2023 Nobel Kimya Ödülü'nü kazananlar belli oldu

2023 Nobel Kimya Ödülü'nü, kuantum noktalarının keşfi ve senteziyle ilgili çalışmalarından dolayı Moungi Gabriel Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov kazandı

Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)
Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)
TT

2023 Nobel Kimya Ödülü'nü kazananlar belli oldu

Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)
Nobel Kimya Ödülü Kazananlar (AFP)

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Kimya Ödülü'nün, bağımsız çalışmalarında kuantum noktalarını oluşturan Ekimov ve Brus ile söz konusu kimyasalın üretimini kökten değiştiren Bawendi'ye verildiği açıklandı.

Kuantum noktalarının, LED ışıklı lambaları geliştirdiği, QLED teknolojisiyle bilgisayar ve televizyon ekranlarının aydınlatılmasında, biyokimya ve tıpta biyolojik dokuların haritasını çıkarmada kullanıldığı kaydedildi.

Moungi G. Bawendi kimdir?

Bawendi, 15 Mart 1961'de Fransa'nın başkenti Paris'te doğdu.

Harvard Üniversitesinde eğitim gören ve 1988'de Chicago Üniversitesinde doktorasını tamamlayan Bawendi, kolloid çözeltilerde kuantum nokta araştırmalarının öncülerinden.

Bawendi, halihazırda Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) çalışmaya devam ediyor.

Alexei I. Ekimov kimdir?

Ekimov, 1945'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nde doğdu.

Katıhal fizikçisi Ekimov, Rusya'nın Saint Petersburg kentindeki Vavilov Devlet Optik Enstitüsünde kuantum noktaları olarak bilinen yarı iletken kristalleri keşfetti.

Ekimov, ABD'de "Nanocrystals Technology Inc." firmasında çalışmalarını sürdürüyor.

Louis E. Brus kimdir?

Brus, 1943'te ABD'nin Cleveland kentinde dünyaya geldi.

Rice ve Columbia üniversitelerinde eğitim gören Brus, 1973'te katıldığı Bell laboratuvarlarında kuantum noktalarını Ekimov'dan bağımsız yürüttüğü çalışmaları sırasında keşfetti.

Brus, şu anda Columbia Üniversitesi Kimya Bölümü'nde profesör olarak kariyerine devam ediyor ve kuantum noktaları ile nanoteknoloji alanındaki çalışmalarıyla biliniyor.

2022'de Nobel Kimya Ödülü'nü 3 bilim insanı kazanmıştı

2022'de Nobel Kimya Ödülü'nü, "click kimyası ve bioorthogonal kimyayı geliştirdikleri" gerekçesiyle Carolyn Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless kazanmıştı.

"Click kimyasının ve bioortogonal kimyanın", kimya bilimini yeni bir işlevselcilik çağına taşıdığına işaret edilmişti.

2015'te Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan Aziz Sancar, ödülü alan ilk Türk bilim insanı" olmuştu.

Frederic Joliot, 35 yaşındayken eşi Irene Joliot-Curie ile kimya alanındaki ödüle layık görülmüş ve bugüne kadar ödülün en geç kazananı olarak tarihe geçmişti.

John B. Goodenough, 97 yaşındayken kazandığı 2019 Nobel Kimya Ödülü ile ödülün en yaşlı sahibi olmuştu.

1901 ila 2022'de 189 Nobel Kimya Ödülü kazananından yalnızca 8'i kadındı. Marie Curie, 1911'de Nobel Kimya Ödülü kazanan ilk, 2022'de Carolyn R. Bertozzi ise son kadın olmuştu.

Nobel Kimya Ödülü'nü iki kez kazanan isimler, 1958 ve 1980'de Frederick Sanger ile 2001 ve 2022'de Barry Sharpless olarak kayıtlara geçti.

Adolf Hitler, 1938'de Richard Kuhn ve 1939'da Adolf Butenandt'ın ödülü kabul etmesini yasaklamış, kazananlar Nobel Ödülü diploması ve madalyonunu kabul etmiş ancak ödül parasını alamamıştı.

Nobel Ödülleri hakkında

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla ilk kez 1969'da takdim edildi.

Nobel Ödülleri, her yıl, Alfred Nobel'in öldüğü 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Ödüllerin, 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği bazı yıllar da oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya savaşları sırasında gerçekleşti.

Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.



İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe