Samanyolu'nun merkezindeki kara deliğin maksimuma yakın hızda döndüğü keşfedildi

Sagittarius A* son derece kaotik

Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)
Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)
TT

Samanyolu'nun merkezindeki kara deliğin maksimuma yakın hızda döndüğü keşfedildi

Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)
Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)

Evrendeki herhangi bir nesneyi seçin: Muhtemelen dönüş halindedir.

Yıldızlar, gezegenler, aylar ve hatta kara deliklerin kendi eksenleri üzerinde döndüğü biliniyor. Ancak gökbilimcilere göre tüm bu cisimlerin dönebileceği maksimum hız var.

Yeni bir araştırmada bilim insanları, Samanyolu Galaksisi'nin merkezinde yer alan Sagittarius A* adlı süper kütleli kara deliğin dönüş hızını hesaplamaya çalıştı.

Bulgular söz konusu kara deliğin "dönebileceği kadar hızlı" döndüğünü gösteriyor. Diğer bir deyişle Sagittarius A*'nın dönüş hızı maksimuma yakın.

Kara delikler gezegenlerin ve diğer kozmik cisimlerin aksine fiziksel yüzeye sahip nesneler değil. Son derece güçlü çekim kuvveti nedeniyle ışığın bile kaçamadığı kara deliklerin içinde ne olduğu bile bilinmiyor.

Ancak gökbilimciler, buna rağmen kara deliklerin de bir maksimum dönüş hızı olduğunu söylüyor.

Ünlü fizikçi Albert Einstein'ın Genel Görelilik denklemlerinde bir kara deliğin dönüşü, "a" adı verilen bir miktarla ölçülüyor. Burada "a"nın 0 ve 1 arasında olması gerekiyor. 

Dolayısıyla "a = 0" kara deliğin dönmediği anlamına gelirken, maksimum dönüş ise "a = 1" denklemiyle ifade ediliyor.

Gökbilimcilere göre kütleçekimin en fazla olduğu karadelikler daha yüksek dönüş hızına sahip. Araştırmacılar, Sagittarius A*'nın da 1'e epey yakın bir değerde döndüğünü tespit etti.

Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan yeni araştırmada Samanyolu'nun merkezindeki kara deliğin dönüşünü tahmin etmek isteyen araştırmacılar, radyo ve X-ışını gözlemlerini taradı.

Kara deliğin yakınında meydana gelen çerçeve sürüklenmesi (Genel Görelilik Teorisi'nde uzay zamanın dönen bir cisim etrafında salınması) nedeniyle, bu bölgedeki materyalden gelen ışığın spektrumu bozuluyor.

Araştırma ekibi bu sayede çeşitli dalga boylarındaki ışığın yoğunluğunu gözlemleyerek dönüş hızını tahmin edebildi.

Bulgular Sagittarius A*'nın değerinin 0,84 ve 0,96 arasında olduğunu gösterdi. Bu da kara deliğin muazzam bir hızda döndüğü anlamına geliyor.

Bulgular Güneş Sistemi'ne ve dolayısıyla Dünya'ya ev sahipliği yapan galaksinin merkezinde neler olup bittiğine dair yeni ipuçları sunabilir.

Zira önceki araştırmalar, Sagittarius A*'nın öngörülemez davrandığını ve galaksi merkezinin son derece kaotik olduğunu ortaya koymuştu.

 

Independent Türkçe, Universe Today, EurekAlert



Basketbolcu robottan yeni dünya rekoru: En uzak mesafeli atışı yaptı

Basketbolcu robottan yeni dünya rekoru: En uzak mesafeli atışı yaptı
TT

Basketbolcu robottan yeni dünya rekoru: En uzak mesafeli atışı yaptı

Basketbolcu robottan yeni dünya rekoru: En uzak mesafeli atışı yaptı

Toyota'nın basketbolcu robotu, bir dünya rekoruna daha imza attı. CUE6, bugüne kadarki en uzak mesafeden basket atan insansı robot oldu.

Japonya merkezli otomotiv devindeki mühendisler arasından birkaç gönüllü 2017'de CUE projesini başlatmıştı.

Yapay zekayla çalışan robotların, bazı fiziksel işlerde gereken hassasiyeti gösterip insanlar kadar başarılı olup olamayacağı merak ediliyordu. 

Çalışmalar sonucunda ortaya basketbolcu bir insansı robot olan CUE çıktı.

Yapay zekayla çalışan robot, örüntüleri tanıyacak ve tıpkı insanlar gibi duruşunu, kol pozisyonunu ve atış gücünü değişkenlere göre düzeltecek şekilde eğitildi.

Bu sayede hatalarından da ders çıkarabiliyor.

Aracın üçüncü versiyonu CUE3, arka arkaya en fazla serbest atışı başarıyla kaydeden insansı robot olarak 2019'da Guinness Dünya Rekoru'nu kırmıştı.

CUE3 peş peşe 2 bin 20 kere topu potadan geçirmişti.

Guinness Dünya Rekorları'nın dün (3 Aralık) yaptığı açıklamaya göre, robot bir rekor daha kırdı.

Serinin 6. versiyonu CUE6, Japonya'nın Nagakute kentinde 24,55 metre mesafeden basket atmayı başardı. Böylece CUE6, insansı bir robot tarafından gerçekleştirilen en uzak baskete imza attı. NBA sahaları 29 metre uzunluğunda. 

Toyota'da CUE projesine liderlik eden Tomohiro Nomi "Bir rekor denemesi yapmak adına, öncekinden çok daha uzak bir mesafeden şut atma amacıyla yola çıktık" diyerek ekliyor:

Uzak mesafeden atış yaparak dünyayı şaşırtmayı hedefledik. Ve böylece bu mesafeden atış yapmak üzere bu meydan okumayı üstlendik.

Bugüne kadarki en uzak mesafeden kaydedilen isabetli basket, ABD'li Joshua Walker'a ait. Walker 2022'de 34,6 metre mesafeden topu potayla buluşturmuştu. 

Guinness Dünya Rekorları, robotun ilk denemesinde başarısızlığa uğrayarak ikincisinde basketi atmayı başardığını aktarıyor.

Nomi "Robot yapısına göre yapay zekayı kullanarak en etkili olacak atış stilini öğrendi ve düşündü. Sonuç olarak şu anki fırlatma formuna ulaştığını düşünüyorum" ifadelerini kullanıyor.

Mühendis, "Michael Jordan gibi smaç basabilen" bir robot üretmeyi hayal ettiğini de ekliyor.

Independent Türkçe, Guinness Dünya Rekorları, TechEBlog