عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

TDRA, Digital UAE – Factsheet 2023 raporunu yayınladı

TDRA, Digital UAE – Factsheet 2023 raporunu yayınladı
TT
TT

TDRA, Digital UAE – Factsheet 2023 raporunu yayınladı

TDRA, Digital UAE – Factsheet 2023 raporunu yayınladı

Asam el-Havli

Telekomünikasyon ve Dijital Devlet Düzenleme Kurumu (TDRA), dijital yaşamın özelliklerini, Birleşik Arap Emirlikleri’nin dijital dönüşümünün performans göstergelerini vurgulayan Digital UAE – Factsheet 2023 (Dijital BAE - Bilgi Formu) raporunu yayınladı.

Söz konusu rapor, TDRA'nın dijital dönüşüm stratejisine uygun olarak dijital haritanın kapsamını, BAE topluluğunda tüm kamusal ve özel kesimlerdeki dijital yaşamın doğasını ortaya koyan birçok veriyi içeriyor.

Şarku’l Avsat’ın WAM’dan aktardığı rapora göre aktif internet kullanıcıları BAE'deki toplam nüfusun yüzde 99'unu oluşturuyor. Bu, dünyadaki en yüksek yüzdeliği teşkil ediyor. Sosyal iletişim, çalışma ve bilgi edinme, öğrenme, eğlence ve alışveriş gibi çeşitli alanlarda internet kullanımı kaydediliyor.

Rapora göre akıllı telefonlardaki indirme hızları yıllık yüzde 2,3'ün üzerinde artarak 161,15 Mbit/s'ye, sabit internet indirme hızları ise yüzde 80,1’lik bir oranla 207,41 Mbit/s'ye ulaştı.

Raporu değerlendiren TDRA Genel Müdürü Mühendis Macid Sultan el-Mismar şunları söyledi:

Rapor, genel olarak BAE'deki dijital ortamı, özellikle günlük yaşamda veya devlet/kamu hizmetlerinde dijital çözümlerin benimsendiği yüksek seviyeyi yansıtıyor. Bu hem kullanıcıların hem de hizmet sağlayıcıların dijital olgunluk düzeyini gösteriyor. BAE'yi daha fazla mükemmelliğe doğru sıçramaya elverişli bir dijital ortam haline getiriyor. Kurum olarak bizler, dünyadaki hızlı değişimler ışığında dijital dönüşümü vazgeçilmez bir seçim ve ekonomik bir gereklilik olarak sürdürmek için ‘We the UAE 2031’ vizyonu ve bilge liderliğimizin direktifleri doğrultusunda ilerliyoruz. Tüm girişimlerdeki başarılarımızın, ortaklık ve tek milli takım ilkesine göre çalışmış ve çalışmakta olan tüm resmi ve özel kuruluşların ortak çabasının bir neticesi olduğunu teyit ederiz. Gelecek raporların ilgili tüm yollarda devam eden ilerlemeyi göstereceğinden eminiz.

Söz konusu rapor, BAE hükümetinin ‘U.ae’ Birleşik Dijital Platformunun gösterdiği performansa ışık tutuyor. Bu, devletin dijital varlık arayüzü ve BAE devlet kurumları tarafından sunulan tüm kamuya açık bilgiler ve hizmetler için başvurulacak platform sayılıyor. Rapora göre ‘U.ae’ alan adı, 2022'ye kadar 30 milyon ziyaret rekoru ile 19 milyon ziyaretçiye ulaştı. Ortak alan adı, 2 bin 630 dijital hizmet sağlayan 221 devlet kurumunu içeriyor. Ayrıca BAE'ye gelen ziyaretçilerin mutluluk endeksi yüzde 90 civarında kaydedildi. Bu, portalın yerel ve küresel olarak önde gelen bir dijital arayüz olma rolünü yerine getirmedeki başarısını yansıtıyor.

Ülkenin Birleşik Dijital Platformu bu yıl önemli bir gelişmeye tanık oldu, üretken yapay zeka (AI) destekli bir arama özelliği ile geliştirildi. Bu, arama sonuçlarının hızında, doğruluğunda ve münhasırlığında büyük bir sıçramaya yol açtı. Neticede, arama özelliğinin kullanıma sunulduğu ilk ayda platformda 60 bin arama ve yüzde 98,5 memnuniyet oranı elde edildi.

Söz konusu rapora göre, dijital kimlik uygulamasında (UAE Pass) kayıtlı kullanıcı sayısı 5 milyona ulaşarak, yaklaşık 15 bin elektronik hizmetten yararlanılmasıyla kayda değer bir ilerleme kaydedildi.

BAE'nin üst düzey alan adı ‘.ae’, BAE alan adına kayıtlı internet sitelerinin sayısının 300 bini aşmasıyla yükselişe geçti.

Yalnızca 2022'de, bir önceki yıla oranla yüzde 20'lik bir artışla en az 46 bin alan kaydedilmişti.

Ticari faaliyetler için uygun alan adlarını seçmek üzere üretken yapay zeka algoritmalarını kullanan TDRA'nın ‘Name Idea’ hizmetine ilişkin rakamları içeren rapor, hizmetin başlangıcının bir ay ardından, mayıs ayında bu hizmete olan talebin yüzde 65 arttığını gösterdi.

Sosyal medya hususunda ise BAE’de 10 milyon aktif hesap olduğu kaydedildi. Hesapların yüzdesi nüfusa göre yüzde 105,5, internet kullanıcı sayısına göre yüzde 106,6 oranında kaydedildi. Sosyal medyada geçirilen süre ise günde ortalama 2,33 saat şeklinde raporlandı. Toplam uygulama indirme sayısı, yıllık yüzde 16,4 artışla 569 milyona ulaştı. Uygulama satın alımlarına yapılan harcamaların değeri, uygulamalara yapılan harcamaların hacminde yüzde 25,3'lük bir artışa karşılık gelen 1,587 milyar BAE dirhemine ulaştı.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından WAM’dan çevrildi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Bir çağrı cihazı nasıl ölümcül bir bombaya dönüştü?

Çağrı cihazlarının patlaması sonucu yaralanan birkaç kişiyi taşıdıktan sonra Beyrut'taki bir hastanenin yanında duran Lübnanlı iki askeri (AFP)
Çağrı cihazlarının patlaması sonucu yaralanan birkaç kişiyi taşıdıktan sonra Beyrut'taki bir hastanenin yanında duran Lübnanlı iki askeri (AFP)
TT
TT

Bir çağrı cihazı nasıl ölümcül bir bombaya dönüştü?

Çağrı cihazlarının patlaması sonucu yaralanan birkaç kişiyi taşıdıktan sonra Beyrut'taki bir hastanenin yanında duran Lübnanlı iki askeri (AFP)
Çağrı cihazlarının patlaması sonucu yaralanan birkaç kişiyi taşıdıktan sonra Beyrut'taki bir hastanenin yanında duran Lübnanlı iki askeri (AFP)

Marco Mossad

Hizbullah bugün, şifreli mesajlar göndermek ve almak için kullandığı çağrı cihazlarının kendiliğinden infilak ettiğini duyurdu. Çağrı (pager) cihazlarının tek tek patlaması sonucunda şimdiye kadar yüzlerce kişinin yaralandığı ve çok sayıda ölü olduğu bildirildi.

Akıllı telefonlar ve tabletler için kendi kendini imha teknolojisi, bu cihazların kaybolması ya da çalınması halinde sahiplerinin, içlerindeki gizli bilgileri korumak amacıyla uzaktan imha edebilmelerini sağlamak üzere geliştirilmiş bir teknolojidir. Birçok teknolojik uygulamada olduğu gibi bu teknoloji de olumlu amaçlar için kullanılabilse de bugün Lübnan'da olduğu gibi Hizbullah üyelerini hedef almak gibi olumsuz amaçlar için de kullanılabilir.

Peki, cihazlar uzaktan nasıl imha edilebilir? Bu Hizbullah'ın gizli iletişim sisteminin açık bir ihlali mi yoksa sadece bir kaza mı?

Çağrı cihazları genellikle İsrail'in dinleme tekniklerinden uzakta, sahadaki komutanlar ve üyeler arasındaki iletişimi sağlıyor. Bu cihazların ele geçirilmesi halinde Hizbullah'ın bunları terk edip başka bir teknolojiye başvurması gerekiyor. Ancak alternatif bir iletişim teknolojisinin ne kadar güvenli ve gizli olduğunu bilmedikleri için bu büyük bir risk taşıyor. Eğer patlamaların arkasında İsrail'in olduğu kanıtlanırsa, Tel Aviv Hizbullah'ın gizli iletişim ağını çökertme yönündeki stratejik hedefine ulaşmış olacak. Bu da tüm sistemin daha büyük ve daha net bir şekilde ihlal edilebileceği anlamına geliyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı habere göre çağrı cihazı, acil ya da hızlı arama yapılması gereken durumlarda metin mesajları yahut sesli sinyaller almak için kullanılan küçük bir elektronik cihazdır. Cep telefonlarının henüz yaygın olarak kullanılmaya başlanmadığı 1980'li ve 1990'lı yıllarda popülerdi. Küçük boyutlu ve taşınabilir olması, güvenilir bir şekilde acil durum bildirisi almaya ihtiyaç duyan doktorlar, iş adamları ve acil durum çalışanları arasında yaygın olarak kullanılmasını sağladı. Çağrı cihazı, alıcının sinyali aldığı ve mesajı ya da uyarıyı görüntülediği baz istasyonları aracılığıyla kısa radyo sinyalleri göndererek çalışır.

“Akıllı telefonlar ve tabletler için kendini imha teknolojisi, bu cihazların kaybolması yahut çalınması durumunda sahiplerinin cihazları uzaktan imha etmelerini sağlamak için geliştirilmiş bir teknolojidir.

Çağrı cihazının en önemli özelliklerinden biri, daha çok yerel iletişim ağlarına bağlı olmasıdır. Bu da onu hücresel verinin kesilmesi durumunda ya da kapsama alanının zayıf olduğu alanlarda güvenilir kılıyor. Cihaz ayrıca modern cihazlara kıyasla nispeten uzun bir pil ömrüne sahip. Pili sık sık şarj etmeye gerek kalmadan günlerce hatta haftalarca dayanabilir.

Güvenlik ve koruma açısından Hizbullah'ın askeri iletişim ağı gibi kritik alanlar için güvenilir bir seçim olmasını sağlayan çeşitli benzersiz özelliklere sahip olan çağrı cihazı, internete bağlanmadığı ve akıllı telefonlar gibi karmaşık iletişim teknolojileri barındırmadığı için hacklenme ya da kötü amaçlı yazılım gibi siber saldırılara karşı daha az savunmasızdır. Cihaz kısa radyo sinyalleri ile gönderilir. Böylece gizli dinleme ya da veri hırsızlığı olasılığını en aza indirir. Bu durum çağrı cihazı aracılığıyla gönderilen bilgileri internet üzerinden gönderilen e-postalara kıyasla daha güvenli hale getirir.

Peki bu cihazlar tüm bu iyi özelliklerine rağmen nasıl hacklenebilir ve kendiliğinden infilak edebilir?

Akıllı cihazların kendi kendini imha etme özelliği, kayıp ya da hırsızlık durumunda ek bir koruma katmanı olarak geliştirildi ve sahibi tarafından uzaktan etkinleştirilebiliyor. Çağrı cihazı, 80 santigrat dereceyi aşan sıcaklıklara ulaştığında birkaç saniye içinde yedi kata kadar genişleyen bir polimer tabakasının infilak etmesiyle kendini imha eder.

Çağrı cihazının en önemli özelliklerinden biri, daha çok yerel iletişim ağlarına bağlı olmasıdır. Bu da onu hücresel verinin kesilmesi durumunda ya da kapsama alanının zayıf olduğu alanlarda güvenilir kılıyor.

Polimer tabakası elektrotları ısıtmak için yaklaşık 500 ila 600 MW güce ihtiyaç duyar. Bu da polimerin genişlemesine ve en sonunda patlamasına neden olur.

Hizbullah üyelerine bu cihazlardan yeni bir sevkiyat yapıldığı haberleri basında yer aldı. Çağrı cihazlarında kullanılan bu polimer malzeme katmanı, yukarıda bahsedilen işlemi uzaktan gerçekleştiren kötü niyetli bir yazılımın indirilmesiyle ya da GPS sensörleri gibi, cihazın orijinal konumundan 50 ya da 100 metreden fazla uzaklaşması halinde bu özelliği devreye sokan sensörler kullanılarak yahut Hizbullah'a teslim edilen cihazlardaki ışık sensörleri aracılığıyla yapılabilir. Işık sensörleri kullanılarak yapıldığı yöntemde cihazın karanlık bir kutudan çıkarıldıktan sonra belirli bir miktarda ışığa maruz bırakılması halinde kendini imha teknolojisi devreye giriyor.

Patlamalar sonucunda çok sayıda yaralının ve onlarca ölünün olduğundan bahsedilse de  İsrail'in bu saldırıdaki öncelikli hedefi bu değildi. İsrail’in ilk stratejik hedefi, çağrı cihazlarını hackleyerek Hizbullah'ın gizli iletişim sistemini çökertmekti. Şimdi Hizbullah bu cihazları kullanmaktan vazgeçmek zorunda. Çünkü bu cihazlar üyeleri için patlama ya da gizli dinleme açısından tehlike oluşturmaya başladı. Bu yüzden Hizbullah’ın ne kadar güvenli ve özel olduklarını bilmediği başka cihazlar kullanmaya yönelmesi gerekiyor.