Çok nadir görülen 50 kilometrelik hayalet şimşekler fotoğraflandı

Gökbilimcinin kaydettiği şimşek türü çok nadiren görülüyor

Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)
Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)
TT

Çok nadir görülen 50 kilometrelik hayalet şimşekler fotoğraflandı

Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)
Aynı fırtınada birden fazla kırmızı şimşek görüldü (Stanislav Kaniansky)

Slovakya'da bir gökbilimci, Orta Avrupa üzerinde bir fırtına sırasında beliren ve devasa bir denizanasını andıran nadir bir şimşek türünü görüntüledi.

Banská Bystrica Gözlemevi'nde görev alan Stanislav Kaniansky'nin görüntüleri, havada asılı kalan kırmızı şimşeklerin bugüne kadarki en ayrıntılı kayıtlarını gözler önüne serdi.

Gökbilimci söz konusu fotoğrafları 14 Ağustos'ta Slovakya'nın Látky kentindeki evinin yakınında çekti.

Kollarıyla zikzaklar çizen yapının çapı 50 kilometreden fazlaydı ve bir saniyeden kısa sürede ortadan kayboldu.

Stratosferik karışıklıklar veya hayaletler diye de anılan bu şimşekler, yoğun fırtına elektriklenmelerinden kaynaklanıyor.

Bu yapılar, şimşek ve yıldırımlarda görülen elektrik deşarjlarının sadece aşağı doğru değil, yukarı doğru da hareket etmesiyle ortaya çıkıyor ve çok nadir görülüyor.

NASA'nın aktarımına göre bunlar, Dünya atmosferinin, yüzeyin yaklaşık 80 kilometre yukarısında başlayan iyonosfer tabakasında uzun plazma veya gaz şeritleri oluşturuyor.

Bu hayaletleri görüntülemekse son derece zor. Zira hızla kayboluyorlar ve genelde kalın bulutlar tarafından gizleniyorlar.

Spaceweather.com'a konuşan Kaniansky, "Fırtına yaklaşık 320 kilometre uzaktaydı. Bu da bana bulutların hemen üzerindeki atmosferin güzel bir görüntüsünü verdi" ifadelerini kullandı.

Bu yapılar 1990'ların başında NASA'nın uzay araçları tarafından keşfedilmişti.

Bilim adamları bugün bu şimşeklerin kısmen meteorlar gibi küçük nesnelerin neden olduğu atmosferik plazmadaki bozulmalar tarafından tetiklenebileceğine inanıyor. Ancak bu olgunun arkasındaki kesin mekanizma halen belirsiz.

Independent Türkçe



İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe