Dünya'nın manyetik alanı, Ay yüzeyindeki su oluşumunda etkili olabilir

ABD'li araştırmacılar, Ay yüzeyinde su oluşumunda, Dünya'nın manyetik alanından kopan yüksek enerjili elektronların da etkisinin olabileceğini tespit etti

(AA)
(AA)
TT

Dünya'nın manyetik alanı, Ay yüzeyindeki su oluşumunda etkili olabilir

(AA)
(AA)

Hawaii Üniversitesi'nden araştırmacılar, Hindistan'ın 2008-2009 yıllarında tamamladığı Chandrayaan-1 misyonunda Ay yüzeyi hakkında toplanan bilgileri kullandı.

Ay ve diğer havasız gök cisimlerinin yüzeyinde hidroksit ve su oluşumunun arkasındaki temel mekanizmanın Güneş rüzgarları olduğunu belirten araştırmacılar, söz konusu oluşum sürecine Dünya'nın manyetik kalkanının etkisini inceledi.

Chandrayaan-1'in haritalandırıldığı çalışmada, Ay'ın Dünya'ya bakan yüzeyindeki su bulunan bölgeler ile Ay'ın Dünya'nın manyetik kalkanından geçtiği farklı evreler karşılaştırıldı.

Araştırmacılar, Ay'ın kendi çevresinde bir tam tur için harcadığı sürenin yüzde 27'lik bölümünde Dünya'nın manyetik kalkanının etkisiyle büyük oranda Güneş rüzgarlarından korunmasına karşın, mavi gezegene bakan yüzeyindeki su oluşumunda herhangi bir farklılık olmadığını saptadı.

Hawaii Üniversitesi'nden baş araştırmacı Shuai Li, çalışmanın sonuçlarının gelecekti araştırmalar için umut verici olduğunu söyleyerek, "(Dünya'nın) manyetik kalkanında, doğrudan Güneş rüzgarlarının yaydığı protonlarla ilişkili olmayan, farklı oluşum süreçleri veya yeni su kaynakları bulunabilir" ifadesini kullandı.

Li, yeni keşfin önceki çalışmalarla ele alındığını, Dünya'nın Ay ile daha önce keşfedilmemiş bağlarını ortaya koyabileceğini vurguladı.

Araştırmanın sonuçları, Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.



Neandertallerin sonunu kan grupları mı getirdi?

Homo sapiens'le çiftleşen Neandertallerin DNA'sı, bugünkü insanlarda görülüyor (Tom Björklund)
Homo sapiens'le çiftleşen Neandertallerin DNA'sı, bugünkü insanlarda görülüyor (Tom Björklund)
TT

Neandertallerin sonunu kan grupları mı getirdi?

Homo sapiens'le çiftleşen Neandertallerin DNA'sı, bugünkü insanlarda görülüyor (Tom Björklund)
Homo sapiens'le çiftleşen Neandertallerin DNA'sı, bugünkü insanlarda görülüyor (Tom Björklund)

Bilim insanları Neandertallerin soyunun tükenmesine, kan gruplarının yol açmış olabileceğini tespit etti.

Modern insanların en yakın akrabalarından Neandertaller, onbinlerce yıl boyunca Avrasya'da yaşadıktan sonra yaklaşık 40 bin yıl önce ortadan kalktı.

Bilim insanları tam olarak neden yok olduklarını anlamaya çalışırken, Aix-Marseille Üniversitesi'nden bir ekip, kan gruplarına odaklandıkları yeni bir araştırma yürüttü.

Araştırmacılar, kan gruplarının arkasındaki genetik yapıyı anlamak adına 20 bin ila 120 bin yıl önce yaşamış Neandertallerin ve modern insanların genomlarını diziledi. 

Hakemli dergi Scientific Reports'ta 23 Ocak Perşembe günü yayımlanan makaleye göre Homo sapiens, Afrika'dan ayrılıp Avrasya'ya yayılmaya başladıktan kısa süre sonra Rh kan grubu sisteminde yeni varyantlar geliştirdi. Ancak bu genetik varyantlar, uzun zamandır bölgede yaşayan Neandertallerde saptanmadı. 

Rh kan grubu sistemi, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyindeki belirli antijenlere (protein veya şeker) dayanıyor. Örneğin D antijeni, Rh-pozitif kan grubundaki insanlarda varken, Rh-negatif olanlarda bulunmuyor. 

Yeni çalışmada Neandertallerin, modern insanlarda çok nadir görülen bir Rh kan grubuna sahip olduğu tespit edildi. 

Ayrıca bu eski insan türünün kan grubu çeşitliliğinin, Homo sapiens'e kıyasla çok daha düşük olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar, grup içindeki kan gruplarının 80 bin yıl boyunca büyük ölçüde aynı kaldığını söylüyor.

Bilim insanları bunların, Neandertallerin sonunun gelmesinde rol oynadığından şüpheleniyor. 

Makalenin başyazarı Stéphane Mazières, "Neandertal bir kadının, Homo sapiens veya Denisova insanı bir erkekle çiftleştiği her durumda, yenidoğanın hemolitik hastalığı görülme riski yüksek" diyerek ekliyor:

Bu durum Neandertal nüfusunun ölümüne katkıda bulunmuş olabilir.

Anneyle bebeğin kan grubu uyuşmadığında ortaya çıkan yenidoğanın hemolitik hastalığında, sarılık, anemi, beyin hasarı ve hatta ölüm görülebiliyor.

Araştırmacılar kan grubu çeşitliliğinin, Neandertallerin yok oluşunu hazırlarken Homo sapiens'in hayatta kalmasını sağlamış olabileceğini de düşünüyor. 

Mazières, "Günümüzde bazı kan grupları; kolera, sıtma, bir tür mide gribi virüsü ve son zamanlarda gördüğümüz gibi Kovid gibi patojenlere karşı avantaj sağlıyor" diye açıklıyor:

Bu nedenle, ilk Sapienslerdeki kan gruplarının, dünyaya yayılıp yeni ortamlarla karşılaşırken onları yeni bir cephanelikle donatmış olabileceğini düşünebiliriz.

Independent Türkçe, IFLScience, Live Science, Discover Magazine, Scientific Reports