Üç yıllık gözlem: "Şempanzeler rakiplerine karşı savaş stratejileri kullanıyor"

Araştırmacılar bunun "insan dışı canlıların" incelikli bir şekilde daha yüksek zemine çıkmasının ilk kanıtı olduğuna inanıyor

(Tai Şempanze Projesi/Reuters)
(Tai Şempanze Projesi/Reuters)
TT

Üç yıllık gözlem: "Şempanzeler rakiplerine karşı savaş stratejileri kullanıyor"

(Tai Şempanze Projesi/Reuters)
(Tai Şempanze Projesi/Reuters)

Araştırmacılar, şempanzelerin savaşlar sırasında rakip gruplarını taktiksel olarak gözetlemek için insanlara benzer stratejiler kullandığını keşfetti.

Hayvanların uzaktan gelen yırtıcıları görmek ya da çiftleşmek için diğer hayvanlara seslenmek amacıyla tepeleri ve yüksek yerleri kullandıkları uzun zamandır düşünülüyordu.

Fakat bu zeki şempanzelerin diğer grupları yukarıdan gözetleyerek onlar hakkında değerli bilgiler toplayıp toplamadıkları konusunda çok az araştırma yapıldı.

Alman Primat Merkezi ve Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nin yaptığı yeni bir çalışma, şempanzelerin rakip şempanze gruplarını kartal görüşü izlemek için "yüksek zemin" kullandıklarını ve gözlem yaparken onlar hakkında bilgi topladıklarını ortaya koydu.

İnsanlar, Çinli General Sun Tzu'nun MÖ 475 ila 221 yıllarında yazdığı Savaş Sanatı (The Art of War) adlı el kitabına not ettiği "yüksek zemin" stratejisini 2 bin yılı aşkın süredir kullanıyor. 

Araştırmacılar 2013-2016 döneminde Kotdivuar'daki Tai Milli Parkı'nda iki komşu şempanze grubunu izleyerek davranış ve hareketlerini gözlemledi.

Rakip çeteleri üç yıl boyunca gözlemleyen ekip, bu hünerli primatların, düşmanlarının bölgesine yaklaştıklarında tepelere tırmanma olasılıklarının, kendi bölgelerinin merkezine doğru gitmelerinden iki kat daha fazla olduğunu tespit etti.

Araştırmacılar, bunun "insan dışı canlıların" rakiplerini tespit etmek için daha yüksek zemini incelikle kullandığına dair ilk kanıt olduğunu düşünüyor.

Cambridge Üniversitesi'nden arkeoloji profesörü Sylvain Lemoine şöyle dedi: 

Şempanzeler, planlı yolculuk hareketlerini benimsemek için hangi bilgilerin bilindiğini ve hangilerinin edinilmesi gerektiğini değerlendirebiliyor ve toplanan bilgilere göre düşük riskli bir etkileşimle kolektif olarak hareket ediyorlar.

Şempanzeler yüksek tepelerdeyken, diğer maymunların çağrılarını dinlemek için sessizlik kilit önemde olduğundan yiyeceklerini gürültülü bir şekilde çiğnemek yerine dinlenmeyi ve uzanmayı tercih ediyor.

Yüksek zeminlere çıkmanın bu şempanzeler için iki anlamı var. Hayvanlar biraz casusluk yapmayı sevse de, genellikle rakip gruplarla savaşmaktan kaçınmak için ellerinden gelen her şeyi yapıyor.

Araştırmacılar, şempanzelerin tepelere, karşı tarafın konumuyla ilgili bilgi toplamak için tırmandıklarını fakat rakiplerle çatışmalar pahalıya patlayabileceğinden bu bilgileri onlara karşı kullanmak için değil, onlardan ne zaman ve nasıl uzak duracaklarını bilmek için tırmandıklarını düşünüyor.

Doğal Hayatı Koruma Vakfı'na (WWF) göre genlerimizin yaklaşık yüzde 98'ini paylaşan şempanzelerin insanlarla benzer savaş stratejileri kullanması şaşırtıcı değil.

Ne yazık ki, vahşi doğada yaklaşık 172 bin ila 299 bin tane kalan ve genellikle Afrika'nın Kongo Havzası bölgesinde bulunan şempanzelerin nesli tehlike altında.

Independent Türkçe



Bataryalar için yeni bir malzeme geliştiren bilim insanlarından dünya rekoru

(Reuters)
(Reuters)
TT

Bataryalar için yeni bir malzeme geliştiren bilim insanlarından dünya rekoru

(Reuters)
(Reuters)

Andrew Griffin 

Bu çığır açıcı gelişme, sonunda katı hal bataryalarının üretimine ve yaygın kullanımına olanak sağlayabilir. Bunlar, alev alabilen mevcut lityum iyon bataryalardan daha fazla kapasiteye sahip olduğundan geleceğin kilit teknolojisi olarak görülüyor ve bir gün elektrikli arabalara ve diğer teknolojilere güç sağlamak için kullanılabilir.

Ancak katı hal bataryaları, imalat ve kullanım aşamasındaki çeşitli zorluklar nedeniyle henüz yaygın bir şekilde benimsenip üretilemiyor.

Araştırmacılar yeni bir malzemenin, artık bu sorunların bazılarını çözmeyi sağlayarak bu bataryaları gerçekten piyasaya sürmeye yönelik bir adım olabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar lityumdan, daha önce bilinen tüm maddelerden yüzde 30 daha hızlı yeni bir malzeme üretti. Lityum, antimon ve skandiyumdan oluşan malzeme sadece rekor kırmakla kalmayıp başka pratik uygulamaların geliştirilmesinin de önünü açabilir.

Bulguları açıklayan makalenin yazarlarından Jingwen Jiang, "Keşfimizin geniş bir yelpazedeki diğer malzemelerde iletkenliği artırma yönünde daha geniş etkileri olabileceğine inanıyoruz" diyor. Araştırmacılar, yeni bataryaların geliştirilmesine yol açan aynı ilkelerin başka atılımlara da uygulanabileceğini öne sürüyor.

Münih Teknik Üniversitesi'nden Hubert Gasteiger, "Az miktarda skandiyum ekleyerek diğer element kombinasyonlarına model olabilecek yeni bir ilkeyi ortaya çıkardık" ifadelerini kullanıyor. 

Malzemenin batarya hücrelerinde kullanılabilmesi için hâlâ birçok test yapılması gerekse de iyimseriz.

Çığır açıcı adım, hakemli dergi Advanced Energy Materials'ta yayımlanan "Scandium Induced Structural Disorder and Vacancy Engineering in Li3Sb – Superior Ionic Conductivity in Li3−3xScxSbv" (Li3Sb'de Skandiyum Kaynaklı Yapısal Bozukluk ve Boşluk Tasarımı: Li3-3xScxSbv'de Üstün İyonik İletkenlik) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech