Özel sektörün ilk Venüs görevinden kötü haber

Rocket Lab, Güneş Sistemi'nin en sıcak gezegenini araştırmak istiyor

 Ortalama yüzey sıcaklığı 471 santigrat derece olan Venüs, Güneş Sistemi'nin en sıcak gezegeni unvanını taşıyor (NASA)
Ortalama yüzey sıcaklığı 471 santigrat derece olan Venüs, Güneş Sistemi'nin en sıcak gezegeni unvanını taşıyor (NASA)
TT

Özel sektörün ilk Venüs görevinden kötü haber

 Ortalama yüzey sıcaklığı 471 santigrat derece olan Venüs, Güneş Sistemi'nin en sıcak gezegeni unvanını taşıyor (NASA)
Ortalama yüzey sıcaklığı 471 santigrat derece olan Venüs, Güneş Sistemi'nin en sıcak gezegeni unvanını taşıyor (NASA)

Özel sektörün ilk Venüs görevi ertelendi. Rocket Lab'in geçen ay fırlatılması planlanan uzay aracının en az Ocak 2025'e kadar yola çıkmayacağı öğrenildi.

ABD merkezli şirketin adı açıklanmayan bir sözcüsü, teknoloji haberleri sitesi TechCrunch'a müşterilerinin taleplerine öncelik verdiklerini söyledi ve başka bir ayrıntı vermedi. 

Saygın bilim yayını MIT Technology Review ise uzay aracı ve sondanın fırlatılışı için yedek tarih olarak Ocak 2025'in planlandığını hatırlattı. 

Rocket Lab, Venüs'e gitme planını ilk kez Ağustos 2020'de duyurmuştu. Görevle ilgili ayrıntılarsa iki sene sonra yayımlanmıştı. Şirket, Venüs'ün bulutları arasına bir Elektron uzay aracı ve Foton sondası fırlatmak istediğini açıklamıştı. 

20 kilogram ağırlığındaki sondanın, 5 ayda Venüs'e varması, gezegenin bulutlarında yüksekten yeryüzüne düşerken sadece 3-5 dakikada veri toplaması planlanıyor. Sondanın yaşam veya yaşanabilirlik kanıtına bakılması isteniyor.

Birleşik Krallık'taki Cardiff Üniversitesi ve ABD'deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden bilim insanları, Eylül 2020'de Venüs'ün asidik bulutlarında  fosfin gazı tespit ettiklerini ve bunun potansiyel yaşam belirtisi olduğunu duyurmuştu. Araştırmacılar, Venüs atmosferinde tespit edilen fosfinin kaynağının ancak "canlı bir şey" olabileceğini öne sürüyor.  

Ancak bazı uzmanlar, bu hipotezi sorguluyor ve gazın henüz açıklanamayan atmosferik ve jeolojik süreçlerden kaynaklanabileceğini ifade ediyor.

Rocket Lab de Venüs'ün atmosferinde yaşam için gerekli koşulların mevcut olup olmadığını tespit etmek istiyor. Foton sondası fosfini değil bulut katmanlı parçacıklar içindeki organik moleküllerin varlığını araştırmayı hedefliyor. Şirket ayrıca bulut parçacıklarının kırılma şekillerini ve indekslerini (bileşime dair bir temsilci) belirlemeyi amaçlıyor.

Sondanın havadayken yakaladığı verileri basınç ve sıcaklar uzay aracını yok etmeden önce Dünya'ya yollaması bekleniyor.

 

Independent Türkçe, Space.com, TechCrunch



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging