıldı. Saatin gece yarısına yaklaşması tehlikenin daha da artması anlamına geliyor.

Her yıl bu saatin ibrelerinin ayarlanmasından sorumlu olan Atom Bilimcileri Bülteni'ndeki bilim adamları, geçen yıl 90 saniye olan bu sembolik gece yarısına olan zaman mesafesini 89 saniye olarak belirledi.

Eski liderlerden oluşan The Elders grubunun başkanı olan eski Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, ‘Kıyamet Günü Saati’nin felakete tarihinde hiç olmadığı kadar yakın olduğunu’ söyledi. Santos, Washington'da düzenlediği basın toplantısında “Saat, karşı karşıya olduğumuz varoluşsal tehditlere ve saati geri çevirmek için birlik ve cesur liderlik ihtiyacına işaret ediyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre yeni saatin ayarlanması, kabul görmüş uluslararası iş birliği normlarını yerle bir eden Donald Trump'ın göreve başlamasından bir hafta sonra gerçekleşti.

Santos, ABD'nin yeni başkanının Rusya ve Çin ile diplomasiyi kullanma vaatlerini memnuniyetle karşılarken, Paris İklim Anlaşması ve Dünya Sağlık Örgütü'nden (WFP) çekilmesini kınadı.

Diğer yandan uzmanlar, rekor sıcaklıkların yaşandığı bir yılın ardından iklim değişikliğinin gezegen üzerindeki kötüleşen etkisi konusunda uyarıda bulundu.

Santos ayrıca dezenformasyonla ve ‘birbirine son derece bağlı dünyamızda yaygınlaşan komplo teorilerinin güçlendirilmesiyle’ mücadele için ‘acil eylem’ çağrısında bulundu. Santos, “Güvensizlikteki bu endişe verici artış, büyük ölçüde henüz tam olarak anlayamadığımız yeni teknolojilerin kötü niyetli ve pervasızca kullanılmasından kaynaklanıyor” dedi.

Saat en son 2023 yılında, nükleer güç Rusya'nın Şubat 2022'de komşusu Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından 10 saniye ileri alınarak gece yarısından 90 saniye önceye getirilmişti. Kıyamet Günü Saati olarak adlandırılan metaforik gösterge 1947 yılında, İkinci Dünya Savaşı sırasında oluşan iki blok arasında artan nükleer tehdit ve artan gerilim karşısında oluşturuldu.

Kurulduğu yıl saat gece yarısından 7 dakika öncesine ayarlanmıştı. O zamandan bu yana Chicago merkezli kuruluşun üyeleri kriterlerini salgın hastalıklar, iklim krizi ya da hükümetlerin dezenformasyon kampanyalarını da kapsayacak şekilde genişletti.



Galaksimizin ortasındaki kara delikte "disko topu partisi"

Sagittarius A*'yı çevreleyen yığılma diskinden gelen patlamaların hızı, kara deliğe çok yakın olduklarına işaret ediyor (Ralf Crawford / NASA)
Sagittarius A*'yı çevreleyen yığılma diskinden gelen patlamaların hızı, kara deliğe çok yakın olduklarına işaret ediyor (Ralf Crawford / NASA)
TT
20

Galaksimizin ortasındaki kara delikte "disko topu partisi"

Sagittarius A*'yı çevreleyen yığılma diskinden gelen patlamaların hızı, kara deliğe çok yakın olduklarına işaret ediyor (Ralf Crawford / NASA)
Sagittarius A*'yı çevreleyen yığılma diskinden gelen patlamaların hızı, kara deliğe çok yakın olduklarına işaret ediyor (Ralf Crawford / NASA)

James Webb Uzay Teleskobu, Samanyolu Galaksisi'nin merkezindeki kara delikte sürekli patlama yaşandığını gözlemledi. 

Dünya'dan 26 bin ışık yılı uzaktaki Sagittarius A*, Güneş'in yaklaşık 4 milyon katı kütleye sahip bir süper kütleli kara delik. 

Gökbilimciler kara deliği çevreleyen ve yığılma diski diye tanımlanan gaz diskini izleyerek Sagittarius A*'nın faaliyetleri hakkında fikir sahibi oluyor. Ancak gökcismi bugüne kadar uzun süre boyunca gözlemlenememişti. 

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanan bilim insanları, bir yıl boyunca toplam 48 saat kara deliği gözlemleyerek zaman içinde geçirdiği değişimi daha iyi anlama fırsatı buldu. 

Bulguları hakemli dergi Astrophysical Journal Letters'ta dün (18 Şubat) yayımlanan çalışmaya göre, Sagittarius A* daha önce düşünülenden çok daha aktif: Etrafındaki yığılma diski, günde 5-6 büyük patlama ve aralarda da daha küçük birkaç patlamaya sahne oluyor.

NASA yaptığı açıklamada "Samanyolu'nun merkezindeki süper kütleli kara delik, disko topu tarzı bir ışık gösterisiyle birlikte bir parti veriyor gibi görünüyor" ifadelerini kullandı.

Çalışmanın başyazarı Farhad Yusef-Zadeh de "Yığılma diski türbülansla dolu çok kaotik bir bölge ve gaz, kara deliğe yaklaştıkça yüksek kütleçekimi altında daha da kaotik ve sıkışmış hale geliyor" diyor.

Araştırmacılar sözkonusu patlamaların bir düzen içinde yaşandığına dair bir kanıt bulamadı. Yusef-Zadeh "Verilerimizde sürekli değişen, kabaran bir parlaklık gördük" diye açıklıyor: 

Ve sonra güm! Büyük bir parlaklık patlaması aniden ortaya çıktı. Sonra tekrar sakinleşti. 

Bilim insanları, patlamaların nasıl ortaya çıktığını da henüz tam olarak anlamış değil. Ancak iki ayrı sürecin işlediğinden şüpheleniyorlar.

Northwestern Üniversitesi'nden astrofizikçi Yusef-Zadeh, küçük patlamaların muhtemelen sönük titreşimlere yol açtığını düşünüyor. Disk içindeki dalgalanmalar plazmayı sıkıştırarak kısa bir radyasyon patlamasına neden olabilir. 

Astrofizikçi "Bu, Güneş'in manyetik alanının toplanması, sıkıştırılması ve ardından bir güneş patlamasının meydana gelmesine benziyor" diye açıklıyor:

Bir kara deliğin etrafındaki ortam çok daha enerji yüklü ve uç noktada olduğundan, elbette buradaki süreçler daha şiddetli. 

Araştırmacılar daha büyük ve parlak patlamalardaysa, iki manyetik alan çizgisinin çarpışarak diskten ışık hızına yakın bir hızda uzaklaşan parçacıklar şeklinde enerji açığa çıktığı bir sürecin işlediğini tahmin ediyor.

Patlamaları iki farklı dalga boyunda gözlemleyen araştırmacılar şaşırtıcı bir keşif daha yaptı. Patlamalar kısa dalga boylarında, uzun olanlara göre daha hızlı sönüyordu. Ekip bunun, patlamalardaki parçacıkların yüksek dalga boylarında daha hızlı enerji kaybetmesinden kaynaklanabileceğini düşünüyor.

Bilim insanları, Sagittarius A*'yı 24 saat kesintisiz bir şekilde izleyerek kara deliğin gizemlerini daha iyi aydınlatmayı umuyor.

Independent Türkçe, Reuters, Live Science, NASA, Astrophysical Journal Letters