En büyük dinozor türlerinden biri keşfedildi

30 metrelik Chucarosaurus Diripienda aşağı yukarı bir mavi balinayla aynı uzunlukta

Yeni keşfedilen uzun boyunlu bir otobur türü olan devasa "Chucarosaurus Diripienda" dinozorunun kemiği (Bernardino Rivadavia Doğa Tarihi Müzesi/Reuters)
Yeni keşfedilen uzun boyunlu bir otobur türü olan devasa "Chucarosaurus Diripienda" dinozorunun kemiği (Bernardino Rivadavia Doğa Tarihi Müzesi/Reuters)
TT

En büyük dinozor türlerinden biri keşfedildi

Yeni keşfedilen uzun boyunlu bir otobur türü olan devasa "Chucarosaurus Diripienda" dinozorunun kemiği (Bernardino Rivadavia Doğa Tarihi Müzesi/Reuters)
Yeni keşfedilen uzun boyunlu bir otobur türü olan devasa "Chucarosaurus Diripienda" dinozorunun kemiği (Bernardino Rivadavia Doğa Tarihi Müzesi/Reuters)

Paleontologlar iki yeni dinozor türü keşfetti ve fosil gruplarından birindeki parçalar, şimdiye kadar var olmuş en büyük canlılardan biri olduğu düşünülen bir dinozora ait.

Arjantin'in güneyndeki Patagonya bölgesinde keşfedilen bu uzun boyunlu, devasa otobur dinozor türü 50 ton ağırlığında ve 30 metre uzunluğunda, yani kabaca bir mavi balinayla aynı boydaydı.

Bu dinozor türünün kemikleri o kadar büyük ki bunları laboratuvara taşıyan minibüsün devrilmesine neden oldu ve bilim insanları, bu araba kazasında kalıntıları yuvarlandığı için dinozora "karıştırılmış" anlamına gelen "Chucarosaurus Diripienda" adını verdi.

Dinozor, Geç Kretase döneminde, 100,5 milyon ila 66 milyon yıl önce yaşamış.

Perşembe günü yayımlanan çalışmada dinozor, devasa boyutlarına kıyasla "nispeten ince ön ve arka bacaklara" sahip diye tanımlandı.

İspanya'da keşfedilen ayrı fosil parçaları da perşembe günü yayımlanan bir çalışmada bildirildi. Bu fosil parçalarıysa yeni bir spinosaurid dinozor türü ihtimaline ışık tutuyor.

Jaume I Üniversitesi'nden Andres Santos-Cubedo ve meslektaşları, daha önce İspanya'daki Arcillas de Morella Formasyonu'nda keşfedilen ve Geç Barremiyen, Erken Kretase dönemine (127 ila 126 milyon yıl önce) ait fosil parçalarını (bir sağ çene kemiği, bir diş ve 5 omur) analiz etti.

The Independent'ın haberine göre, araştırmacılar kalıntılara dayanarak dinozorun yaklaşık 10 ila 11 metre uzunluğunda olduğunu tahmin ediyor.

Spinosauridler, genellikle iki ayak üzerinde duran büyük, et yiyen hayvanlar olan farklı dinozor gruplarından meydana gelir.

Bunların Avrupa'da ortaya çıktığı ve daha sonra Afrika'yla Asya'ya göç ettiği düşünülüyor.

Araştırmacılar, yeni keşfedilen numuneyi diğer spinosauridlerle ilgili verilerle karşılaştırarak diğer türlerle evrimsel ilişkisini tespit etti.

Bulgulara göre Castellon'da bulunan ve bilim insanlarının Protathlitis cinctorrensis adını verdiği numune, hem yeni bir tür hem de yeni bir spinosaurid cinsi.

Bu cinse Yunanca'da "şampiyon" anlamına gelen Protathlitis ve numunenin ortaya çıkarıldığı Cinctorres kasabasına gönderme olarak Cinctorrensis isimleri verildi.

Araştırmacılar bu yeni türün, spinosauridlerin Erken Kretase döneminde, Kuzey Yarımküre'deki geniş kara parçası Lavrasya'da ortaya çıktığını ve bu iki alt tür grubunun Batı Avrupa'yı işgal ettiğini gösterebileceğini belirtiyor.

Scientific Reports adlı bilimsel dergide yazan yazarlar şöyle dedi:

Spinosauridler, Lavrasya'da Erken Kretase döneminde ortaya çıkmış ve iki alt familyanın bu dönemde Avrupa'nın batı kesimini işgal etmiş gibi görünüyor. Daha sonra Barremiyen-Aptiyen döneminde Afrika ve Asya'ya göç ederek burada çeşitlendiler. Avrupa'da baryonychinler baskınken, Afrika'da en kalabalık olanlar spinosaurinilerdi.

Ajanslardan da yararlanılmıştır



Her şeyin nasıl başladığını ortaya çıkarabilecek bir sinyal belirlendi

(Hans Lucas/AFP)
(Hans Lucas/AFP)
TT

Her şeyin nasıl başladığını ortaya çıkarabilecek bir sinyal belirlendi

(Hans Lucas/AFP)
(Hans Lucas/AFP)

Andrew Griffin 

Evrenin erken dönemlerinden gelen bir radyo sinyali, çevremizdeki her şeyin nasıl başladığını anlamamızı sağlayabilir.

21 santimetre sinyali diye bilinen bu sinyal, ilk yıldızların ve galaksilerin nasıl yanmaya başladığını ve evreni karanlıktan ışığa nasıl çıkardığını nihayet anlamamızı mümkün kılabilir.

Cambridge Üniversitesi'nden makalenin ortak yazarı Anastasia Fialkov yaptığı açıklamada, "Bu, karanlık evrendeki ilk ışığın nasıl ortaya çıktığını öğrenmek için eşsiz bir fırsat" diyor. 

Soğuk, karanlık bir evrenden yıldızlarla dolu bir evrene geçiş hikayesini yeni yeni anlamaya başlıyoruz.

Sinyal, 13 milyar yıldan fazla bir süre önceden, Büyük Patlama'nın sadece 100 milyon yıl sonrasından bize ulaşıyor. Zayıf parıltı, yıldızların oluştuğu uzay bölgeleri arasındaki boşluğu dolduran hidrojen atomları tarafından yaratılıyor.

Bilim insanları artık bu sinyalin doğasını kullanarak erken evreni daha iyi anlayabileceklerine inanıyor. Bunu, evrenin başlangıcıyla ilgili verileri ortaya çıkarmak için radyo sinyallerini yakalamaya çalışacak REACH (Radio Experiment for the Analysis of Cosmic Hydrogen / Kozmik Hidrojen Analizi için Radyo Deneyi) adlı radyo anteniyle yapacaklar.

Araştırmacılar bu projenin nasıl işleyeceğini daha iyi anlamak için REACH ve Kilometre Kare Dizisi adlı başka bir projenin, ilk yıldızların kütleleri ve diğer ayrıntıları hakkında nasıl bilgi sağlayabileceğini öngören bir model oluşturdu.

Profesör Fialkov, "İlk yıldızların kütlelerinin 21 santimetre sinyaline bağımlılığını ve ilk yıldızlar öldüğünde üretilen, X ışını ikililerinden gelen ultraviyole yıldız ışığı ve X ışını emisyonlarının etkisi de dahil olmak üzere tutarlı bir şekilde modelleyen ilk grubuz" diyor.

Bu bilgiler, Büyük Patlama'nın ürettiği hidrojen-helyum bileşimi gibi, evrenin ilkel koşullarını birleştiren simülasyonlardan elde edildi.

REACH teleskobunun baş araştırmacısı ve çalışmanın ortak yazarı Eloy de Lera Acedo, "Bildirdiğimiz tahminler, evrendeki ilk yıldızların doğasını anlamamız açısından muazzam önem taşıyor" ifadelerini kullanıyor.

Radyo teleskoplarımızın, ilk yıldızların kütlesi ve ilk ışıkların bugünkü yıldızlardan ne kadar farklı olabileceği hakkında ayrıntılı bilgiler verebileceğine dair kanıt sunuyoruz.

REACH gibi radyo teleskopları, evrenin bebeklik döneminin gizemlerini çözme yolunda umut vaat ediyor ve bu tahminler, Güney Afrika'daki Karoo'dan yaptığımız radyo gözlemlerine rehberlik etmesi açısından hayati önemde.

Çalışma, hakemli dergi Nature Astronomy'de yayımlanan "Determination of the mass distribution of the first stars from the 21-cm signal" (21 santimetre sinyalinden ilk yıldızların kütle dağılımının belirlenmesi) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/space