Okyanuslar küresel ısınmanın etkisiyle sürekli değişiyor

Araştırmacılar, küresel ısınmanın etkisiyle okyanusların sürekli değiştiğini ve okyanus sistemlerinde bir dizi olağandışı gelişmenin yaşandığını tespit etti

(AA)
(AA)
TT

Okyanuslar küresel ısınmanın etkisiyle sürekli değişiyor

(AA)
(AA)

Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilen ve küresel okyanus analiz ve tahmini merkezi olan Mercator Ocean International tarafından uygulanan okyanus gözlem programı Copernicus Marine Service'in Okyanus Durumu Raporu yayımlandı. Rapor, 14 ülkedeki 30 kurumdan 80'in üzerinde katılımcının katkısıyla uluslararası bilimsel iş birliği çerçevesinde oluşturuldu.

Raporda, okyanus sirkülasyonundaki düşüş, biyolojik üretimdeki değişimler ve yoğunlaşan ısı dalgaları dahil olmak üzere, okyanus sistemlerindeki bir dizi olağandışı gelişme analiz edildi.

Buna göre, küresel deniz yüzeyi sıcaklığı nisanda 21,1 dereceyle rekor seviyeye ulaştı ve haziran-ağustos döneminde okyanusların çeşitli bölgelerinde iklim, biyolojik çeşitlilik ve topluluklar üzerinde olumsuz etkilere yol açan yoğun deniz ısı dalgası olayları yaşandı.

Araştırmacılar, okyanusların geçen yüzyıla kıyasla daha hızlı ısındığını ve yükseldiğini tespit etti.

Denizlerdeki sıcak hava dalgası olayları her 5 ila 10 yılda bir artarak daha yaygın hale gelirken, soğuk hava dalgaları seyrekleşti. Okyanusların sağlığına bağlı olan deniz türleri ve insan faaliyetleri için tehdit oluşturan sıcak hava dalgalarının, denizlerdeki doğal yaşam alanlarını ve besin zincirlerini kalıcı olarak değiştirerek tüm ekosistemi etkileme riski bulunuyor.

Deniz seviyesi en hızlı Baltık Denizi'nde yükseldi

Antarktika'da deniz buzu bu yıl dramatik şekilde küçülerek mayıs ve haziranda kayıtlardaki en düşük seviyeye indi. Antarktika buzu, Polonya'nın 7 katından daha büyük bir bölgeye karşılık gelen 2,2 milyon kilometrekarelik alan kaybetti.

Arktik deniz buzunun 1979'dan beri 3,5 milyon kilometrekare kaybederek sürekli azaldığı tespit edildi. Bu rakam, İspanya'nın 7 kat büyüklüğünde bir alana eşit.

Deniz seviyesi en hızlı Baltık Denizi'nde yükselirken, bunu Kuzey Batı Sahanlığı ve İber-Biskay-İrlanda Denizleri takip etti.

Okyanuslardaki sıcaklık artışı ve olağandışı hava koşulları nedeniyle, İskoçya çevresindeki sularda 2021 yazında iki deniz planktonu patlaması yaşandı ve deniz turkuaz renge büründü.

Kasım 2021'de şiddetli bir siklon olan Blas Fırtınası'nın ardından, Balear Adaları'nda son 9 yılın en yoğun kabarma olayı görüldü. Kıyı kabarması, açık deniz suları ve kıyı ekosistemlerini birbirine bağlarken, su kalitesini, balıkçılığı ve su ürünleri yetiştiriciliğini olumsuz etkiliyor.

Rapora göre, 2017-2019 döneminde Grönland-İskoçya Sırtı üzerinde okyanus ısı alışverişinde yüzde 4 ila 9 arasında düşüş kaydedildi.



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging