Gazze Şeridi’nde çok katlı binaları hedef alan bombardımanlar yoğunlaşırken yerinden edilme sorunu kötüleşiyor

BM Genel Kurulu, Suudi Arabistan ve Fransa’nın önerisiyle ‘iki devletli çözüm konferansının’ yeniden başlatılmasına ilişkin sözlü kararı kabul ederken Mısır, yerinden edilmenin Arap dünyası için ‘kırmızı çizgi’ olduğunu vurguladı

Dün İsrail'in hava saldırısı düzenlediği Gazze şehrindeki es-Susi Binası’nın enkazında arama yapan Filistinliler (AFP)
Dün İsrail'in hava saldırısı düzenlediği Gazze şehrindeki es-Susi Binası’nın enkazında arama yapan Filistinliler (AFP)
TT

Gazze Şeridi’nde çok katlı binaları hedef alan bombardımanlar yoğunlaşırken yerinden edilme sorunu kötüleşiyor

Dün İsrail'in hava saldırısı düzenlediği Gazze şehrindeki es-Susi Binası’nın enkazında arama yapan Filistinliler (AFP)
Dün İsrail'in hava saldırısı düzenlediği Gazze şehrindeki es-Susi Binası’nın enkazında arama yapan Filistinliler (AFP)

İsrail dün, Gazze şehrindeki yüksek katlı binalara yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı. Bu saldırılar, bölge sakinlerini tahliye etmeye ve el-Mevasi'nin güney bölgesine kaçmaya zorlama kampanyası çerçevesinde gerçekleştirildi.

İsrail savaş uçakları, iki gündür Gazze şehrinin batısındaki 15 katlı es-Susi Binası’nı ağır füzelerle bombalayarak yıktı. İsrail, önceki gün Gazze şehrindeki Mushta Binası’nı da yıkmıştı.

Dünkü saldırı, İsrail ordusunun Gazze şehri sakinlerine şehrin güneyindeki ‘el-Mevasi İnsani Yardım Bölgesi’ne taşınmaları emri verdikten hemen sonra gerçekleşti.

İsrail'in Gazze şehrine yönelik saldırıları yoğunlaştıkça, yerinden edilme krizi daha da kötüleşti. Şarku’l Avsat’a konuşan yerinden edilmiş kişiler, mevcut yerinden edilme durumunun yaşadıkları en zor durum olduğunu, barınakların aşırı kalabalık olduğunu ve bazılarının çadırlarını kurmak için arazi kiralamak zorunda kaldıklarını söyledi.

Öte yandan Gazze Şeridi'nden yerinden edilme krizi sebebiyle Mısır ile İsrail arasında başlayan gerilim daha da tırmandı. Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında “Yerinden edilme konusu Ürdün, Mısır ve Arap ülkeleri için kırmızı çizgidir ve hiçbir koşulda kabul edilemez” ifadelerini kullandı.

Gazzelilerin gönüllü yerinden edildiği fikrini reddeden Bakan Abdulati, “Eğer insan yapımı bir kıtlık varsa, bunun amacı halkı topraklarından çıkarmaktır” dedi.

Diğer taraftan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Suudi Arabistan ve Fransa’nın önerisi üzerine Filistin sorununun barışçıl çözümü ve iki devletli çözüm konusunda üst düzey uluslararası konferansın yeniden başlatılmasına ilişkin sözlü kararı kabul etti.

Bu gelişme, Suudi Arabistan'ın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Dr. Abdulaziz el-Vasil'in New York'taki Genel Kurul oturumu sırasında Suudi Arabistan ve Fransa’nın ortak karar tasarısını sunmasının ardından gerçekleşti. Karar tasarısı oylama yapılmaksızın oy birliğiyle kabul edildi. Büyükelçi Vasil konuşmasında, Riyad ve Paris'in uluslararası hukukun üstünlüğünü destekleme ve ilgili BM kararlarını uygulama konusundaki ortak taahhüdünün altını çizdi.



İsrail ordusunun Cenin kampında açtığı ateş sonucu iki Filistinli hayatını kaybetti

İsrail askerleri Batı Şeria'da bir Filistinli genci tutukladı- 7 Eylül 2025 (AFP)
İsrail askerleri Batı Şeria'da bir Filistinli genci tutukladı- 7 Eylül 2025 (AFP)
TT

İsrail ordusunun Cenin kampında açtığı ateş sonucu iki Filistinli hayatını kaybetti

İsrail askerleri Batı Şeria'da bir Filistinli genci tutukladı- 7 Eylül 2025 (AFP)
İsrail askerleri Batı Şeria'da bir Filistinli genci tutukladı- 7 Eylül 2025 (AFP)

Filistin Sağlık Bakanlığı, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Cenin kampında İsrail ordusunun açtığı ateş sonucu iki çocuğun hayatını kaybettiğini bildirdi.

Bakanlık açıklamasında, “Cenin kampında işgal güçlerinin ateş açması sonucu iki şehit ve bir ağır yaralı ile bir de orta derecede yaralı var” ifadeleri yer aldı.

Açıklamada, iki çocuğun “şehit İslam Abdulaziz Nuh Mecarime (14 yaşında) ve şehit Muhammed Sari Maskala (14 yaşında)” olduğunu açıkladı.

İsrail ordusu, iki çocuğun öldürülmesiyle ilgili henüz bir açıklama yapmadı.

Resmi Filistin Haber Ajansı, "İşgal askerleri, Cenin kampındaki evlerine girip bazı kişisel eşyalarını almaya çalışan bir grup vatandaşı, El-Bişr mahallesinde kuşattı ve gerçek mermiyle ateş açtı" ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre İsrail, 21 Ocak'tan bu yana Cenin kampında askeri operasyon yürütüyor ve o tarihten beri kuvvetleri kampta bulunuyor. Kamp sakinleri ise Cenin şehri ve komşu köylere yerleştirildi.


İsrail, Suriye'nin 3 şehrinin çevresini bombaladı

İsrail'in Şam'ı bombalaması (Arşiv- Reuters)
İsrail'in Şam'ı bombalaması (Arşiv- Reuters)
TT

İsrail, Suriye'nin 3 şehrinin çevresini bombaladı

İsrail'in Şam'ı bombalaması (Arşiv- Reuters)
İsrail'in Şam'ı bombalaması (Arşiv- Reuters)

Suriye devlet medyası, İsrail'in Suriye'nin orta kesimindeki Humus, kıyı kenti Lazkiye ve tarihi Palmira olmak üzere üç kentin çevresini bombaladığını bildirdi.

Reuters'a göre İsrail'den henüz bir açıklama yapmadı.

Suriye Dışişleri Bakanlığı, İsrail hava saldırılarını kınayarak, bunları ülkenin egemenliğinin "açıkça ihlali" ve bölgesel istikrara yönelik bir tehdit olarak nitelendirdi. Açıklamada, saldırıların "İsrail'in Suriye topraklarına yönelik bir dizi saldırgan tırmanışının parçası" olduğu belirtildi.

Suriye medyası, İsrail'in bombardımanının boyutu veya etkisi hakkında daha fazla ayrıntı vermedi.

İsrail, yıllardır Suriye'nin askeri altyapısının büyük bir kısmını tahrip eden hava bombardımanları gerçekleştiriyor. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre bu saldırılar, İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşından sonra daha da şiddetlendi.

İsrail ve Şam, son zamanlarda Suriye'nin güneyindeki çatışmanın yatıştırılması için ABD'nin arabuluculuğunda görüşmeler yürütüyor.


İsrail Suriye'den ne istiyor?

Şara, Netanyahu'nun Suriye'nin güneyinin silahsızlandırılması talebine Dürzilerin temsilcileriyle bir araya gelerek yanıt verdi (SANA)
Şara, Netanyahu'nun Suriye'nin güneyinin silahsızlandırılması talebine Dürzilerin temsilcileriyle bir araya gelerek yanıt verdi (SANA)
TT

İsrail Suriye'den ne istiyor?

Şara, Netanyahu'nun Suriye'nin güneyinin silahsızlandırılması talebine Dürzilerin temsilcileriyle bir araya gelerek yanıt verdi (SANA)
Şara, Netanyahu'nun Suriye'nin güneyinin silahsızlandırılması talebine Dürzilerin temsilcileriyle bir araya gelerek yanıt verdi (SANA)

İbrahim Hamidi

Bu soru Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde, Lübnan'da, Yemen'de ve İran'da soruluyor. Ancak Suriye'de, komşuluk, tarih ve bağlamla ilgili birçok nedenden dolayı bu sorunun bazı yan boyutları da var.

Beşşar Esed rejiminin geçtiğimiz yılın sonlarında düşmesi, İran ve ‘direniş ekseni’ için en büyük darbe olduğu şüphe götürmez bir gerçek. Zira Suriye, Lübnan'daki Hizbullah'ın silah koridoru, Irak'ın arka bahçesi, Tahran'ın desteklediği Filistinli silahlı grupların karargahı ve Husiler ile İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı milislerin eğitim kamplarının merkeziydi. Bu yüzden Heyet-i Tahriru’ş-Şam’ın (HTŞ) geçtiğimiz yıl kasım ayı sonlarında Saldırganlığı Caydırma Operasyonu’nu başlatmasının ardından İsrail'in, Esed adına Suriye'ye askeri müdahalede bulunmasını önlemek için İran'a saldırması şaşırtıcı değildi. İsrail ayrıca, kasım ayında Halep düştüğünde rejimi desteklemek için sınırı geçmeye çalışan Iraklı milislere de saldırılar düzenledi. Aslında İsrail, kasım ayında, Saldırganlığı Caydırma Operasyonu başlamadan önce 2011 yılından bu yana İdlib kırsalında bu türden ilk saldırı olarak, Hizbullah ve DMO’nun Serakib'deki operasyon odasını yok eden cerrahi saldırılar düzenlemişti.

Fakat HTŞ'nin geçtiğimiz yıl aralık ayında Şam'a girmesi, İsrail'i Suriye ve Esed rejimi konusunda 50 yıldır süren ‘belirsizlik halinden’ çıkardı. Golan Tepeleri, 1974 yılında iki ülke arasında Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşmasının imzalanmasından bu yana onlarca yıldır tarafsız ve sessiz bir cephe oldu ve stratejik silahlar kontrol altındaydı. Füzeler, kimyasal silahlar ve varil bombaları güney cephesinde veya İsrail ile savaşta değil, Suriyelilere karşı kullanıldı.

Suriye belirsizliği ile karşı karşıya kalan İsrail, kısa sürede 700 saldırı düzenleyerek Suriye’nin karada, havada ve denizde tüm stratejik askeri varlıklarını yok etti ve Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması kapsamında Golan Tepeleri'nde ilan edilen tampon bölgeyi işgal etti.

İsrail, Suriye’nin yeni yönetimi üzerindeki belirsizlik karşısında neler yaptı?

  1. İsrail kısa bir süre içinde 700 hava saldırısı düzenleyerek Suriye’nin karada, havada ve denizde bulunan tüm stratejik askeri varlıklarını yok etti.
  2. Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması kapsamında Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeye girerek burayı işgal etti.
  3. Golan Tepeleri'nin kuzeyinden güneyine kadar tampon bölgeye paralel olarak Suriye topraklarında 7 kilometre derinliğinde bir şerit işgal etti.
  4. Golan Tepeleri’ndeki en yüksek stratejik zirve olan Cebel eş-Şeyh Gözlemevi’ni işgal etti.
  5. Şam ile Golan Tepeleri arasındaki bölgeyi güvenlik bölgesi ilan ederek Suriye ordusunun bu bölgeye girmesini yasakladı.
  6. Güneydeki üç il ve Suriye topraklarının çoğunda hava hakimiyetini ele geçirdi.
  7. Ankara'nın Türk askeri üsleri olarak kullanmak istediği Suriye'nin merkezindeki tesisleri ve havaalanlarını imha etti.
  8. Başbakan Binyamin Netanyahu, Suriye'deki son gelişmelerle birlikte ‘Dürzileri korumak’ istediğini açıkladı ve İsrail ordusu, Şam'a bu yönde baskı yapmak için Suriye'nin egemenliğinin merkezi olan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın girişini ve Savunma Bakanlığı binasını vurdu.
  9. Tel Aviv, Golan Tepeleri'nden Suveyda’ya insani yardım koridoru kurmak istediğini açıkladı.

Yeni Suriye yönetimine gelince, yönetimin liderleri Şam'a ulaştıklarında ‘İsrail dahil hiçbir komşu ülkeye tehdit oluşturma niyetleri olmadığını’ açıkladılar. Cumhurbaşkanı Ahmed Şara daha sonra Paris ziyareti sırasında İsrail ile ‘dolaylı müzakerelerin’ sürdüğünü doğrularken Suriye Dışişleri Bakanlığı Paris'te İsraillilerle görüşmeler yapıldığını duyurdu. Beyaz Saray tarafından yapılan ve ABD Başkanı Donald Trump'ın 14 Mayıs'ta Riyad'da Şara ile yaptığı görüşmede, Suriye’nin İbrahim (Abraham) Anlaşmaları'na katılmasını istediğini belirten açıklamasına itiraz edilmedi.

Suriye'nin ilk görüşü, Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması’nın uygulanmasını teyit etmek veya benzer bir anlaşmaya varmak için müzakere masasına oturmak ve ardından iki taraf arasında barışçıl bir sürece yol açabilecek bir siyasi süreç başlatmaktı. Bu süreç, Suriye'nin İbrahim Anlaşmaları’na katılmasıyla sonuçlanabilirdi. Bunun yanında Suriye'nin, anlaşmaya katılan diğer Arap ülkelerinden farklı olduğu göz önünde bulundurulmalı. İsrail, Suriye’deki Golan Tepeleri'ni işgal etmiş durumda ve iki ülke arasında bazı temas hatları var. Bununla birlikte İsrail ordusu Suriye topraklarının derinliklerine girmiş durumda.

İsrail'in genişleyen talep listesi karşısında Şam'ın ‘Tel Aviv ne istiyor? Müzakere koşullarını iyileştirmek mi istiyor, yoksa yayılmacı emelleri mi var? Suriye'yi parçalamak ve bölmek mi istiyor?’ sorularını sıralaması oldukça doğal.

Bunlar Şam'da kapalı kapılar ardında sorulan ciddi sorular. Temasların kapsamı genişledikçe, müzakere toplantıları yapıldıkça ve Suriye'nin güneyinde saha testleri yapıldıkça İsrail'in gerçek hedeflerini ve Netanyahu'nun hedeflerinin ordu ve istihbarat servislerinin hedefleriyle aynı olup olmadığını anlamakta daha fazla belirsizlik ve kafa karışıklığı ortaya çıkıyor gibi görünüyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı habere göre İsrailliler, Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması’nın yenilenmesiyle ilgilenmediklerini, bunun geçmiş bir döneme ait olduğunu ve 1974'te imzalanmasına yol açan koşulların şu anki durumdan tamamen farklı olduğunu düşündüklerini söylediler. Başka bir deyişle, Hafız Esed ve ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger tarafından müzakere edilen anlaşma onlarla birlikte toprağa gömüldü. Daha da tehlikelisi, Şam'ın dış mahalleleri ile ayrılık hattı arasındaki bölgenin ağır silahların ve Suriye ordusunun bulunmadığı bir bölge olmasını ve ‘Suriye'nin güneyinde 7 Ekim'in tekrarlanmasını önlemek’ için hareket özgürlüğü, saldırı ve hava kontrolü ile erken uyarı düzenlemeleri ve önlemleri içermesini öneriyor olmaları.

Sahi İsrail Suriye'de ve Suriye'den ne istiyor?