Çok nadir görülen 50 kilometrelik hayalet şimşekler fotoğraflandı

Gökbilimcinin kaydettiği şimşek türü çok nadiren görülüyor

Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)
Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)
TT

Çok nadir görülen 50 kilometrelik hayalet şimşekler fotoğraflandı

Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)
Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)

Slovakya'da bir gökbilimci, Orta Avrupa üzerinde bir fırtına sırasında beliren ve devasa bir denizanasını andıran nadir bir şimşek türünü görüntüledi.

Banská Bystrica Gözlemevi'nde görev alan Stanislav Kaniansky'nin görüntüleri, havada asılı kalan kırmızı şimşeklerin bugüne kadarki en ayrıntılı kayıtlarını gözler önüne serdi.

Gökbilimci söz konusu fotoğrafları 14 Ağustos'ta Slovakya'nın Látky kentindeki evinin yakınında çekti.

Kollarıyla zikzaklar çizen yapının çapı 50 kilometreden fazlaydı ve bir saniyeden kısa sürede ortadan kayboldu.

Stratosferik karışıklıklar veya hayaletler diye de anılan bu şimşekler, yoğun fırtına elektriklenmelerinden kaynaklanıyor.

Bu yapılar, şimşek ve yıldırımlarda görülen elektrik deşarjlarının sadece aşağı doğru değil, yukarı doğru da hareket etmesiyle ortaya çıkıyor ve çok nadir görülüyor.

NASA'nın aktarımına göre bunlar, Dünya atmosferinin, yüzeyin yaklaşık 80 kilometre yukarısında başlayan iyonosfer tabakasında uzun plazma veya gaz şeritleri oluşturuyor.

Bu hayaletleri görüntülemekse son derece zor. Zira hızla kayboluyorlar ve genelde kalın bulutlar tarafından gizleniyorlar.

Spaceweather.com'a konuşan Kaniansky, "Fırtına yaklaşık 320 kilometre uzaktaydı. Bu da bana bulutların hemen üzerindeki atmosferin güzel bir görüntüsünü verdi" ifadelerini kullandı.

Bu yapılar 1990'ların başında NASA'nın uzay araçları tarafından keşfedilmişti.

Bilim adamları bugün bu şimşeklerin kısmen meteorlar gibi küçük nesnelerin neden olduğu atmosferik plazmadaki bozulmalar tarafından tetiklenebileceğine inanıyor. Ancak bu olgunun arkasındaki kesin mekanizma halen belirsiz.

Independent Türkçe



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT