Taliban, Afganistan’ın tek kadın radyosunu kapattı

Radyo Begüm, Afganistan'ın tek kadın radyosuydu (AFP)
Radyo Begüm, Afganistan'ın tek kadın radyosuydu (AFP)
TT

Taliban, Afganistan’ın tek kadın radyosunu kapattı

Radyo Begüm, Afganistan'ın tek kadın radyosuydu (AFP)
Radyo Begüm, Afganistan'ın tek kadın radyosuydu (AFP)

Afganistan’da Taliban, başkent Kabil’de kadınların işlettiği bir radyo istasyonuna baskın düzenledi. 

Taliban Enformasyon Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, Radyo Begüm’ün “birden fazla ihlalde bulunduğu” savunuldu. 

Açıklamada, radyonun “yurtdışındaki bir medya şirketine program ve materyal sevk ettiği” de ileri sürüldü. İncelemeler tamamlanana kadar Radyo Begüm’ün yayın lisansının askıya alındığı aktarıldı. 

Afganistan'ın tek kadın radyosu Begüm'den yapılan açıklamada, Taliban’ın iddiaları reddedilerek şu ifadelere yer verildi:

Biz kendimizi Afgan halkına ve özellikle de Afgan kadınlarına hizmet etmeye adadık.

Radyo Begüm yetkilileri, baskında bakanlık yetkililerine Genel İstihbarat Direktörlüğü’nden görevlilerin de eşlik etiğini aktarıyor. 

Operasyonda iki kişinin gözaltına alındığı, radyo binasındaki bilgisayar, sabit disk ve telefonlara el konduğu belirtiliyor. 

Radyo Begüm, Dünya Kadınlar Günü’ne denk gelen 8 Mart 2021’de, Taliban iktidara gelmeden 5 ay önce kurulmuştu. Taliban, ABD ordusunun ülkeden çekilmesiyle aynı yıl ağustosta kontrolü ele geçirmişti. 

Radyoda eğitim programları, kitap okumaları ve telefonla danışmanlık da dahil kadınlar tarafından yine kadınlar için hazırlanan birçok hizmet sunuluyordu. 

Sınır Tanımayan Gazeteciler’den (RSF) yapılan açıklamada, gözaltına alınan radyo çalışanlarının serbest bırakılması ve kuruluşa yayın lisansının geri verilmesi çağrısında bulunuldu. RSF’nin verilerine göre Taliban, geçen yıl toplamda 12 medya kuruluşunu kapattı. 

Taliban, iktidarı ele geçirmesinin ardından kız çocuklarına ve kadınlara yönelik birçok yasak getirmişti. 2022'de alınan kararla 11 yaşından büyük kız çocuklarının okula gitmesi yasaklanmıştı. UNESCO, Afganistan'da en az 1,4 milyon kız çocuğu ortaöğretimden mahrum kaldığını aktarmıştı. Ayrıca kadınlara belirli işkollarında çalışma yasağı da uygulanmıştı.

Independent Türkçe, AFP, CNN



Bilim insanları günün en iyi hissedilen vaktini buldu

Araştırmacılar, sabahları daha olumlu bir bakış açısına sahip olunduğunu söylüyor (Unsplash)
Araştırmacılar, sabahları daha olumlu bir bakış açısına sahip olunduğunu söylüyor (Unsplash)
TT

Bilim insanları günün en iyi hissedilen vaktini buldu

Araştırmacılar, sabahları daha olumlu bir bakış açısına sahip olunduğunu söylüyor (Unsplash)
Araştırmacılar, sabahları daha olumlu bir bakış açısına sahip olunduğunu söylüyor (Unsplash)

Gün içinde en iyi hissedilen ve sorunların daha çözülebilir göründüğü vaktin, sabah olduğu bulundu.

Ruh sağlığı ve kendini iyi hissetme derecesi gün, hafta ve yıl boyunca değişiyor. Ancak günün saatlerine göre ruh halinin nasıl dalgalandığına dair pek araştırma yapılmadı. 

University College London'dan bilim insanları bu soruyu yanıtlamak adına iki yıl boyunca yaklaşık 50 bin kişiden alınan 1 milyon kadar anket cevabını inceledi. 

Katılımcılar düzenli olarak "Bu hafta kendinizi ne kadar mutlu hissettiniz?", "Hayatınızdan ne kadar memnundunuz?" ve "Hayatınızda yaptığınız şeylerin ne ölçüde değerli olduğunu hissettiniz?" gibi soruları yanıtladı.

Ayrıca anketin doldurulduğu yıl, mevsim, gün ve saat bilgisi de dahil edildi. Araştırmacılar katılımcıların yaşı, sağlık durumu ve çalışıp çalışmadığı gibi faktörleri de hesaba kattı.

Bulguları hakemli dergi BMJ Mental Health'te dün (4 Şubat) yayımlanan çalışmada, günün en iyi hissedilen vaktinin sabah olduğu saptandı. 

Makalenin başyazarı Dr. Feifei Bu, "Çalışmamız, insanların ruh sağlığı ve iyi hissetme halinin günün saatlerine göre dalgalanabileceğini gösteriyor" diyor: 

Ortalama olarak, günün erken saatlerinde en iyi ve gece geç saatlerde en kötü hissediyor gibi görünüyorlar.

Araştırmacılar, mutluluk ve hayat memnuniyeti gibi hislerin pazartesi ve cuma günleri, pazara göre daha yüksek olduğunu da saptadı. Ayrıca katılımcılar genel olarak salı günleri de daha mutlu hissettiğini bildirdi.

Pek de şaşırtıcı olmayan bir diğer bulguysa kış mevsiminde, depresyon, anksiyete ve yalnızlık hissinin daha yüksek çıkmasıydı. 

Bilim insanları gün içindeki dalgalanmaların neden ortaya çıktığını tam olarak bilmiyor ancak stres ve ruh halini düzenleyen kortizol hormonunun rol oynayabileceğinden şüpheleniyorlar.

Makalede "Kortizol uyandıktan kısa bir süre sonra zirve yapar ve yatma vakti civarında en düşük seviyelerine ulaşır" diye yazıyorlar.

Ancak araştırmacılar bulguların neden-sonuç ilişkisi kurmadığının ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunun altını çiziyor.

Dr. Bu, "Günün saati ruh sağlığı ve iyi hissetme halini etkileyebilir ancak katılımcıların ruhsal durumu ankete ne zaman yanıt vermeyi seçtiklerini de etkileyebilir" diye açıklıyor. 

Ruh sağlığının gün içindeki değişiminin daha iyi anlaşılması, destek programlarının daha etkili hale getirilmesini sağlayabilir. Örneğin günün geç vakitlerinde ruh sağlığının daha kötü olduğu düşünülürse, destek mekanizmalarına gece erişimi artırılabilir. 

Uzmanlar gün, hafta ve sene içinde ruh halinde değişimler yaşanmasına karşın ruh sağlığını etkileyen çok fazla faktör olduğunun altını çiziyor. Dr. Bu, sabah insanı olmayanların bu bulgulara dayanarak kendisini değiştirmeye çalışmasına gerek olmadığını söylüyor:

Kişisel deneyimleriniz farklılık gösterebilir. Gece kuşuysanız ve kendinizi en iyi hissettiğiniz vakit gece yarısıysa, panik yapmayın.

Independent Türkçe, Guardian, CNN, MedicalXpress, BMJ Mental Health