Güneş'le ilgili en büyük gizem çözüldü

"Geçen 80 yılda astrofizikçiler bu sorunu çözmeye çalıştı"

Güneş'in plazmadan oluşan ve uzayın milyonlarca kilometre içine kadar uzanan parlak gaz yuvarına "korona" adı veriliyor (NASA)
Güneş'in plazmadan oluşan ve uzayın milyonlarca kilometre içine kadar uzanan parlak gaz yuvarına "korona" adı veriliyor (NASA)
TT

Güneş'le ilgili en büyük gizem çözüldü

Güneş'in plazmadan oluşan ve uzayın milyonlarca kilometre içine kadar uzanan parlak gaz yuvarına "korona" adı veriliyor (NASA)
Güneş'in plazmadan oluşan ve uzayın milyonlarca kilometre içine kadar uzanan parlak gaz yuvarına "korona" adı veriliyor (NASA)

Bilim insanları Güneş'in korona adı verilen dış atmosferini açıklanamayacak derecede sıcak kılan etmeni sonunda bulduklarını söylüyor.

Bilim camiası onlarca yıldır koronanın 1 milyon derecenin üzerindeki sıcaklıklara nasıl ulaştığını açıklamaya çalışıyor. Zira Güneş'in yüzeyi 6 bin derece.

Korona katmanın yıldızın içindeki ısı kaynağından daha uzakta olması nedeniyle aslında daha soğuk olması gerektiği düşünülüyor.

Bu durum, uzun zamandır Güneş'le ilgili en büyük gizem olarak görülüyor.

Diğer yandan Avrupa liderliğinde işletilen Güneş gözlem aracı Solar Orbiter'in yeni gözlemleri, bu gizemli ısınmanın arkasında ne olabileceğine dair ipuçları verdi.

Uzay aracının Güneş tarafından yayılan yüksek enerjili ultraviyole ışığı algılayan EUI adlı kamerası tarafından çekilen görüntüleri inceleyen bilim insanları, yıldızın yüzeyinde dönen ve hızlı hareket eden küçük ölçekli manyetik dalgalar keşfetti.

Hesaplamalara göre bu hızlı salınımlı dalgalar atmosferdeki yüksek sıcaklığı açıklayabilecek kadar enerji üretiyor.

Bilim insanları önceki senelerde daha yavaş manyetik dalgalar saptamıştı. Ancak bunlar Güneş yüzeyi ve dış atmosfer arasındaki muazzam sıcaklık farkını açıklamaya yetecek kadar enerji üretmiyordu.

Belçika'daki Leuven Katolik Üniversitesi'nden Tom Van Doorsselaere, "Geçen 80 yılda astrofizikçiler bu sorunu çözmeye çalıştı" diye konuştu.

Aynı zamanda hakemli bilimsel dergi Astrophysical Journal Letters'da yayımlanan çalışmanın ortak yazarı olan fizikçi, sözlerini şöyle sürdürdü:

Artık koronanın manyetik dalgalar tarafından ısıtılabileceğine dair giderek daha fazla kanıt ortaya çıkıyor. 

 

Independent Türkçe, Space, Transcontinental Times



Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
TT

Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)

Rebecca Whittaker 

Britanyalı bilim insanları, hükümetin 50 milyon sterlinlik (yaklaşık 2,5 milyar TL) bir fonla desteklediği program kapsamında küresel ısınmayla mücadelede güneş ışığını engelleme tekniklerini deneyebilir.

Birkaç hafta içinde onaylanacak jeomühendislik projesinde bilim insanları, ışığı yansıtan parçacık bulutlarını atmosfere fırlatmak veya deniz suyu spreyleri kullanarak bulutları daha parlak hale getirmek gibi teknikleri inceleyebilir.

Başka bir yöntemse, ısıyı hapseden bir battaniye görevi gören doğal sirüs bulutlarını inceltmeyi içeriyor.

Projenin başarılı olması halinde Dünya yüzeyine daha az güneş ışığı ulaşacak ve böylece yeryüzü geçici olarak soğuyacak.

Bu, gezegeni soğutmanın nispeten ucuz bir yolu olarak düşünülse de yöntemi eleştirenler, hava örüntülerinde felaketlere yol açabileceği ve hatta yağmurları, gıda üretiminde hayati önem taşıyan bölgelerden başka yerlere kaydırabileceği uyarısında bulunuyor.

Diğer bilim insanlarıysa jeomühendisliğin, iklim değişikliğinin temel nedeni olan fosil yakıtların kullanımını durdurma çabalarını azaltabileceğini söylüyor.

Proje, ARIA diye bilinen İleri Araştırma ve Buluş Ajansı tarafından finanse ediliyor.

Birleşik Krallık hükümeti tartışmalı deneye 50 milyon sterlin ayırdı ancak gelecek 4 yıl boyunca kullanmak üzere, vergi mükelleflerinin parasından verilen toplam miktar 800 milyon sterlin (yaklaşık 41 milyar TL).

Jeomühendislik projesini yöneten ARIA Program Direktörü Profesör Mark Symes "Karbonsuzlaşma hayati önem taşıyor ancak mevcut gidişatımız, sıcaklık kaynaklı çok sayıda iklim devrilme noktasını tetikleme riski taşıyor" diyor.

Bu program, iklim felaketini önlemek için gereken zaman diliminde Dünya'yı güvenli ve sorumlu bir şekilde nasıl soğutabileceğimiz (veya soğutup soğutmamamız gerektiği) konusunda kritik ve cevapsız soruları araştıracak.

ARIA'nın geçen yıl yayımladığı bir belgede Symes bu tür devrilme noktalarına örnek vermişti. Bunlar arasında Arktik kış deniz buzlarının erimesi, Amazon yağmur ormanlarının yok olması ve bunun sonucunda ekosistem kaybı, karadaki büyük buz örtülerinin çökmesi ve bunun küresel deniz seviyesinin kayda değer derecede yükselmesine yol açması yer alıyordu.

Symes, çözümün fosil yakıtların yakılmasının durdurulması ve sera gazlarındaki fazlalıkların ortadan kaldırılması olduğunu ancak bunun, devrilme noktalarının başlangıcını önleyecek kadar hızlı gerçekleşmeyebileceğini söylüyor.

Bunun yerine bu projenin "karbonsuzlaşma için zaman kazanmamıza" katkı sağlayacağını umuyor.

Profesör Symes, projede zehirli maddeler kullanılmayacağını, açık hava deneyleri öncesinde çevresel etki değerlendirmesi yayımlanacağını ve bölgedeki topluluklara danışılacağını ifade ediyor.

Projelerin detaylarının gelecek haftalarda yayımlanması bekleniyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news