Suudi Arabistanlı vatandaşlar, astronotların uzaya gidişini ‘tarihi an’ olarak nitelendirdi

Suudi vatandaş Suudi astronotların posterlerinin önünde bebeğini havaya kaldırırken (Reuters)
Suudi vatandaş Suudi astronotların posterlerinin önünde bebeğini havaya kaldırırken (Reuters)
TT

Suudi Arabistanlı vatandaşlar, astronotların uzaya gidişini ‘tarihi an’ olarak nitelendirdi

Suudi vatandaş Suudi astronotların posterlerinin önünde bebeğini havaya kaldırırken (Reuters)
Suudi vatandaş Suudi astronotların posterlerinin önünde bebeğini havaya kaldırırken (Reuters)

Çok sayıda Suudi dün gece yarısında sonra aralarında bir kadının da bulunduğu Suudilerin Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) doğru yola çıkmasını ‘tarihi an’ olarak nitelendirdi. AX-2 misyonu kapsamında ISS’ye gidecek olan ilk Suudi astronotlar Reyyane Bernavi ve Ali el-Karni’yi taşıyan Falcon 9 roketi dün Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi’nden fırlatıldı.

Beş çocuğuyla birlikte bu tarihi anları izleyen Suudi Cevher es Sebhan, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Genel olarak uzayı ve keşfi seviyorum. Çocuklarımın uzayı, seyahatlerinin ayrıntılarını ve keşif avantajlarını bilmesini çok isterim” ifadelerini kullandı.

Görsel kaldırıldı.

34 yaşındaki Sebhan, “Çocuklarımın içlerinde vatanseverlik duyguları yeşersin diye bu tarihi anı izlemelerini çok sevdim” dedi. Bu esnada Sebhan’ın çocuklarından Muaz (11 yaşında) ve Afnan (9 yaşında) ise ellerinde ülkelerinin bayraklarını taşıyorlardı.

Suudi vatandaş ayrıca, “Gururlu ve onurluyum. Tarif edilemez hisler yaşıyorum” dedi.

Suudiler, Amerikan şirketi SpaceX tarafından düzenlenen fırlatma töreninin canlı yayınının gösterildiği büyük bir ekranın önünde tarihi anları izledi. Fırlatma törenine katılanlar arasında çok sayıda çocuk vardı.

Görsel kaldırıldı.

Fırlatma için geri sayım sona erdiği sırada sunucu, “Suudi Arabistan uzaya çıkıyor” ifadelerini kullandı. O esnada birçok kişi alkışlar ve tezahüratlarla anı ölümsüzleştirdi.

Seyredenler arasında, bunu büyük bir rüya olarak tanımlayan pazarlamacı Müsaid Muhammed (32), “İmkansızı başarmak için ulusun geleceğini yansıtan bir an” dedi.

Suudi Arabistan, 2018'de Suudi Arabistan Uzay Kurumu kurdu ve geçtiğimiz yıl uzaya astronot göndermek için bir program başlattı.

Dün gece Prens Sultan, Suudi Arabistan Uzay Kurumu tarafından düzenlenen toplantıya katıldı.

AFP’ye konuşan Prens Sultan, “Tarihi bir ana tanıklık ediyoruz. Yıllar önce uzaydaki deneyimimi düşünüyorum ve Suudi Arabistan'ın tekrar uzaya dönmesinden mutluyum. Allah’ın izniyle bu daha başlangıç” dedi.

Suudi astronotların fotoğrafı Riyad’daki reklam panolarını süsledi.

Görsel kaldırıldı.

Uzay görevinin mürettebatında daha önce 3 kez uzaya gitmiş AX-2 misyonu eski NASA astronotu Peggy Whitson ve astronot John Shoffner da yer alıyor.

10 günlük görev için astronotların ISS’ye yolculuğu 16 saat sürecek. Suudi Arabistan Uzay Otoritesi CEO’su Muhammed bin Saud et-Tamimi, ülkesinin 3 astronot göndererek, uzay keşfi yapan ilk Arap ülkesi olduğuna dikkati çekti.

Bernavi bu hafta düzenlediği basın toplantısında, “İlk Suudi kadın astronot olmak benim için büyük bir onur. Ülkemi temsil etmek, onun hayallerini temsil etmek benim için büyük bir fırsat” dedi.

Suudi genç Abdullah Uteybi ise, “Bir sonraki adım Allah’ın izniyle aya yükselmek” dedi.



"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
TT

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)

Son derece nadir rastlanan "Asya tek boynuzlu atı" saolanın ilk defa genom haritası çıkarıldı. Yeni çalışma nesli kritik tehlike altındaki türün yaşamasını sağlayabilir. 

İlk kez 1992'de tanımlanan saola (Pseudoryx nghetinhensis), en yakın zamanda keşfedilen büyük memeli türü. Vietnam ve Laos'un dağlık ormanlarında yaşayan bu sığır türü, boynuzlarının yanı sıra çok nadir görülmesi nedeniyle "Asya tek boynuzlu atı" diye biliniyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne (IUCN) göre nesli kritik tehlike altındaki bu türün 100'den daha az üyesi kaldığı tahmin ediliyor. Üstelik en son 2013'te görülmesi, soyunun çoktan tükenmiş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. 

Uluslararası bir araştırma ekibi, avcıların evlerinden toplanan saola kalıntılarından alınan parçaları analiz ederek 26 saolanın tam genomunu çıkardı. Türünün ilk örneği olan bu çalışma, saolanın geçmişini anlama ve geleceğini güvence altına alma yolunda kritik bilgiler sundu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de 5 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre saolalar 5 bin ila 20 bin yıl önce iki ayrı popülasyona ayrılmış. 

Makalenin başyazarı Genís Garcia Erill "Saolanın önemli genetik farklılıklara sahip iki popülasyona ayrıldığını görmek bizi epey şaşırttı" diyerek ekliyor: 

Bu daha önce hiç bilinmiyordu ve genetik veriler olmadan bilmemizin yolu yoktu. Bu önemli bir sonuç çünkü türün genetik varyasyonunun nasıl dağıldığını etkiliyor.

Bilim insanları ayrıca iki popülasyonun da Son Buzul Çağı'ndan itibaren azaldığını saptadı. Ekip, toplam saola nüfusunun 10 bin yıldır hiçbir zaman 5 binin üstüne çıkmadığını tahmin ediyor.

Bu durum, iki grubun da genetik çeşitliliğini kaybettiği anlamına geliyor. Ancak her biri genetik kodlarının farklı kısımlarını kaybetmiş. Araştırmacılara göre bu, nesillerinin tükenmesini önlemede kritik bir rol oynayabilir. 

Garcia Erill "Bir popülasyonda kaybolan genetik varyasyon diğerini tamamlıyor. Yani eğer bunları karıştırırsak, diğerindeki eksiklik giderilebilir" diye açıklıyor.

Bilim insanları saolaların hayatta kalması için esaret altında çiftleşmelerini sağlayacak bir program geliştirmeye çalışıyor. Yeni çalışmayı yürüten ekibin hesaplamalarına göre böyle bir program, tükenme riski karşısında en etkili çözümü sunuyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Rasmus Heller şöyle diyor:

Gelecekteki bir popülasyonun temelini oluşturmak için en az bir düzine saolayı (ideal olarak her iki popülasyonun karışımı) bir araya getirebilirsek, modellerimiz türlerin uzun vadede hayatta kalma şansının yüksek olacağını gösteriyor.

En son 2013'te görülen bir türün 12 üyesini bulmak zorlu bir iş. Ancak araştırmacılar, yeni çalışmanın bu sorunu çözebileceğine inanıyor. Saolanın genetik haritasının çıkarılması, daha kapsamlı arama çalışmalarının önünü açabilir. 

Makalenin yazarlarından Minh Duc Le, "Birçok araştırmacı, suda ve hatta aynı habitatta yaşayan kan emiciler olan sülüklerde, saola DNA'sının izlerini bulmayı deneyip başaramadı" diyerek ekliyor:

Bu tekniklerin hepsi küçük DNA parçalarını tespit etmeye dayanıyor ama artık saola genomunun tamamını bildiğimize göre, bu parçaları bulmak için çok daha geniş bir el kitabımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Cell