İlk Yapay Zeka Zirvesi toplandı

Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)
Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)
TT

İlk Yapay Zeka Zirvesi toplandı

Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)
Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)

İlk küresel Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi'nin ilk günü, İngiltere'nin merkezindeki oldukça sembolik bir İkinci Dünya Savaşı şifre kırma merkezi olan Bletchley Park Malikanesi'nde tamamlandı.

Siyasi liderler, dev teknoloji şirketlerinin yetkilileri ve yapay zekâ uzmanları, bu devrim niteliğindeki teknolojinin hızla gelişmesinden kaynaklanan riskleri görüşmek üzere Perşembe gününe kadar bir araya geliyor.

Birleşik Krallık, 28 ülke ve Avrupa Birliği tarafından imzalanan ve yapay zekânın risklerini bilimsel temelde tanımlamaya ve anlamaya ve bunları azaltmak için ülkeler arasında koordinasyon içinde politikalar oluşturmaya odaklanan iki yönlü bir gündem belirleyen bir deklarasyon yayınladı.

(Fotoğraf) Elon Musk, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'ne katılıyor ve Perşembe günü İngiltere Başbakanı ile X platformu üzerinden bir toplantı gerçekleştirecek (AFP)
Elon Musk, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'ne katılıyor ve Perşembe günü İngiltere Başbakanı ile X platformu üzerinden bir toplantı gerçekleştirecek (AFP)

Musk mahkeme çağrısında bulundu

Zirveye katılan Amerikalı milyarder Elon Musk, "Burada gerçekten amaçladığımız şey, en azından bağımsız bir hakem olan, önde gelen yapay zeka şirketlerinin ne yaptığını izleyebilecek ve en azından alarm verirlerse alarm verebilecek bir üçüncü taraf hakeminin olması için bir denetleyici çerçeve oluşturmaktır. Adil kuralların ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama denetim ve kontrol yapmadan önce olayların doğasını anlamaya başlamalıyız” dedi.

İngiliz hükümeti en azından yapay zekanın risklerinin doğasına ilişkin ilk uluslararası deklarasyona ulaşmayı umuyor. (AFP)
İngiliz hükümeti en azından yapay zekanın risklerinin doğasına ilişkin ilk uluslararası deklarasyona ulaşmayı umuyor. (AFP)

Bazı teknoloji liderleri ve siyasi liderler, yapay zekanın hızlı gelişiminin dünya için varoluşsal bir tehdit oluşturduğu uyarısında bulunarak, hükümetler ve uluslararası kurumlar arasında geleceğe yönelik güvence ve düzenleme arayışı girdi. Batı'nın yapay zekanın güvenli gelişimini yönetme çabalarının ilk adımı olarak, Çinli bir bakan yardımcısı, Elon Musk ve ChatGPT'den Sam Altman gibi teknoloji liderleriyle birlikte ABD ve Avrupa Birliği liderlerine katıldı.

Musk: "Adil kuralların ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama denetim ve kontrol yapmadan önce olayların doğasını anlamaya başlamalıyız" (DPA)
Musk: "Adil kuralların ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama denetim ve kontrol yapmadan önce olayların doğasını anlamaya başlamalıyız" (DPA)

1 Kasım’da aralarında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve "G7” ülkelerinin liderleri arasında zirveye katılacak tek kişi olan İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin de bulunduğu üst düzey siyasi temsilcilerin bir araya gelmesi bekleniyor.

Perşembe günü Elon Musk, zirvenin ardından İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile de görüşecek, Musk'ın "X" platformundaki tweetinde duyurduğu üzere görüşme de "X" üzerinden gerçekleşecek.

G7 planı

Zirve sırasında İngiltere Dijital Teknoloji Bakanı Michelle Donnellan, bu kadar çok sayıda kilit oyuncuyu tek bir odada bir araya getirmenin bile bir başarı olduğunu söyledi. Donnellan sözlerine şöyle devam etti: "İlk kez, yapay zekânın sınırlarını çevreleyen risklere sadece bağımsız olarak değil, toplu olarak bakmamız gerektiği konusunda hemfikir olan ülkeler var."

Çin, yapay zeka teknolojisinin geliştirilmesindeki rolü göz önüne alındığında önemli bir katılımcı olarak öne çıkıyor. ABD, zirve öncesinde Pekin'le temasın öncelikle İngiltere'den geldiğini açıkça belirtti ve Londra'daki Büyükelçisi Jane Hartley, Reuters'e şunları söyledi "Bu Birleşik Krallık'ın davetidir, ABD'nin değil." ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris de ABD Başkanı Joe Biden'ın Pazartesi günü bir kararname imzalamasının ardından Çarşamba günü Londra'da hükümetinin yapay zeka konusundaki tutumunu netleştirdi.

Harris'in konuşmasının zamanlaması ve yeri, Washington'un Sunak zirvesini gölgelemeye çalıştığını öne süren İngiltere'nin iktidardaki Muhafazakar Partisi'nden bazılarının tepkisini çekerken, İngiliz yetkililer bu suçlamayı reddederek mümkün olduğunca çok oy istediklerini söyledi. Harris'in Perşembe günü zirvenin ikinci gününe katılması planlanıyor.

(Fotoğraf) ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'nin ilk gününde düzenlediği basın toplantısında yapay zeka hakkında konuştu (Reuters)
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'nin ilk gününde düzenlediği basın toplantısında yapay zeka hakkında konuştu (Reuters)

Öte yandan, Suudi Veri ve Yapay Zeka Kurumu (SDAIA) Başkanı Dr. Abdullah el-Gamidi, zirve çalışmalarına katılımı sırasında, yapay zekanın bireyler, kurumlar ve hükümetler düzeyinde çağdaş yaşamlarımızdaki önemini ve dünya ülkelerinin isteklerini ve sistemleriyle ilgili planlarını, değerlerini ve rolünü gözden geçirdi.



Büyük göktaşlarının Mars'a neredeyse her gün çarptığı ortaya çıktı

Mars'a 2021'de çarpan bir meteor, yüzeyde 150 metre genişlikte bir krater oluşturmuştu (NASA)
Mars'a 2021'de çarpan bir meteor, yüzeyde 150 metre genişlikte bir krater oluşturmuştu (NASA)
TT

Büyük göktaşlarının Mars'a neredeyse her gün çarptığı ortaya çıktı

Mars'a 2021'de çarpan bir meteor, yüzeyde 150 metre genişlikte bir krater oluşturmuştu (NASA)
Mars'a 2021'de çarpan bir meteor, yüzeyde 150 metre genişlikte bir krater oluşturmuştu (NASA)

NASA'nın Mars aracı InSight'ın verilerini inceleyen bilim insanları, Kızıl Gezegen'in yüzeyine neredeyse her gün meteor çarptığını buldu. 

2018'de fırlatılan InSight, Mars'ın yüzeyinde geçirdiği 4 yılda gezegen hakkında önemli bilgiler toplamıştı. Görevi 2022'de sonlandırılan iniş aracı, bilim insanlarının gezegenin tektonik hareketleri hakkında daha kapsamlı fikir edinmesini sağlıyor. 

InSight sadece depremlerin yarattığı değil, Mars'a çarpan meteorların yol açtığı sarsıntıları da kaydediyordu. Bu araçtan önce gezegene ne kadar meteor çarptığı, yüzeyde oluşan kraterleri takip eden uydu gözlemleriyle yapılıyordu.

Dünya atmosferine her yıl yaklaşık 17 bin meteor girse de bunların çoğu yere değmeden parçalandığı için fark edilmiyor. Öte yandan Dünya'dan 100 kat daha ince bir atmosferi olan Mars'a çarpan göktaşları, gezegenin yüzeyine ulaşarak kraterler yaratıyor. Ayrıca Asteroit Kuşağı'na daha yakın olan Kızıl Gezegen'e daha fazla göktaşı çarpması da beklenen bir şey.

Bilim insanları Mars'a meteor çarptığında atmosferde bir akustik sinyal meydana geldiğini bulmuştu. Nature Astronomy adlı hakemli dergide dün yayımlanan bir çalışmada bu sinyal yardımıyla, meteorların oluşturduğu kraterlerin çapı ve InSight'a uzaklıkları hesaplandı.

InSight'ın meteor çarpmasına dair ölçümlerini ve yüzeydeki krater sayısını inceleyen araştırmacılar, aracın yakınlarına bir yılda kaç tane göktaşı düştüğünü saptadı. Bu veriden yola çıkarak bütün gezegene ne kadar meteor düştüğüne dair bir tahmin yürüttüler.

Bilim insanları Mars'a her yıl, en az 8 metre büyüklükte bir krater oluşturan 280 ila 360 meteor çarpıtğını tespit etti. Yani gezegen, neredeyse her gün bu boyutta bir çarpışmaya maruz kalıyor. 30 metreden daha büyük kraterler de yaklaşık ayda bir meydana geliyor.

Çalışmanın ortak başyazarı Géraldine Zenhäusern  "Bu oran, yalnızca yörüngeden alınan görüntülerle tahmin edilen sayıdan yaklaşık 5 kat daha yüksek" diyor.

Yörünge görüntüleriyle uyumlu olan bulgularımız, sismolojinin çarpma oranlarını ölçmede mükemmel bir araç olduğunu gösteriyor.

Bulgular, yapılması planlanan Mars görevleri açısından büyük önem arz ediyor. NASA, 2030'larda gezegene astronot göndermeyi planlarken, Elon Musk'ın şirketi SpaceX burada koloni kurma niyetinde. 

Makalenin ortak yazarı Domenico Giardini "Bu, Mars yüzeyine meteorların ne sıklıkla çarptığını sismolojik verilerden yola çıkarak belirleyen, türünün ilk örneği niteliğinde bir çalışma" diyerek ekliyor:

Bu tür veriler, Mars'a yapılacak gelecekteki görevlerin planlanmasını da etkileyecek.

Independent Türkçe, Science Alert, Science Daily, Times of India, Nature Astronomy