Gazze ateşkes müzakerelerindeki tıkanıklığı açmak çalışmalar devam ediyor

El Fetih heyeti Cumartesi günü Kahire'de, Macron Salı günü El-Ariş'e gelmesi bekleniyor.

Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)
Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)
TT

Gazze ateşkes müzakerelerindeki tıkanıklığı açmak çalışmalar devam ediyor

Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)
Bir Filistinli, Gazze Şeridi'nin Deyr el-Belah kentinde İsrail saldırısı sonrasında yaralanan bir çocuğu hastaneye götürüyor (AFP)

Hamas'a rehineleri serbest bırakması için baskı yapmayı amaçladığı açıklanan İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik geniş çaplı saldırılarının ortasında uluslararası ve Arap hareketi, Gazze müzakerelerindeki çıkmazı çözmeye yönelik yeni bir beklenti yarattı.

Yeni gelişmeler arasında Filistin Fetih hareketinden bir heyetin Cumartesi günü Kahire'yi ziyaret etmesi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Salı günü Gazze Şeridi'ne 50 kilometre mesafedeki Ariş kentinde ağırlanması ve ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında önümüzdeki günlerde Beyaz Saray'da yapılması muhtemel bir görüşme yer alıyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan uzmanlar bu gelişmelerin uluslararası baskının artması ve Washington'un yeni bir ateşkes imzalanması yönünde ciddi adımlar atması halinde, özellikle de 20 Nisan'da kutlanacak Yahudi Hamursuz Bayramı öncesinde, müzakerelerdeki çıkmazın çözülmesi için yeni fırsatlar doğurabileceği görüşünde.

Elysee Sarayı' dan Perşembe günü yapılan açıklamaya göre Macron, Salı günü Mısır ziyareti sırasında El-Ariş'e (Kuzey Sina) giderek insani yardım ve güvenlik aktörleriyle bir araya gelecek ve ateşkesin  önemine dikkat çekecek. Trump'ın Netanyahu'nun birkaç gün içinde Amerika'yı ziyaret edebileceğini açıklamasıyla aynı zamana denk gelen ziyarette Macron, Gazze Şeridi meselesini çözmeye çalışacağını vurgulayarak"Gazze'de çok sayıda insan ölüyor, bu konuda ne yapabileceğimize bakacağız" dedi.

Bu açıklama, Trump'ın Salı günü Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile telefonda “Gazze Şeridi'nde olası çözümleri” görüştüğünü söylemesinin ardından geldi.

Yaklaşık iki ay süren ateşkesin ardından 18 Mart'ta çöken “ateşkes anlaşmasını” yeniden başlatmaya yönelik müzakereler, Trump'ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff liderliğinde yapılan Mısır-Katar- İsrail görüşmleri bir uzlaşma sağlanamaması üzerine durdu.

fgbhyj
Gazze Şeridi'nden sürülen Filistinliler (AFP)

Stratejik ve askeri uzman Tümgeneral Samir Faraj, Macron'un ziyaretinin Fransa'nın Avrupa Birliği'ndeki ağırlığıyla İsrail'e bir mesaj taşıdığını ve baskı oluşturduğunu düşünüyor. Faraj, Trump'ın Gazze'ye ilişkin yeni açıklamalarının yakın zamanda bir anlaşmaya dönüşme ihtimalini göz ardı etmiyor.

Filistinli siyasi analist Dr. Ayman el-Rakab'a göre, Trump'ın Gazze için bir çözüme yönelik yeni açıklamaları ve Netanyahu ile olası bir görüşme, yürütülen çabalar çerçevesinde bir ateşkes girişiminin ilan edilmesi ihtimaliyle karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor ve arabulucuların özellikle (Paskalya) öncesinde ortaya konan öneriler arasındaki uçurumları aşmasının ardından “işlerin ateşkese doğru ilerleyeceği” beklentisini taşıyor.

Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından Cuma günü yapılan açıklamaya göre, Mısır'ın müzakerelerdeki çıkmazı çözme çabaları çerçevesinde Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati Cumartesi günü Kahire'de El Fetih hareketinden bir heyetle görüşecek.

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt Cuma günü yaptığı açıklamada uluslararası hukuku destekleyen ve savunan tüm barışsever ülkeleri Gazze'deki korkunç katliamı derhal durdurmak üzere harekete geçmeye çağırdı.

dfvgthy
Filistinli bir kadın, İsrail'in daha önce Gazze'nin merkezindeki Deyr el-Belah'a düzenlediği saldırıda akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (Reuters)

Cuma günü Mısır devlet televizyonuna açıklamalarda bulunan El Fetih sözcüsü Abdulfettah Davla, İsrail'in bariz saldırganlığını durdurmak için tüm dünyanın sorumluluklarını üstlenmesini talep ederek, İsrail'in kendi koşullarını dayatmak için savaş altında müzakere etmek istediğini; Filistin halkı haklarını almadan istediğini elde etmek istediğini vurguladı.

Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlarını arttırmaya devam eden İsrail ordusu, Cuma günü Gazze Şehri'nin doğusundaki kara operasyonunu genişlettiğini duyururken, İsrail'in operasyonlarına yeniden başladığı 18 Mart'tan bu yana ölü sayısı bin 249'a yükseldi.

Faraj, Mısır'ın Gazze krizinin çözümü için her yolu denediğini, özellikle de İsrail'in artan saldırılarının bölgedeki gerilimi daha da arttıracağını vurgulayarak, bu çabaların müzakerelerdeki mevcut çıkmazın çözülmesi ve yeni bir ateşkes için yeni bir fırsat yaratmasını beklediğini ifade etti.

Mısır Dışişleri Bakanı'nın El Fetih ile görüşmesinin, İsrail'in sürekli ve yıkıcı kışkırtmalarını önlemek ve uygulanabilir çözümlere ulaşmak için Mısır'ın devam eden çabalarının bir parçası olduğunu belirten Rakab, “Mısır, bir anlaşmaya varmak ve yeni ciddi müzakereler için bir adım atmak amacıyla Katar ile koordinasyon içinde Gazze'deki  krizi çözmek için çaba sarf ediyor” dedi.



Şarku'l Avsat'a konuşan bir kaynak: Hamas, Kahire görüşmelerinde 5 madde öne sürecek

Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)
Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)
TT

Şarku'l Avsat'a konuşan bir kaynak: Hamas, Kahire görüşmelerinde 5 madde öne sürecek

Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)
Filistinli çocuklar Salı günü Gazze'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında gıda dağıtımı için bekliyorlar (DPA)

Hamas hareketinden bir kaynak Şarku'l Avsat'a yaptığı özel açıklamada hareketin Kahire'deki toplantıda kapsamlı bir anlaşma ile bölgesel ve uluslararası garantilerin şart koşulduğu beş yıla kadar uzun süreli bir ateşkes de dahil olmak üzere beş maddelik bir öneri sunacağını açıkladı.

Konumunun hassasiyeti nedeniyle ismini açıklamaktan kaçınan kaynak, hareketin sunacağı çerçevenin ilk olarak, iki taraf arasında kapsamlı bir esir takası anlaşmasını içeriyor. Kaynak, üzerinde mutabık kalınan mekanizmalar ve zamanlamaya göre bir paketle İsrail'in tüm mahkumları, mutabık kalınan sayıda Filistinli mahkum karşılığında, kalıcı ateşkes, işgal güçlerinin Gazze Şeridi'nin tamamından çekilmesi, yeniden imar ve kuşatmanın kaldırılması öngörecek anlaşmayı sunacağını belirtti.

Teklifin ikinci maddesine göre   Hamas bölgesel ve uluslararası garantilerle beş yıllık uzun bir ateşkese de hazır.

Üçüncü maddede ise bu çerçeve üzerinde anlaşmaya varıldığında, askeri operasyonların durdurulması, işgal güçlerinin 17/1/2025 anlaşmasına göre geri çekilmesi ve insani protokole göre yardımların girişi de dahil olmak üzere durumun 2 Mart 2025 öncesine döneceği teyidi yer alıyor.

Teklifin dördüncü maddesinde Mısır'ın Toplum Destek Komitesi önerisine uygun olarak Gazze'yi tam yetki ve görevlerle yönetecek bağımsız teknokratlardan oluşan yerel bir komitenin kurulması.

Hamas'ın Kahire toplantısında sunduğu önerinin beşinci ve son maddesi ise “Filistinli gruplar arasında yapılan ve sonuncusu 2024 Pekin Anlaşması olan anlaşmalar çerçevesinde Filistin ulusal mutabakatına hazır olunmasını içeriyordu.

ıopfgthy
Filistinliler Salı günü Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cebaliye mülteci kampındaki teçhizatı vuran İsrail saldırısının gerçekleştiği bölgeyi inceliyor (Reuters)

Salı günü erken saatlerde İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerine aşina olan üst düzey bir Filistinli yetkili BBC'ye yaptığı açıklamada Katarlı ve Mısırlı arabulucuların Gazze'deki savaşı sona erdirmek için yeni bir formül önerdiklerini söylerken, bir Hamas lideri de hareketten bir heyetin ateşkes için “yeni fikirleri” görüşmek üzere Doha'dan Kahire'ye gittiğini doğruladı.

Yetkiliye göre plan, beş ila yedi yıl sürecek bir ateşkes, İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutukluların serbest bırakılması karşılığında tüm İsrailli tutukluların serbest bırakılması, savaşın resmen sona ermesi ve İsrail'in Gazze'den tamamen çekilmesini içeriyor.

Filistinli yetkili ayrıca Hamas'ın Gazze'nin yönetimini “ulusal ve bölgesel düzeyde” üzerinde anlaşmaya varılacak herhangi bir Filistinli oluşuma devretmeye hazır olduğunu ifade ettiğini kaydetti. Bu oluşumun Batı Şeria'daki Filistin Yönetimi ya da yeni bir idari organ olabileceğini de sözlerine ekledi.

Yeni fikirler

Hamas Kahire'deki görüşmelerde liderlik konseyi başkanı Muhammed Derviş ve baş müzakereci Halil El Haya tarafından temsil edilecek.

AFP'ye konuşan ve adının açıklanmasını istemeyen bir Hamas lideri, heyetin Mısırlı yetkililerle ateşkese ulaşmak için yeni fikirler üzerinde görüşmeler yapacağını söyledi. Heyette müzakere heyetinin başkanı Halil El Haya ve bazı liderlerin yer aldığını belirtti.

fyuıo
Sağdan, Hamas liderlik konseyi üyeleri: Muhammed Derviş, Halil El Haya ve Nizar Awadallah geçtiğimiz Şubat ayında Tahran'da (AFP)

İsrail arabulucular tarafından önerilen olası plan hakkında yorum yapmadı. Planın başarı şansını değerlendirmek için henüz çok erken olsa da Filistinli yetkili mevcut arabuluculuk çabalarını ciddi olarak nitelendirdi ve Hamas'ın bu çabalara karşı “eşi görülmemiş bir esneklik” gösterdiğini söyledi.

Son ateşkes anlaşması bir ay önce İsrail'in Gazze'yi yeniden bombalamaya başlamasıyla çökmüştü.

Günler önce Hamas, altı haftalık bir ateşkes karşılığında grubun silahsızlandırılması talebini içeren bir İsrail önerisini reddetti.

Cumartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas ortadan kaldırılmadan ve tüm rehineler teslim edilmeden savaşı sona erdirmeyeceğini söyledi. Hamas ise İsrail'den rehineleri serbest bırakmadan önce savaşı sona erdirmeyi taahhüt etmesini talep etti.