ABD'li araştırmacılar, depremi bir hafta önceden tahmin eden yapay zeka modeli geliştirdiklerini öne sürdü

Algoritma yüzde 70 oranında doğru sonuç verdi

6 Şubat'ta gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremlerde 50 binden fazla insan hayatını kaybetmişti (Reuters)
6 Şubat'ta gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremlerde 50 binden fazla insan hayatını kaybetmişti (Reuters)
TT

ABD'li araştırmacılar, depremi bir hafta önceden tahmin eden yapay zeka modeli geliştirdiklerini öne sürdü

6 Şubat'ta gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremlerde 50 binden fazla insan hayatını kaybetmişti (Reuters)
6 Şubat'ta gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremlerde 50 binden fazla insan hayatını kaybetmişti (Reuters)

Teksas Üniversitesi'nden araştırmacılar, depremleri gerçekleşmeden bir hafta önce yüzde 70 oranında doğru tahmin eden bir yapay zeka algoritması geliştirdiklerini iddia ediyor.

Araştırma sonuçları hakemli bilimsel dergi Bulletin of the Seismological Society of America'da yayımlandı.

Algoritmayı geliştiren araştırmacıların 7 ay boyunca Çin'de denemeler yaptığı ifade edildi.

Yapay zeka algoritmasının haftalık tahminlerinde, 320 kilometreye kadar uzaklıktaki 14 depremin nerede olacağını ve büyüklüğünü doğru tahmin ettiği belirtildi.

Algoritma buna karşın, bir depremi tahmin edemedi ve 8 kere de yanlış uyarı verdi.

Makine öğrenmesi prensibiyle çalışan algoritmaya araştırmacıların deprem bilimine ilişkin bilgileri baz alınarak istatiksel bazı verilerin yüklendiği ve sonrasında 5 yıllık sismik kayıtlar üzerine kendini eğitmesi komutu verildiği ifade edildi.

Yeni yaklaşım henüz başka lokasyonlarda denenmemiş olsa da, araştırmanın yapay zeka temelli deprem tahmini modelleri için dönüm noktası olabileceği belirtiliyor.

Araştırma ekibinden Sergey Fomel, "Depremleri tahmin etmek büyük bir hedef. Hâlâ dünyanın herhangi bir yeri için tahmin yapmaya yakın değiliz. Ancak elde ettiğimiz sonuçlar, imkansız olarak gördüğümüz bir problemin prensipte çözülebilir olduğunu gösterdi" diye konuştu.

Araştırmaya katılan isimlerden biri olan Teksas Sismolojik Ağ Programı (TexNet) Direktörü Alexandros Savvaidis ise şu şekilde konuştu:

Yüzde 70 bile çok büyük bir sonuç. Can kayıplarını ve ekonomik kayıpları azaltabilir. Dünya çapında deprem hazırlığı konusunda büyük bir gelişim sunma potansiyeli taşıyor.

Araştırma ekibi, bundan sonraki adımda 300'den fazla gözlem istasyonuyla Teksas'taki sismik faaliyetleri kaydeden TexNet'in verilerini kullanarak algoritmayı eyalet çapında test etmek istiyor.

Araştırmacılar, coğrafi bölgelere özgü olmayan fizik temelli modelleri kendi sistemlerine entegre ederek algoritmayı dünya çapında deprem tahmini yapacak şekilde geliştirmeyi hedefliyor.

Independent Türkçe



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news