Hindistan, Aditya-L1 uydusunu uzaya fırlattı: Güneşi inceleyecek

Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından 30 Ağustos 2023'te servis edilen bir fotoğraf, Sriharikota'daki Satish Dhawan Uzay Merkezi'ndeki Aditya-L1 (EPA)
Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından 30 Ağustos 2023'te servis edilen bir fotoğraf, Sriharikota'daki Satish Dhawan Uzay Merkezi'ndeki Aditya-L1 (EPA)
TT

Hindistan, Aditya-L1 uydusunu uzaya fırlattı: Güneşi inceleyecek

Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından 30 Ağustos 2023'te servis edilen bir fotoğraf, Sriharikota'daki Satish Dhawan Uzay Merkezi'ndeki Aditya-L1 (EPA)
Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından 30 Ağustos 2023'te servis edilen bir fotoğraf, Sriharikota'daki Satish Dhawan Uzay Merkezi'ndeki Aditya-L1 (EPA)

Hindistan, Aditya-L1 uydusunu uzaya başarıyla fırlattı.

Hindistan Uzay Araştırmaları Merkezi (ISRO), Güneş'in en dış katmanını ve Güneş rüzgarlarını gözlemlemek için Güneş ve Dünya arasındaki L-1 Lagrange noktasına yerleştirilmesi planlanan uydunun, başarıyla yollandığını bildirdi.

Güneş (Reuters)
Güneş (Reuters)

Aditya uydusu, yerel saatle 11.50'de Andhra Pradesh eyaletinin Sriharikota uzay üssünden fırlatıldı.

Proje, merkezi Bengaluru şehrinde bulunan ISRO'nun yapacağı Güneş gözlemi odaklı ilk misyon olacak.

Projeye ayrılan bütçe 46 milyon dolar olarak ifade edilirken ISRO, maliyetle ilgili açıklama yapmadı.



IBM'in yeni fiber optik teknolojisi, "ışık hızını yapay zeka çağına" taşıyor

Bilişim teknolojisi devinin yeni modeli, gelişmiş yapay zeka araçlarının eğitimini birkaç haftaya düşürme potansiyeli taşıyor (IBM)
Bilişim teknolojisi devinin yeni modeli, gelişmiş yapay zeka araçlarının eğitimini birkaç haftaya düşürme potansiyeli taşıyor (IBM)
TT

IBM'in yeni fiber optik teknolojisi, "ışık hızını yapay zeka çağına" taşıyor

Bilişim teknolojisi devinin yeni modeli, gelişmiş yapay zeka araçlarının eğitimini birkaç haftaya düşürme potansiyeli taşıyor (IBM)
Bilişim teknolojisi devinin yeni modeli, gelişmiş yapay zeka araçlarının eğitimini birkaç haftaya düşürme potansiyeli taşıyor (IBM)

IBM, çiplerin ışık hızıyla iletişim kurmasını sağlayan yeni teknolojisiyle yapay zeka eğitiminde muazzam seviyede hız ve enerji tasarrufu yapılacağını öngörüyor.

Yapay zeka modelleri geliştikçe ihtiyaç duydukları işlemci gücü seviyesi de artıyor. Bunun sonucunda veri merkezleri gittikçe daha fazla enerjiye ihtiyaç duyuyor.

Bunun yanı sıra çoğu gelişmiş bilgisayar çipi, hâlâ bakır tellerle taşınan elektrik sinyallerini kullanarak iletişim kuruyor.

Tıpkı internet gibi uzun mesafeler arasındaki iletişimdeyse genellikle fiber optik kablolardan yararlanılıyor.

Veri merkezleri dış dünyayla iletişimde ışık sinyalleriyle iletişim kuran fiber optik kullansa da veri bilgisayara ulaştığında bakır kablolara geri dönülüyor. 

Bakır kabloların istenen hızda iletişim kuramadığı için çoğu veri işlemcisi boşta bekleyerek bir sonraki veri paketinin gelmesini bekliyor.

Bu da özellikle üretken yapay zeka araçlarının eğitimi gibi kapsamlı işlerde yavaşlamaya ve enerji kaybına yol açıyor. 

ABD merkezli bilişim devi IBM, fiber optik teknolojisini çipler arası iletişimde kullanarak sorunun üstesinden gelmeyi amaçlıyor. Şirket 9 Aralık Pazartesi günü yaptığı açıklamada yeni teknolojisini tanıttı.

IBM ekibinden araştırmacılar bir çipin kenarına, mevcut yöntemlerden 6 kat daha fazla optik fiber eklemesini sağlayacak bir modül geliştirdi. 

Milimetre başına 51 optik fiber kabloyu birbirine bağlayan modül, Polimer Optik Dalga Kılavuzu (PWG) denen bir yapı kullanıyor. PWG aynı zamanda iletilen ışık sinyallerinin birbirine karışmasını da engelliyor. 

Araştırma ekibinden Mukesh Khare "Hepimizin bildiği gibi en iyi iletişim teknolojisi fiber optik ve bu nedenle fiber optik her yerde uzun mesafeli iletişimde kullanılıyor" diyerek ekliyor:

Bu yeni teknoloji, fiber optiğin gücünü çipe taşıyor.

Şirket yeni fiber optik kullanan çiplerin, sadece elektrik sinyalleriyle iletişim kuran muadillerine kıyasla 80 kat daha yüksek bant genişliğine sahip olacağını öne sürüyor.

"Işık hızını üretken yapay zeka çağına" taşıdığını ifade eden IBM, böylece geniş dil modellerinin üç ay yerine üç haftada eğitilebileceğini öngörüyor. 

Bilişim devi ayrıca bir yapay zeka modelinin eğitiminden tasarruf edilecek enerjinin ABD'de 5 bin haneye bir yıl boyunca elektrik sağlayabileceğini iddia ediyor. 

IBM Kıdemli Başkan Yardımcısı ve Araştırma Direktörü Dario Gil "Bu çığır açıcı adım sayesinde yarının çipleri, fiber optik kabloların veri merkezlerinin içine ve dışına veri taşımasına benzer şekilde iletişim kuracak ve geleceğin yapay zeka iş yüklerini kaldırabilecek daha hızlı, daha sürdürülebilir iletişim çağını başlatacak" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, New Atlas, New Scientist, IBM