2023 Nobel Kimya Ödülü'nü kazananlar belli oldu

2023 Nobel Kimya Ödülü'nü, kuantum noktalarının keşfi ve senteziyle ilgili çalışmalarından dolayı Moungi Gabriel Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov kazandı

Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)
Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)
TT

2023 Nobel Kimya Ödülü'nü kazananlar belli oldu

Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)
Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Kimya Ödülü'nün, bağımsız çalışmalarında kuantum noktalarını oluşturan Ekimov ve Brus ile söz konusu kimyasalın üretimini kökten değiştiren Bawendi'ye verildiği açıklandı.

Kuantum noktalarının, LED ışıklı lambaları geliştirdiği, QLED teknolojisiyle bilgisayar ve televizyon ekranlarının aydınlatılmasında, biyokimya ve tıpta biyolojik dokuların haritasını çıkarmada kullanıldığı kaydedildi.

Moungi G. Bawendi kimdir?

Bawendi, 15 Mart 1961'de Fransa'nın başkenti Paris'te doğdu.

Harvard Üniversitesinde eğitim gören ve 1988'de Chicago Üniversitesinde doktorasını tamamlayan Bawendi, kolloid çözeltilerde kuantum nokta araştırmalarının öncülerinden.

Bawendi, halihazırda Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) çalışmaya devam ediyor.

Alexei I. Ekimov kimdir?

Ekimov, 1945'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nde doğdu.

Katıhal fizikçisi Ekimov, Rusya'nın Saint Petersburg kentindeki Vavilov Devlet Optik Enstitüsünde kuantum noktaları olarak bilinen yarı iletken kristalleri keşfetti.

Ekimov, ABD'de "Nanocrystals Technology Inc." firmasında çalışmalarını sürdürüyor.

Louis E. Brus kimdir?

Brus, 1943'te ABD'nin Cleveland kentinde dünyaya geldi.

Rice ve Columbia üniversitelerinde eğitim gören Brus, 1973'te katıldığı Bell laboratuvarlarında kuantum noktalarını Ekimov'dan bağımsız yürüttüğü çalışmaları sırasında keşfetti.

Brus, şu anda Columbia Üniversitesi Kimya Bölümü'nde profesör olarak kariyerine devam ediyor ve kuantum noktaları ile nanoteknoloji alanındaki çalışmalarıyla biliniyor.

2022'de Nobel Kimya Ödülü'nü 3 bilim insanı kazanmıştı

2022'de Nobel Kimya Ödülü'nü, "click kimyası ve bioorthogonal kimyayı geliştirdikleri" gerekçesiyle Carolyn Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless kazanmıştı.

"Click kimyasının ve bioortogonal kimyanın", kimya bilimini yeni bir işlevselcilik çağına taşıdığına işaret edilmişti.

2015'te Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan Aziz Sancar, ödülü alan ilk Türk bilim insanı" olmuştu.

Frederic Joliot, 35 yaşındayken eşi Irene Joliot-Curie ile kimya alanındaki ödüle layık görülmüş ve bugüne kadar ödülün en geç kazananı olarak tarihe geçmişti.

John B. Goodenough, 97 yaşındayken kazandığı 2019 Nobel Kimya Ödülü ile ödülün en yaşlı sahibi olmuştu.

1901 ila 2022'de 189 Nobel Kimya Ödülü kazananından yalnızca 8'i kadındı. Marie Curie, 1911'de Nobel Kimya Ödülü kazanan ilk, 2022'de Carolyn R. Bertozzi ise son kadın olmuştu.

Nobel Kimya Ödülü'nü iki kez kazanan isimler, 1958 ve 1980'de Frederick Sanger ile 2001 ve 2022'de Barry Sharpless olarak kayıtlara geçti.

Adolf Hitler, 1938'de Richard Kuhn ve 1939'da Adolf Butenandt'ın ödülü kabul etmesini yasaklamış, kazananlar Nobel Ödülü diploması ve madalyonunu kabul etmiş ancak ödül parasını alamamıştı.

Nobel Ödülleri hakkında

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla ilk kez 1969'da takdim edildi.

Nobel Ödülleri, her yıl, Alfred Nobel'in öldüğü 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Ödüllerin, 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği bazı yıllar da oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya savaşları sırasında gerçekleşti.

Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.



Yeni araştırma, Silikon 6'lısının 300 milyar dolarlık vergi vurgununu ortaya koydu

Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)
Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)
TT

Yeni araştırma, Silikon 6'lısının 300 milyar dolarlık vergi vurgununu ortaya koydu

Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)
Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)

Amerika'nın teknoloji devleri, son 10 yılda önceki 10 yıla kıyasla yaklaşık 278 milyar dolar daha az kurumlar vergisi ödemekle suçlanıyor.

Kâr amacı gütmeyen Fair Tax Foundation'ın (FTF) yeni araştırması, "Silikon 6'lısı" diye adlandırılan Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft ve Netflix'in bu sürede toplam 11 trilyon dolar gelir ve 2,5 trilyon dolar kâr elde ettiğini hesaplıyor.

Ancak aynı 6'lı, Birleşik Devletler'de faaliyet gösteren şirketler için ortalama oran olan yüzde 29,7'ye kıyasla, toplamda ortalama yüzde 18,8 ulusal ve federal kurumlar vergisi ödedi.

ABD'de geçmişte vergiden kaçınmayla bağlantılı bir defaya mahsus geri dönüş ödemeleri hariç tutulduğunda, bu oran daha da düşerek sadece yüzde 16,1'e iniyor.

FTF'nin CEO'su Paul Monaghan, "Analizimiz vergiden kaçınmanın hâlâ kurumsal yapılarla bütünleşik olduğunu gösteriyor" dedi.

Silikon 6'lısının kurumlar vergisi katkıları, yüzde olarak, bankacılık ve enerji gibi sektörlerin dünyanın pek çok yerinde ödediğinin çok altında.

Vakfın analizine göre, Netflix yüzde 14,7'yle elde edilen kâra kıyasla ödenen en düşük vergi oranını kaydederken, onu yüzde 15,4'le Meta, yüzde 19,6'yla Amazon ve yüzde 20,4'le Microsoft izledi.

Monaghan, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg ve Tim Cook gibi isimlerin ocak ayında Donald Trump'ın yemin törenine katılması ve kasımdaki seçim zaferinden bu yana başkana dostane yaklaşımlarda bulunmasıyla ortaya konan, teknoloji devi şirketlerin artık sahip olduğu "ekonomik gücün yanı sıra muazzam siyasi etki" konusunda uyarıda bulundu.

Tesla CEO'su Elon Musk'ın Başkan'a yakınlığıysa iyi belgelenmiş durumda.

frgty
Mark Zuckerberg, Jeff Bezos ve Elon Musk'ın da aralarında bulunduğu teknoloji patronları yeni Trump yönetiminin yanında yer aldı (Julia Demaree Nikhinson/AP)

Monaghan, 6'lının yurtdışı gelirlerinin çoğunun, yabancı kaynaklı maddi olmayan gelirlerdeki vergi indirimi nedeniyle Amerika'da daha düşük kurumlar vergisi oranlarına tabi tutulduğunu açıkladı.

Monaghan, yurtdışı satışlarının da daha düşük kâr marjları ve Lüksemburg gibi düşük vergili yerlerde kâr elde etmelerinin bir kombinasyonu olarak erişilen düşük oranlardan yararlandığını sözlerine ekledi.

The Independent'a konuşan Meta sözcüsü, "Uluslararası ve yerel vergi kurallarına uyuyor, faaliyet gösterdiğimiz her ülkede gereken tüm vergileri ödediğimizden emin oluyoruz" dedi.

Amazon sözcüsü The Independent'a "Bu rapordaki öneriler son derece yanıltıcı" diye konuştu.

Vergi gelir üzerinden değil kâr üzerinden ödenir. Amazon öncelikle düşük kâr marjlarına sahip bir perakendeci, bu nedenle çok daha yüksek işletme kâr marjlarına sahip teknoloji şirketleriyle yapılan karşılaştırmalar son derece kusurlu.

Vergi kanunlarını hükümetler yazıyor ve Amazon da bu kanunların şirketleri teşvik ettiği şeyi yapıyor. Ödenmesi gereken tüm vergileri öderken aynı zamanda istihdam ve altyapı yaratmak için milyarlarca yatırım yapıyor. 2010'dan bu yana ABD'de 1,2 milyar dolardan fazla, Avrupa'da ise 250 milyar euronun üzerinde yatırım yaptık. Düşük marjlarla birleştiğinde, bu yatırım doğal olarak, özellikle de gelirin bir yüzdesi olarak ölçüldüğünde, daha düşük bir nakit vergi oranıyla sonuçlanacaktır.

Bir Netflix sözcüsü şunları söyledi:

Vergi kurallarını ve oranlarını hükümetler belirler ve şirketler de bunlara uyar. Netflix olarak faaliyet gösterdiğimiz her ülkede ilgili vergi kurallarına ve düzenlemelerine uyuyoruz.

The Independent daha fazla yorum için Alphabet, Apple ve Microsoft'la iletişime geçti.

Independent Türkçe