Mumyalar, farelerin Mars koşullarında hayatta kaldığını gösterdi

"Farelerin eşiklerini hafife alıyor olabiliriz"

Mumyalara yapılan genetik analiz sonrası bu fare türlerinin Phyllotis vaccarum (yaprak kulaklı fare) olduğu anlaşıldı (Marcial Quiroga-Carmona)
Mumyalara yapılan genetik analiz sonrası bu fare türlerinin Phyllotis vaccarum (yaprak kulaklı fare) olduğu anlaşıldı (Marcial Quiroga-Carmona)
TT

Mumyalar, farelerin Mars koşullarında hayatta kaldığını gösterdi

Mumyalara yapılan genetik analiz sonrası bu fare türlerinin Phyllotis vaccarum (yaprak kulaklı fare) olduğu anlaşıldı (Marcial Quiroga-Carmona)
Mumyalara yapılan genetik analiz sonrası bu fare türlerinin Phyllotis vaccarum (yaprak kulaklı fare) olduğu anlaşıldı (Marcial Quiroga-Carmona)

And Dağları'nın zirvesine tırmanan araştırmacılar, mumyalaşmış fareler buldu.

Şili'nin kuzeyindeki ve Arjantin'in kuzeybatısındaki And Dağları'ndaki Atacama Çölü kurak, rüzgarlı yanardağ zirveleri ve zor koşulları nedeniyle Mars'a benzetiliyor.

Uzmanlar, deniz seviyesinden 6 bin metre yüksekte yaşamın kesinlikle mümkün olmadığını söylüyor.

Fakat Current Biology'de yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, Atacama Çölü'nün zirvesinde keşfedilen mumyalaşmış fareler, memelilerin Mars benzeri, yaşanması zor bir ortamda yaşayabileceğini gösteriyor.

Çalışmanın yazarlarından Jay Storz, "İyi eğitimli dağcılar, bir günlük zirve tırmanışı sırasında aşırı yükseklikteki bu yaşam koşullarını kaldırabilir" dedi ve ekledi:

Ancak farelerin bu yükseklikte yaşıyor olması, küçük memelilerin fizyolojik eşiklerini hafife aldığımızı gösteriyor.

Storz ve ekibi, ilk fare mumyasını Salin Volkanı'nın zirvesinde, bir kaya yığınının kenarında şans eseri buldu.

Zirveye birlikte tırmandığı arkadaşıyla birlikte kayaların etrafına bakan Storz, aynı zirvede yedi mumya daha bulduklarını aktardı.

Araştırmalarını daha sonra And Dağları'nın tüm zirvelerine yayan ekip, 18'i 6 bin metrenin üzerinde olan toplam 21 yanardağı aradı.

350 yaşında olanlar da var

Bilim insanları, yüksekliği 6 bin metreden daha fazla olan yanardağların zirvelerinde 13 tane mumyalanmış fare buldu.

Bazı yerlerde, mumyaların yanı sıra çok sayıda fare iskeleti de görüldü.

Radyokarbon tarihleme yöntemiyle yapılan analizlerde, iki volkanın zirvesinde bulunan mumyaların en fazla on yıl önce öldüğü anlaşıldı. Üçüncü bölgede bulunan farelerin de en fazla 350 yaşında olduğu tahmin edildi.

Zirveye kendi başlarına çıktılar ama nasıl?

Mumyalara yapılan genetik analiz sonrası bu fare türlerinin Phyllotis vaccarum (yaprak kulaklı fare) olduğu anlaşıldı.

Storz, "Dondurucu ve rüzgarla aşınmış yanardağ zirvelerindeki mumyalaşmış farelerin keşfi büyük bir sürpriz" ifadelerini kullandı.

Öte yandan farelerin neden bu kadar yükseklere tırmandığı bilinmiyor.

Yüzyıllar önce bölgede yaşayan İnkalar, And Dağları'nın zirvelerinde insan ve hayvan kurban ediyorlardı.

Ancak araştırmacılara göre mumyalaşmış farelerin yaşları, İnkalar kadar fazla değil. Bu da onların İnkalar tarafından zirveye bırakılmış olma ihtimalini zayıflatıyor.

Araştırmacılar şimdi, yüksek rakımlı, düşük oksijen koşullarının olduğu yerlerde farelerin hayatta kalmalarını sağlayan özel fizyolojik özelliklere sahip olup olmadığını araştırıyorlar.

Independent Türkçe



Dinozorlar Çağı'ndaki kuşların Arktika'da yuva yaptığı ortaya çıktı

Araştırmacılar 73 milyon yıl önceki Prince Creek ekosisteminin, yaz mevsiminde yaklaşık 6 ay boyunca kesintisiz gün ışığına maruz kaldığını düşünüyor (Gabriel Ugueto)
Araştırmacılar 73 milyon yıl önceki Prince Creek ekosisteminin, yaz mevsiminde yaklaşık 6 ay boyunca kesintisiz gün ışığına maruz kaldığını düşünüyor (Gabriel Ugueto)
TT

Dinozorlar Çağı'ndaki kuşların Arktika'da yuva yaptığı ortaya çıktı

Araştırmacılar 73 milyon yıl önceki Prince Creek ekosisteminin, yaz mevsiminde yaklaşık 6 ay boyunca kesintisiz gün ışığına maruz kaldığını düşünüyor (Gabriel Ugueto)
Araştırmacılar 73 milyon yıl önceki Prince Creek ekosisteminin, yaz mevsiminde yaklaşık 6 ay boyunca kesintisiz gün ışığına maruz kaldığını düşünüyor (Gabriel Ugueto)

Bilim insanları, kuşların kutup bölgelerine en azından 73 milyon yıldır yuva yaptığını keşfetti. 

Günümüzde Arktika'da yuva yapan 200'den fazla kuş türü var. Bilim insanları bu hayvanların ekosistemin önemli üyeleri olduğunu, polenleşme ve tohum dağılımı gibi temel görevlere katkı sağladığını söylüyor.

Daha önce yapılan araştırmalarda bu davranışın yeni olmadığı görülmüştü. Princeton Üniversitesi'nden Lauren Wilson "Kutup bölgelerinde yuva yapmaya dair en eski kanıt, Antarktika'nın Eosen dönemine ait yaklaşık 46,5 milyon yıl önce yaşamış bir penguen kolonisiydi" diyor.

Wilson liderliğindeki ekibin yeni araştırmasıysa bu tarihi yaklaşık 25 milyon yıl daha geriye çekti. 

Bilim insanları Alaska'nın kuzeyindeki Prince Creek formasyonunda yaptıkları kazılarda aralarında embriyo ve yavru kalıntıları da olan 50'den fazla kuş fosili ortaya çıkardı. Çoğunun boyu 2 milimetreden daha kısa olan bu fosiller, kuşların kutup bölgelerinde yuva yaptığına dair en eski kanıtı sunuyor. 

Bulguları hakemli dergi Science'ta yayımlanan çalışmanın ortak yazarı Patrick Druckenmiller, "Bu yeni fosiller, kuşların evrimi hakkındaki bilgilerimizde önemli bir boşluğu dolduruyor" diyerek ekliyor:

Bu çalışmadan önce, birkaç ayak izi dışında Alaska'da kuş fosilleri bulunmamıştı.

Araştırmacılar yaklaşık 73 milyon yıl önce Arktika'da yuva yapan bu kuşların en azından üç ayrı gruptan geldiğini saptadı. Fosillerin bir kısmı martıya benzeyen Ichthyornithes ve dalgıç kuşuna benzeyen Hesperornithes gruplarına aitti. Artık soyu tükenen bu gruplar dişli kuşları içeriyordu.

Ancak kalıntıların çoğu ördeklere benzeyen dişsiz kuşlara aitti. Araştırmacılar dişsizliğin, bugün yaşayan bütün kuşları içeren grubun belirleyici özelliği olduğunu ifade ediyor. Bu nedenle bulgular, milyonlarca yıl önce Arktika'da yuva yapan kuşların, modern kuşların yakın akrabaları olduğuna işaret ediyor.

Ekip, bölgenin o dönemde bugüne kıyasla daha sıcak olduğunu ve muhtemelen 6 ay boyunca kesintisiz gün ışığı aldığını söylüyor. Ancak bu durum kuşların dondurucu soğuklara maruz kalmadıkları anlamına gelmiyor.

Druckenmiller "Kışlar bugünkü kadar sert olmasa da yıl boyunca burada yaşayan hayvanlar dondurucu soğuklara, ara sıra yağan kara ve yaklaşık 4 ay süren kış karanlığına katlanmak zorundaydı" diye açıklıyor.

Ancak bölgede o zaman yuva yapan kuşların tek sorunu sıcaklıklar değildi. Araştırmacılar bazılarının uzunluğu 5 metreye ve ağırlığı 2 tona çıkan yaklaşık 12-13 dinozor türüyle beraber yaşadıklarını söylüyor. 

Druckenmiller, Troodon gibi etçil dinozorların, "bu sevimli küçük kuşları akşam yemeğinde seve seve yiyeceğini" söylüyor. 

Edinburgh Üniversitesi'nden paleontolog Steve Brusatte, yer almadığı çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Bu fosiller, kuşların onlarca milyon yıl önce bu yüksek enlemlerdeki toplulukların ayrılmaz bir parçası olduğunu ve bu toplulukların modern zamanlardaki ekolojik bir yenilik değil, Dünya tarihinin uzun vadeli bir normu olduğunu gösteriyor.

Independent Türkçe, Guardian, Live Science, Science