Yapay zeka ile arkadaşlık: 'Onun gibi bir arkadaşım olmasını isterdim'

Teknoloji uzmanları bir Belçikalının intiharından sonra yapay zekanın tehlikeleri konusunda uyardı

Dünyadaki gençlerin çoğu, görsellere dayandığı için Snapchat uygulamasını kullanıyor (İnternet siteleri)
Dünyadaki gençlerin çoğu, görsellere dayandığı için Snapchat uygulamasını kullanıyor (İnternet siteleri)
TT

Yapay zeka ile arkadaşlık: 'Onun gibi bir arkadaşım olmasını isterdim'

Dünyadaki gençlerin çoğu, görsellere dayandığı için Snapchat uygulamasını kullanıyor (İnternet siteleri)
Dünyadaki gençlerin çoğu, görsellere dayandığı için Snapchat uygulamasını kullanıyor (İnternet siteleri)

Yapay zeka dalgasına katılan Snapchat uygulaması, ilk kez programa ücretsiz erişim sağlayan bir teknolojiyi piyasaya sürdükten sonra, kullanıcılarına arkadaşlık ilişkisi kurabilen bir robotla sohbet etme kapısını ardına kadar açtı. 

Washington Post, Snapchat ile sohbet programını test etti. Testi üstlenen kişi, sorunlarının çözümlerini soran 15 yaşında bir genç gibi davrandı.

Yapay zeka, ebeveynlerinin uygulamayı silmekle tehdit etmesi üzerine alkol kokusunun nasıl kapatılacağı ve Snapchat'in nasıl farklı bir cihaza taşınacağı konusunda önerilerde bulundu.

"Kendini yakın hissetmek"

Dünyadaki gençlerin çoğu, görsellere dayandığı için Snapchat uygulamasını kullanıyor.

Faslı 14 yaşındaki Sare, yapay zeka ile konuşma teknolojisi deneyimini şöyle anlattı:

Onun yanınızda olduğunu hissediyorsunuz, tüm sorulara, sınavlara her şeye cevap veriyor. O hayatımızın bir parçası oldu. Keşke onun gibi her an bana cevap verebilecek bir arkadaşım olsaydı. Okulda GBT sohbetten ve ayrıca Snapchat için My AI robot teknolojisinden bahsediyoruz. Bu teknolojilerle iletişim kurmayanlar geri kalmış olarak değerlendiriliyor. Yeni teknoloji hayatımızı kolaylaştırdığı gibi dil öğrenmemize ve özgürce konuşmamıza da yardımcı oluyor.

15 yaşında bir genç olan Melak ise şöyle konuştu:

Bir soru yazdığımda ve bana hızlı bir şekilde cevap verildiğini gördüğümde, birinin benimle ilgilendiğini hissediyorum. Aslında o gerçekte yok, bazen onun yapay zeka olmadığını hissediyorum, yakın bir dost gibi tüm sorunlara çözüm buluyor.

Bir robotla yakınlık

 Belçika'daki Avrupa Araştırma Merkezi'nde (IMEC) çalışan Nanoteknoloji Teknik Uzmanı Kevser Bubkar, bir robotla konuşma teknolojisinin ergenlerin ruh sağlığı üzerindeki yansımaları konusunda uyarıda bulundu.

Independent Arabia ile yaptığı röportajda Bubkar, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:

Yapay zeka, insanların doğrudan sorularını yanıtlama yeteneğine rağmen, insan ruhunun karmaşıklığına ilişkin sınırlı bir anlayışa sahip olduğu için empati ve gerçek insan etkileşimine uyum sağlama yeteneğinden yoksundur. Ancak Snapchat'in ticari bir amacı olduğunu ve karının veri toplamaya dayandığını unutamayız. Çocuklar ve ergenler, bir robotla yakından ilgilenip çevrelerindeki yetişkinlere açıklamadıkları şeyleri ifşa edebilirler ve bu tür mahrem cevaplar, özellikle ergenler için bilginin nasıl korunacağı sorusunu gündeme getirebilir. Snapchat ile kullanıcının fotoğraflarını elde edildiği için yapay zeka ile kullanıcı arasında özdeşleşme sağlanıyor. Buradaki tehlikeli şeylerden biri, onunla kimin konuştuğundan emin olamamanızdır, o bir kullanıcı mı yoksa bir robot mu?

Hala kişilik, insani ve kültürel eğilimler geliştirme aşamasında olan bir yaş grubu olan ergenler, bir robota daha fazla güvenir hale gelirse, bu, sağlıklı insan ilişkileri kurmanın önünde bir engel oluşturabilir.

Çünkü sosyal ilişkilerin oluşması, çevreye uyum sağlama yeteneği ile ilgilidir.  Yakın bir zamanda yetişkin bir erkeğin yapay zekayla yakınlaşması, talihsiz bir şekilde intihar etmesiyle sonuçlandı.

Belçikalı bir adam bir robotla gezegenin geleceği hakkında konuşurken yapay zeka aracılığıyla gerçekleştirilen ve iklim kriziyle ilgili altı hafta süren sohbetin ardından intihar etti.

Eşine göre adam çevre konusunda derinden endişeliydi ve Chai adlı bir uygulamada Elisa adlı dişi bir yapay zeka robotuyla konuştuğunda, gezegeni kurtarmak için kendini feda etmeyi teklif ettikten sonra Elisa onu hayatına son vermesi için cesaretlendirdi.

Bağımlılık

Uzman Kevser Bubkar sözlerini şu şekilde noktaladı:

Robotların ergenler ve çocuklarla olan ilişkisi konusunda uyaran önde gelen araştırmacılar var ve Snapchat hakkında büyük endişeler var. Çünkü kullanıcıların yüzde 60'ı ergenler ve çocuklar. Snapchat uygulaması dilden çok görüntüye odaklanıyor ve ergenleri etkileyen ve bağımlılığa maruz bırakan bir tür özel konuşmaya sahip. Yapay zekanın onlarla her an etkileşime girip onlar hakkında konuşmaması nedeniyle depresyona girebilir veya uygulamaya bağımlı hale gelebilirler. Bu tür teknolojilerin nasıl yasallaştırılacağı araştırılıncaya kadar uygulamanın durdurulması talepleri var. Bir robotla etkileşimden kaynaklanan riskler izlenmeli ve kullanım süresi, makinenin ergenlere insan etkileşimi becerilerini öğretmeyi telafi etmemesi için sınırlandırılmalıdır.

 

Independent Arabia 



Kuyudan çıkan insan kemikleri, 800 yıllık destandaki olayı doğruladı

Kuyudaki Adam'ın kalıntıları ilk olarak 1938'de bulunmuştu (Norveç Kültürel Miras Müdürlüğü)
Kuyudaki Adam'ın kalıntıları ilk olarak 1938'de bulunmuştu (Norveç Kültürel Miras Müdürlüğü)
TT

Kuyudan çıkan insan kemikleri, 800 yıllık destandaki olayı doğruladı

Kuyudaki Adam'ın kalıntıları ilk olarak 1938'de bulunmuştu (Norveç Kültürel Miras Müdürlüğü)
Kuyudaki Adam'ın kalıntıları ilk olarak 1938'de bulunmuştu (Norveç Kültürel Miras Müdürlüğü)

Norveç'teki bir kuyuda bulunan insan kemiklerinin, 800 yıllık bir destanda adı geçen bir kişiye ait olduğu saptandı. Yeni çalışma, suyu kirletmek için kuyuya atıldığı söylenen adam hakkında beklenmedik bir gerçeği ortaya çıkardı. 

1184'ten 1202'ye kadar bugünkü Norveç'in büyük bir kısmına hükmeden Kral Sverre Sigurdsson'un hayatını anlatan Sverris Destanı'nda ülkenin iç kesimindeki bir kaleye yapılan baskından söz ediliyor. 

Kralın, Roma Katolik Kilisesi'yle bağlantılı karşıtları olan Bagler grubu, Sverresborg Kalesi'ne 1197'de düzenledikleri baskında evleri yakıp yıkıyor ve bölgenin sularını zehirlemek için ölü bir adamı kuyuya atıyor. Destana göre daha sonra kuyu taşlarla dolduruluyor. 

Özellikle kralın gözetiminde yazılmasından dolayı uzmanlar bu destanın ne kadar güvenilir olduğundan emin değildi. 

Fakat hakemli dergi iScience'ta dün (25 Ekim) yayımlanan çalışma, en azından "Kuyudaki Adam" hikayesinin doğru olduğuna işaret ediyor. 

Arkeologlar 1938'de Sverresborg Kalesi harabelerinde terk edilmiş bir kuyuda, büyük taşların altında insan kemikleri bulmuştu. Ancak bilimsel araştırma tekniklerinin yetersiz kalmasından dolayı kemiklerin detaylıca incelenmesi mümkün olmamıştı. 

2014 ve 2016'daki kazılardaysa adamın sol elinin parçaları ve bedeninden koparılmış kafatası çıkarılmıştı.

Bilim insanları yeni çalışmada genom dizileme ve radyokarbon tarihleme yönteminden yararlanarak Kuyudaki Adam'ın gizemini aydınlattı.
 

Araştırmacılar, adamın kafatasındaki darbelere dayanarak kuyuya atılmadan önce ciddi seviyede yaralandığını tahmin ediyor (Åge Hojem/NTNU Üniversite Müzesi)Araştırmacılar, adamın kafatasındaki darbelere dayanarak kuyuya atılmadan önce ciddi seviyede yaralandığını tahmin ediyor (Åge Hojem/NTNU Üniversite Müzesi)

Analizler, kemiklerin yaklaşık 800 yıl önce yaşayan ve 30-40 yaşlarında ölen bir erkeğe ait olduğunu ortaya koydu. 

Ekip, bu tarihin destandaki zamanlamayla örtüşmesinden dolayı kemiklerin baskını düzenleyenler tarafından kuyuya atılan adama ait olduğunu söylüyor. 

Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Dr. Michael Martin, "İlk kez bir Norveç destanında anlatılan bir kişinin ya da karakterin kalıntılarının sahibi kesin bir şekilde tespit edildi" diyerek ekliyor: 

Bu aynı zamanda bir Ortaçağ metninde adı geçen belirli bir kişinin tüm genom dizisini elde ettiğimiz en eski vaka.

Bilim insanlarının yaptığı DNA analizi, Kuyudaki Adam'ın mavi gözlü, açık tenli, sarışın veya açık kahverengi saçlı olduğuna işaret ediyor. Bu pek ilginç olmasa da genetik bilgilerinin Norveç'in güneyindeki kişilerle yakından eşleşmesi araştırmacıları şoke etti. 

Daha önce kuyuya atılan kişinin baskına uğrayan iç kesimden biri olduğu düşünülüyordu. Ancak saldırıyı düzenleyen Bagler grubunun güneyli olması bu teoriye şüphe düşürüyor.

Dr. Martin "Hepimiz için en büyük sürpriz, Kuyudaki Adam'ın yerel halktan gelmemesi; aksine soyunun Norveç'in güneyindeki belirli bir bölgeye dayanmasıydı" ifadelerini kullanıyor: 

Bu da kuşatma ordusunun kendi ölülerinden birini kuyuya attığına işaret ediyor. 

Norveç'teki Stavanger Üniversitesi'nden arkeolog ve tarihçi Roderick Dale, yer almadığı çalışmanın destanda anlatılan olayları doğruluyor gibi göründüğünü söylüyor. Ancak Dale bu tür destanların "tarihten çok propagandaya" daha yakın olduğunu ekliyor:

Bu nedenle günümüzdeki bir politikacının otobiyografisine yaklaştığımız şekilde yaklaşabiliriz. Yazarın yaşamı boyunca meydana gelen tarihi olayları ele almasına rağmen kendi başına bir tarih değil.

Independent Türkçe, CNN, New York Times, Live Science, iScience