Araştırma: Güneş Sistemi benzeri yıldız sistemi, Dünya'nın geleceği hakkında fikir verebilir

Yapılan bir araştırmada, Dünya'ya yakın ve Güneş Sistemi'ne çok benzeyen bir yıldız sisteminin incelenmesiyle, Dünya'nın geleceğine dair ipuçları elde edilebileceği açıklandı

(AA)
(AA)
TT

Araştırma: Güneş Sistemi benzeri yıldız sistemi, Dünya'nın geleceği hakkında fikir verebilir

(AA)
(AA)

Universe Today'in haberine göre, Dünya'ya 57 ışık yılı uzaktaki "Rho Coronae Borealis (Rho CrB)" adlı yıldız ve yörüngesindeki 4 gezegenin incelenmesiyle, Güneş Sistemi'nin geleceğine dair bilgiler elde edilebilir.

California Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Stephen R. Kane, yaptığı araştırmada, kırmızı dev safhasına gelen yıldızların yaşanabilir bölgelerindeki ötegezegenlere ne olabileceğini inceledi.

Kane, Güneş'le yaklaşık aynı kütle, çap ve parlaklıkta olan, yörüngesinde 4 gezegen barındıran Kuzey Tacı Takımyıldızı'nda bir sarı cüce yıldız olan "Rho Coronae Borealis" üzerinde araştırma yaptı.

Araştırmada, yıldızın Güneş'ten 2 kat yaşlı yani yaklaşık 10 milyar yaşında olması nedeniyle kırmızı dev aşamasının yaklaşmakta olduğu, buna göre yıldızın 1 ila 1,5 milyar yıl içinde bir kırmızı dev haline geleceği kaydedildi.

Yıldızlar "kırmızı dev" safhasında devasa boyutlara ulaşarak yörüngesindeki gezegenleri yok ediyor

Kane, araştırmasında, "Yıldız evrim süreci, yıldızların yapısında, yörüngedeki gezegenlerin (yer çekimi) gelgitleri nedeniyle parçalanması veya yıldız tarafından yutulması gibi gezegen sistemi mimarisini değiştirecek dramatik ve bazen de travmatik değişikliklerle sonuçlanabilir." ifadesini kullandı.

Rho CrB'nin, keşfedilme sırasına göre "Rho Coronae Borealis e", "b, c ve d" olmak üzere 4 gezegeni olduğu, bunlardan "e, b ve c"nin yıldıza yakınlığı nedeniyle en tehlikeli bölgede bulunduğu kaydedildi.

Gezegenlerin "Süper Dünya" veya "Jovian" (Jüpiter, Satürn, Uranüs Neptün benzeri dev gezegenler) kültesinde oldukları ve Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığından yakın yörüngede bulundukları belirtildi.

"Rho Coronae Borealis e" ve "b"nin ise Merkür'ün Güneş'e olan mesafesinden de yakın yörüngede döndüğü vurgulandı.

Kırmızı dev safhasında giderek genişleyen bir yıldızın yörüngesindeki gezegenlerin, yıldıza doğru sarmal hareketlerle, onlarca yıl sürebilecek yaklaşması esnasında buharlaşarak yok olabileceğine veya yer çekimi gelgitleri nedeniyle parçalanabileceğine işaret edildi.

Araştırmada, Rho CrB'nin genişlemesi esnasında yörüngedeki 4 gezegene neler olabileceği incelendi

Buna göre, en iç yörüngedeki "e" muhtemelen kayalardan oluşuyor ve yıldız genişledikçe buharlaşarak yıldız tarafından yutulacak.

350 Dünya kütlesindeki, Jüpiter'den büyük "b" ise yıldızın atmosferine girerken oluşacak çekim nedeniyle bütünlüğünü koruyamayarak parçalanacak ve yıldızın kütlesini ve genişlemesini artıracak.

Bu durum, "c" ve "d" gezegenlerinin de yutularak yok olmasını hızlandırabilecek ancak "d", yıldızın kırmızı dev safhasının yutulmadan sona ermesi halinde veya büyüyen kütle nedeniyle oluşan gelgitle dışarı itilerek kurtulabilecek.

Yaklaşık Neptün kütlesinde olan "c"nin buharlaşarak yutulacağını belirten Kane, gezegen "d"nin de kesin olmamakla birlikte aynı kaderi paylaşacağını vurguladı.

Güneş de önce "kırmızı dev" sonra da "beyaz cüce"ye dönüşecek

Araştırmada, Güneş'in de birkaç milyar yıl sonra beyaz cüceye dönüşmesi öncesinde, kırmızı dev haline gelerek genişlediği safhada muhtemelen tüm iç gezegenleri yutacağının veya yok edeceğinin düşünüldüğü belirtiliyor.

Bir diğer olasılık da uzak yörüngelerdeki büyük kütleli gezegenlerin iç gezegenlerden bazılarının, yörüngesini değiştirerek yok olmaktan kurtarması.

Dünya, Güneş'in kırmızı dev safhasında yutularak yok olabilir veya dış gezegenlerin etkisiyle güvenli dış yörüngelere çekilebilir ancak her iki olasılık da Güneş Sistemi'ndeki koşulların bugünkü gibi olmayacağını gösteriyor.

Araştırma, The Astrophysical Journal'da yayımlandı.



Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
TT

Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

İspanya'da Bakır Çağı'na ait bir "mega köy"de ortaya çıkarılan nadir bir balina dişi, 4 bin yıl önce Akdeniz bölgesinde yaşayan İber halkının sanatsal yeteneklerine ışık tuttu.

2018'de İspanya'nın güneybatısındaki Valencina arkeolojik kazı alanında bulunan diş, kendi türü içinde geçmişi o döneme dayanıp İberya'da rastlanan ilk fosil oldu.

PLOS One'da yayımlanan araştırmaya göre diş muhtemelen antik bir kıyı şeridinden toplanarak Bakır Çağı zanaatkarları tarafından özenle işlendi.

4 bin 150 ila 5 bin 300 yıl önce bir sahil köyünde yaşayan zanaatkarlar, dişi muhtemelen kişisel süs eşyaları veya sembolik anlam taşıyan eserler yaparken kullanmıştı.

Çalışmanın belirttiğine göre fosil işlendikten sonra, üzerindeki aşınma ve yıpranma izleri ve yüzeyini kaplayan sert kabuktan anlaşıldığı üzere kasten gömüldü.

Bulgular, yaklaşık 40 bin yıl önce başlayan Eski Taş Çağı'ndan beri fildişinin süs eşyaları, müzik aletleri ve heykellerin yapımında kullanımı hakkındaki anlayışımızı derinleştiriyor.

Fildişi çarpıcı görünümü, dayanıklılığı ve sağlamlığıyla antik toplumların ticaret ve sosyokültürel faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmişti.

Ancak tarih öncesi çağlarda fildişinin kullanımı hakkında bildiklerimizin çoğu, fil, suaygırı, geyik ve ayılar gibi kara hayvanlarından elde edilen fildişinin incelenmesiyle elde edildi.

Daha önceki araştırmalar, İspanya'nın güneyindeki Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı toplumlarında fillerden gelen fildişinin kullanıldığını vurgulasa da deniz memelilerinden elde edilen bu malzemenin önemi hakkında pek bir şey bilinmiyor.

Valencina'da bulunan 17 santimetre uzunluğuna, 7 santimetre genişliğine ve 0,5 kilogram ağırlığa sahip balina dişi, geçmişe eşsiz bir bakış sunuyor.

Fosilin analizi, yetişkin bir ispermeçet balinasından geldiğini ortaya çıkarırken, solucanlar ve sülükayaklılardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yanı sıra köpekbalığı ısırığı şüphesi doğuran izler bulundu. Bu izler, fosilin deniz tabanında bir süre kaldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca dişte doğal yollarla oluşamayacak delikler ve belirgin kesik izleri gibi insan faaliyetine dair belirtiler tespit etti.

Araştırmacılar bu gözlemlere dayanarak balinanın muhtemelen doğal nedenlerle öldüğü, ardından cesedinin deniz tabanına battığı ve dişlerinden birinin kıyıya vurmasıyla antik İberler tarafından bulunup kullanıldığı sonucuna vardı.

Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

Henüz bir ispermeçet balinası dişinden geldiği tespit edilen fildişi eser bulunmamasına rağmen son zamanlarda Avrupa'daki arkeolojik bağlamlarda deniz kaynaklı fildişi bulgularının ortaya çıkması, tarih öncesi toplumların deniz kaynaklarını kullanımına yönelik araştırmalara yeni bir odak noktası kazandırıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/news