Temizlenmesi planlanan uzay çöpünü, başka bir uzay çöpü "temizledi"

Avrupa'nın yeni hedefi suya düştü

Uzaydaki enkaz, giderek daha çok vurgulanan ciddi bir sorun (ESA)
Uzaydaki enkaz, giderek daha çok vurgulanan ciddi bir sorun (ESA)
TT

Temizlenmesi planlanan uzay çöpünü, başka bir uzay çöpü "temizledi"

Uzaydaki enkaz, giderek daha çok vurgulanan ciddi bir sorun (ESA)
Uzaydaki enkaz, giderek daha çok vurgulanan ciddi bir sorun (ESA)

Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) büyük bir uzay çöpü parçasını kaldırmaya yönelik deneysel görevi suya düştü.

Clearspace-1 adlı uzay aracı, 10 yıldır alçak Dünya yörüngesinde yüzen, koni şekilli ve VESPA adlı bir roket parçasını kaldıracaktı.

Plan gereğince uzay aracı önce roket parçasına yaklaşacak, sonra da pençe benzeri robotik kollarıyla cismi kavrayarak Dünya'ya geri dönecekti.

Ancak devreye VESPA'dan daha ufak bir uzay çöpü girdi.

Yörüngedeki bir diğer uzay enkazının VESPA'ya çarparak daha çok sayıda çöp yarattığı öğrenildi.

Enkaz aynı zamanda ESA'nın 250 kiloluk VESPA'yı tek parça halinde alma planını da çöpe attı.

Uzmanlara göre bu olay, Dünya yörüngesinde giderek büyüyen uzay çöpü tehdidinin geldiği boyutu gözler önüne seriyor.

ESA'ya göre şu anda Dünya yörüngesinde ıskartaya çıkarılmış yaklaşık 3 bin uydu bulunuyor.

Yörüngede ayrıca 10 santimetreden büyük, 900 bin, bir santimetreden büyük 128 milyon, bir milimetreden büyük 34 bin nesne mevcut.

Çok sayıdaki nesnelerden herhangi biri, yörüngedeki çalışan uydulara veya uzay araçlarına ciddi şekilde zarar verme potansiyeli taşıyor.

Son çarpışma risk oluşturmuyor

ESA, Clearspace-1 uzay aracını 2026'da fırlatmayı planlıyordu.

Bu yönde çalışmalar sürerken, kötü haber ABD Uzay Kuvvetleri'nden geldi.

ABD'li yetkililer 10 Ağustos'ta ESA'ya yaptıkları bildirimde hedefin yakınlarında temizlenecek başka nesneler tespit ettiklerini aktardı.

ESA'dan gelen açıklamada çarpışmanın doğrudan gözlemlenmediği ama tüm delillerin bir çarpışmaya işaret ettiği ifade edildi.

Buna göre VESPA'ya çarpan uzay çöpü, izlenemeyecek kadar hızlı ve küçüktü.

Yetkililer, çarpışmayla ortaya çıkan parçaların yörüngedeki diğer uzay araçları için de risk oluşturmadığını belirtti.

Independent Türkçe



Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
TT

Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)

Meta, Constellation Energy'den nükleer enerji satın almak için 20 yıllık bir anlaşma imzalayarak, teknoloji devlerinin veri merkezlerinin artan enerji ihtiyaçlarını karşılamak için sektörle iş birliği yapma eğilimini sürdürdü.

Meta, Haziran 2027'den itibaren Constellation'ın Illinois'deki Clinton Temiz Enerji Merkezi'nden yaklaşık 1,1 gigavat güç satın alacak. Bu, tesisin tek nükleer reaktörünün toplam çıktısını temsil ediyor.

İki şirket, uzun vadeli anlaşmanın santralin devam eden işletimini ve yeniden lisanslanmasını destekleyeceğini doğruladı.

Şarku’l Avsat’ın CNBC'den aktardığına göre Meta'nın taahhüdü olmadan santral, 2017'den bu yana kullandığı emisyonsuz kredinin süresi dolduğunda kapanma riskiyle karşı karşıyaydı.

Constellation Başkanı ve CEO'su Joe Dominguez, “Meta ile ortaklık yapmaktan gurur duyuyoruz... Meta, mevcut santrallerin yeniden lisanslanmasını ve genişletilmesini desteklemenin yeni enerji kaynakları bulmak kadar etkili olduğunu fark etti” ifadelerini kullandı.

Clinton Centre'ın üretimini de 30 megawatt artıracak olan anlaşmanın şartları açıklanmadı. Santral doğrudan Meta'nın veri merkezlerini beslemeyecek; teknoloji devinin yüzde 100 temiz enerji üretme hedefine katkıda bulunurken bölgesel şebekeye güç sağlamaya devam edecek.

Bu duyuru, büyük teknoloji şirketleri ile nükleer endüstri arasında yapılan bir dizi anlaşmanın sonuncusu. Eylül ayında Constellation, Three Mile Island'ı yeniden çalıştıracağını ve 20 yıllık bir anlaşma kapsamında Microsoft'a enerji satacağını duyurmuştu.

Google geçtiğimiz yıl küçük modüler nükleer reaktörler (SMRs) geliştiren Kairos Power ile yaptığı iş birliğinin ardından üç yeni nükleer tesisin geliştirilmesini finanse etme sözü verdi. Amazon ise ekim ayında bu reaktörlerin geliştirilmesi için 500 milyon dolardan fazla yatırım yaptı ve Mart 2024'te Susquehanna Nükleer Santrali’nde faaliyet gösterecek bir veri merkezi kompleksi satın aldı. Amazon, Google ve Meta gibi teknoloji devleri mart ayında Dünya Nükleer Birliği öncülüğünde 2050 yılına kadar nükleer enerjinin küresel olarak üç katına çıkarılması çağrısında bulunan bir taahhüdü imzaladılar.

Ancak Constellation ile yapılan anlaşma, Meta'nın nükleer enerji sektörüne ilk resmi girişi anlamına geliyor. Şirket aralık ayında, ABD'de bir ila dört gigawatt arasında yeni nükleer kapasite ekleme arzusunu belirterek, ortak olacak nükleer enerji geliştiricileri bulmak için bir teklif talebinde bulundu. Gelişmiş nükleer enerjiye odaklanan bu teklif halen değerlendirme aşamasında ve şirketin Clinton tesisine verdiği destekten farklı.

Meta Küresel Enerji Başkanı Urvi Parekh şunları söyledi: “Yapay zekâ hedeflerimizi ilerletmeye devam etmek için temiz ve güvenilir enerjiyi güvence altına almak şart. Clinton tesisinin önümüzdeki yıllarda da faaliyet göstermesine katkıda bulunmaktan ve bu tesisin ABD'nin enerji liderliğini ilerletmenin önemli bir parçası olduğunu göstermekten gurur duyuyoruz.”

Başkan Donald Trump kısa bir süre önce, 2050 yılına kadar ABD'nin nükleer kapasitesini dört katına çıkarma hedefiyle nükleer enerjinin yaygınlaştırılmasını hızlandırmayı amaçlayan dört kararname imzaladı. Bu kararnameler, diğer hususların yanı sıra, Nükleer Düzenleme Komisyonu'nun elden geçirilmesini ve yerli bir nükleer yakıt tedarik zinciri kurulmasını öngörüyor.

Beyaz Saray ayrıca, küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere reaktörlerin düzenleyici onayının hızlandırılması çağrısında bulundu. Geçmişte nükleer projeler yüksek ön maliyetlerden ve uzun inşaat programlarından mustaripti. Sektör, küçük nükleer reaktörlerin nükleer enerjiyi genişletmek için daha uygun maliyetli bir yol olacağını umuyor. Şu anda ABD'de faaliyette olan küçük nükleer reaktör bulunmuyor.

Diğer yandan Constellation dün yaptığı açıklamada, Clinton sahasında küçük bir nükleer reaktör inşa etme olasılığı için Nükleer Düzenleme Komisyonu'ndan yeni bir lisans almayı değerlendirdiğini duyurdu.