İsrail'in, topraklarına beş roket atan Lübnan'a şiddetli saldırılarla karşılık vermesi, ABD ve Fransa tarafından desteklenen ateşkes anlaşmasının hükümlerine aykırı olarak, Lübnan'ı siyasi müzakerelere çekmek için yapılan baskı bağlamında gerçekleşti. Kararın uygulanmasını denetlemek üzere ABD'li General Jasper Jeffers başkanlığında ‘beş üyeli’ bir komite oluşturuldu.
Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, “İsrail'in iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirmek için bizi siyasi müzakerelere çekmek gibi bir niyeti var, ancak biz bu konumda değiliz. Uluslararası ve Arap desteği ile Birleşmiş Milletler'in (BM) desteğine sahip bir anlaşmamız var. Biz bu anlaşmayı uyguluyor ve metnine bağlı kalıyoruz. Anlaşmanın uygulanmasını engelleyen ve anlaşmanın etrafından dolaşmaya çalışan İsrail” ifadelerini kullandı.
Berri, “Lübnan ordusu şu anda Litani'nin güneyindeki konuşlanmasını tamamlamaya hazır. Ancak sorun İsrail'in bazı noktalardan çekilmeyi reddetmesi ve Lübnan ordusunun Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü’nün (UNIFIL) desteğiyle uluslararası sınıra konuşlanmasını engellemesinden kaynaklanıyor” dedi.
Hizbullah'ın anlaşmaya uyduğunu, uygulanmasını engellemediğini, Litani'nin güneyinden çekildiğini ve İsrail'in anlaşmayı ihlal etmeye devam etmesine ve güney kasabalarına, Bekaa Vadisi'ne ve Lübnan ile Suriye arasındaki uluslararası sınıra kadar saldırılarını sürdürmesine rağmen altı aydır tek bir kurşun bile atmadığını vurgulayan Berri, “Hizbullah, İsrail'in ateşkes ihlallerine karşılık vermekten kaçınmakta, itidalli bir politika izlemekte ve ateşkesi istikrara kavuşturacak anlaşmanın uygulanması için Lübnan devletinin arkasında durmaktadır” şeklinde konuştu.
Berri sözlerini şöyle sürdürdü: “ABD'nin uygulama sözü verdiği anlaşma, İsrail'in çekilmesini, Lübnan ordusunun konuşlanmasını ve tutukluların serbest bırakılmasını öngörüyor. Ancak İsrail çekilmeyi reddediyor ve saldırılarına devam ediyor. Son olarak geçtiğimiz saatlerde, Metulla yerleşimine roket fırlatılması gibi uyduruk bir bahaneyle saldırı düzenledi.”
Berri, Lübnanlı tutukluların serbest bırakılması, İsrail'in işgal ettiği noktalardan çekilmesi ve 1949'da iki ülke arasında imzalanan ateşkes anlaşması temelinde Lübnan-İsrail sınırının istikrara kavuşturulması konularını görüşmek üzere Lübnan heyetinin diplomatik statüye sahip asker ve sivillerden oluşması önerisi üzerinde durdu. ‘Böyle bir teklifin tartışmaya açık olmadığını, çünkü sadece kabul edilmesinin bile UNIFIL himayesinde ve beş üyeli komitenin gözetiminde uygulanması gereken ateşkes anlaşmasının bozulması anlamına geleceğini’ söyledi.
Ortagus bölgeye gidiyor
Bu bağlamda Şarku’l Avsat, ABD Başkanı'nın Ortadoğu Özel Temsilci Yardımcısı Morgan Ortagus'un önümüzdeki saatlerde Tel Aviv'e gelerek İsrail yönetimiyle bir dizi temaslarda bulunacağını ve gündeminde daha önce bahsettiği Lübnanlı tutukluların serbest bırakılması, İsrail'in çekilmesi ve iki ülke arasındaki uluslararası sınırların belirlenmesiyle ilgili üç noktanın hayata geçirilmesi için bir yol haritası niteliğinde çalışma belgesi hazırlanması olduğunu öğrendi.
Edinilen bilgilere göre Ortagus’un Beyrut'a ziyareti gündemde. Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve askeri kurmaylarıyla anlaşmanın uygulanmasına yönelik mekanizmanın ana hatları üzerinde bir mutabakata varmadan hiçbir şey kesinleşmiş sayılmaz.
Bu nedenle İsrail, roketleri Mavi Hat üzerinden atmasına ve Metulla yerleşimini hedef almak için Mavi Hattı ihlal etmemesine rağmen, askeri anlamda ilkel ve hizmet dışı bir şekilde fırlatıldıklarını önceden bilerek, ihlallerini Bekaa'ya kadar güney ve kuzey Litani'yi kapsayacak şekilde genişletmekte acele etti. Lübnanlı bir kaynağın Şarku’l Avsat'a söylediği gibi, bunlar ‘bilinmeyen bir mesajı iletmek için ses bombaları’ ve hedefledikleri bölgeye düşerlerse önemli bir yıkıma neden olmuyorlar.
Kaynak, İsrail'in Lübnan'ı doğrudan müzakerelere girmeye zorlamak için tepkisini genişletmek istediğine dikkat çekti. İsrail'in saldırganlığını meşrulaştırmak için bahanelere ihtiyacı olmadığını söyleyen kaynak, roket fırlatılmasını fırsat bilerek hedef tahtasında isimleri yer alan Hizbullah liderleri ve kadrolarına suikast düzenlemek için onları takip etmeye devam ettiğini kaydetti.
Kaynak, İsrail'in geniş çaplı tepkisinin Hizbullah'a Gazze Şeridi'ne destek ve Yemen'de ABD'nin hava saldırılarına maruz kalan Husilerle dayanışma amacıyla güney cephesini yeniden ateşlemeye başvurmaması yönünde bir mesaj vermeyi amaçladığını söyledi.
Lübnanlı kaynak, Hizbullah'ın güney cephesini ateşlemekle ilgilenmediğini, şu anda Gazze Şeridi'ne verdiği desteğin yansımalarını değerlendirdiğini ve İsrail'in üst düzey siyasi ve askeri liderlerine suikast düzenlemesine olanak sağlayan ihlalleri tespit ettiğini, bazı milletvekilleri ve yetkililerinin ‘ordu, halk ve direniş’ üçlemesinde ısrar etmelerinin sadece siyasi bir slogan olduğunu vurguladı. Kaynak, “Hizbullah, İsrail'in ateşkesi ihlal etmeyi bırakması koşuluyla ateşkesi istikrara kavuşturmak için diplomatik seçeneğe bel bağlayan devletin arkasında durduğu sürece bunun hiçbir etkisi olmayacaktır” dedi.
Kaynağa göre Hizbullah, İsrail'in Gazze'ye verdiği desteğe vereceği tepkiyi yanlış hesapladığı için, güneylilerin İsrail'in kuzeyine bakan cephe hatlarında yıkılan kasabalarına geri dönmesini öngören anlaşmanın uygulanmasını isteyen Şii ruh halinden sapamaz. Kaynak ayrıca, Hizbullah’ın elinde kalan askeri imkanların güneyi yeni bir çatışmaya dahil etmesine izin vermediğini ifade etti.
Kaynak, Hizbullah’ın, caydırıcılık gücünü kaybetmesine neden olan ciddi güç dengesizliğini, terör dengesini ve angajman kurallarının korunmasını göz önünde bulundurarak, popülist tekliflerden uzak bir şekilde güneydeki mevcut durumla gerçekçi bir şekilde ilgilenmekten başka seçeneği olmadığını söyledi.
Hizbullah liderliği, uluslararası toplumun Hizbullah’ın silahsızlanması ve silahların yalnızca devletin elinde olması konusundaki ısrarını ve roket fırlatılmasına yönelik, saldırganlığını genişlettiği için İsrail'i kınamaktan yoksun uluslararası tepkileri görmezden gelemez. Bu nedenle, Cumhurbaşkanı Joseph Avn ve Başbakan Nevvaf Selam'ın, 1701 sayılı kararın tüm yönleriyle uygulanmasına hazırlık olarak İsrail'i geri çekilmeye zorlamak üzere Lübnan'a siyasi bir güvenlik ağı sağlamak için uluslararası ve Arap temaslarını sürdürdüğü gerçeğine dayanarak, İsrail'i geri çekilmeye zorlamak için diplomatik seçeneği tercih etmektedir.
