Evrenin en parlak cisminin ışığında gizlenen galaksi bulundu

Evrenin ilk zamanlarını gözler önüne seren cismi Hubble Uzay Teleskobu keşfetti

Kuasarlar, devasa kara deliklerin birikme ve yığılma yoluyla hızla büyüdüğü yerlerde ortaya çıkıyor (NASA)
Kuasarlar, devasa kara deliklerin birikme ve yığılma yoluyla hızla büyüdüğü yerlerde ortaya çıkıyor (NASA)
TT

Evrenin en parlak cisminin ışığında gizlenen galaksi bulundu

Kuasarlar, devasa kara deliklerin birikme ve yığılma yoluyla hızla büyüdüğü yerlerde ortaya çıkıyor (NASA)
Kuasarlar, devasa kara deliklerin birikme ve yığılma yoluyla hızla büyüdüğü yerlerde ortaya çıkıyor (NASA)

NASA'nın emektar Hubble Uzay Teleskobu, tespit edilmesi son derece zor olan 11 milyar yıllık bir galaksiyi keşfetti.

Hakemli bilimsel dergi Astronomy & Astrophysics'te yayımlanan araştırma makalesinde bu galaksi, "deniz fenerinin ışığında uçan bir ateş böceğine" benzetildi.

Zira galaksi, evrendeki en parlak ve en güçlü nesneler diye bilinen kuasarlardan birinin çevresinde. İlk kez 1950'lerde keşfedilen kuasarlar, aşırı parlaklığa ve kütleye sahip, gizemini büyük ölçüde koruyan gök cisimleri. Kuasarların yaydığı enerjinin bir galaksideki tüm yıldızların yaydığı enerjiden daha fazla olabileceği düşünülüyor.

Tıpkı bir ampulün yaydığı ışık sayesinde görülmesi gibi, gökbilimciler de genellikle galaksileri yıldızlarının yaydığı ışığı kullanarak gözlemliyor. Galaksiler, elektromanyetik spektrumdaki tüm ışık dalgalarını yayıyor. Böylece teleskoplar, bu kozmik nesneleri farklı ışık dalga boylarında gözlemleyerek tam bir resim oluşturabiliyor.

Ancak bir galaksi, daha uzaktaki başka bir parlak ışık kaynağıyla aynı görüş hattında yer aldığında bu yöntemi kullanmak mümkün değil.

Özellikle kuasar gibi son derece parlak cisimlerin ışığı galaksideki yıldızların ışığını engelliyor.

Yeni araştırmada bilim insanları, galaksinin arka plandaki kuasardan gelen ışığın bir kısmını gaz ve toz sayesinde soğurması ve engellemesi sayesinde çalışmayı yürütebildi.

Galaksideki gaz ve tozun, arka plandan gelen ışığın dalga boylarının bir kısmını emmesi sayesinde söz konusu bölgede bir galaksi olduğunu tahmin edebildi.

Araştırma ekibinden gökbilimci Johan Fynbo, "Soğurucu galaksileri bulmak için öncelikle özellikle kırmızı olan kuasarları ararız" diye konuştu:

Çünkü yıldız tozu mavi ışığı absorbe etme eğilimindeyken kırmızı ışığı absorbe etmiyor; eğer ön planda tozlu bir galaksi varsa kuasar kırmızılaşacaktır.

Öte yandan bu galaksinin kendi ışığını doğrudan gözlemlemek mümkün olmadı. Ancak bu galaksinin ışığı soğurma biçimi aracılığıyla yaşı ve bazı özellikleri hesaplanabildi.

Buna göre galaksi, yaklaşık 13,8 milyar yıllık olduğu tahmin edilen evrenin sadece 3 milyar yaşında olduğu dönemi gözler önüne seriyor.

Benzer biçimde tespit edilen diğer galaksilerden daha fazla ışık soğurması da onun muhtemelen Samanyolu gibi olgun bir galaksi olduğu anlamına geliyor.

Keşif ekibinin bir diğer üyesi Lise Christensen, "Emilen ışıkta bulduğumuz özellikler bize ön plandaki galaksinin tozuna dair bir şeyler söylüyor" ifadelerini kullandı:

Aslında toz, Samanyolu'nda ve komşu galaksilerimizde gördüğümüz toza benziyor.

Independent Türkçe



Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
TT

Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)

Çekya’daki yetkililer dün yaptıkları açıklamada, siber güvenlik endişeleri nedeniyle Çinli yapay zeka (AI) startup'ı DeepSeek'in herhangi bir ürününün devlet yönetiminde kullanılmasını yasakladıklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Çekya Başbakanı Petr Fiala, hükümetin Ulusal Siber Güvenlik Kurumu'ndan, şirketin Çinli resmi makamlarla iş birliği yapmak zorunda olması nedeniyle kullanıcı verilerine yetkisiz erişim tehdidine işaret eden bir uyarı aldıktan sonra bu kararı aldığını söyledi. Bu hamle, ocak ayında chatbot'a erişimi yasaklayan İtalya ve Avustralya da dahil olmak üzere diğer ülkeler tarafından kullanıcıların verilerini korumak için atılan benzer adımları takip ediyor.

Çek hükümeti 2018 yılında, güvenlik tehdidi oluşturdukları uyarısının ardından Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE tarafından üretilen donanım ve yazılımları kullanmayı bıraktı.

DeepSeek 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu ve aynı yıl ilk büyük ölçekli yapay zeka dil modelini piyasaya sürdü.