Üç yıllık gözlem: "Şempanzeler rakiplerine karşı savaş stratejileri kullanıyor"

Araştırmacılar bunun "insan dışı canlıların" incelikli bir şekilde daha yüksek zemine çıkmasının ilk kanıtı olduğuna inanıyor

(Tai Şempanze Projesi/Reuters)
(Tai Şempanze Projesi/Reuters)
TT

Üç yıllık gözlem: "Şempanzeler rakiplerine karşı savaş stratejileri kullanıyor"

(Tai Şempanze Projesi/Reuters)
(Tai Şempanze Projesi/Reuters)

Araştırmacılar, şempanzelerin savaşlar sırasında rakip gruplarını taktiksel olarak gözetlemek için insanlara benzer stratejiler kullandığını keşfetti.

Hayvanların uzaktan gelen yırtıcıları görmek ya da çiftleşmek için diğer hayvanlara seslenmek amacıyla tepeleri ve yüksek yerleri kullandıkları uzun zamandır düşünülüyordu.

Fakat bu zeki şempanzelerin diğer grupları yukarıdan gözetleyerek onlar hakkında değerli bilgiler toplayıp toplamadıkları konusunda çok az araştırma yapıldı.

Alman Primat Merkezi ve Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nin yaptığı yeni bir çalışma, şempanzelerin rakip şempanze gruplarını kartal görüşü izlemek için "yüksek zemin" kullandıklarını ve gözlem yaparken onlar hakkında bilgi topladıklarını ortaya koydu.

İnsanlar, Çinli General Sun Tzu'nun MÖ 475 ila 221 yıllarında yazdığı Savaş Sanatı (The Art of War) adlı el kitabına not ettiği "yüksek zemin" stratejisini 2 bin yılı aşkın süredir kullanıyor. 

Araştırmacılar 2013-2016 döneminde Kotdivuar'daki Tai Milli Parkı'nda iki komşu şempanze grubunu izleyerek davranış ve hareketlerini gözlemledi.

Rakip çeteleri üç yıl boyunca gözlemleyen ekip, bu hünerli primatların, düşmanlarının bölgesine yaklaştıklarında tepelere tırmanma olasılıklarının, kendi bölgelerinin merkezine doğru gitmelerinden iki kat daha fazla olduğunu tespit etti.

Araştırmacılar, bunun "insan dışı canlıların" rakiplerini tespit etmek için daha yüksek zemini incelikle kullandığına dair ilk kanıt olduğunu düşünüyor.

Cambridge Üniversitesi'nden arkeoloji profesörü Sylvain Lemoine şöyle dedi: 

Şempanzeler, planlı yolculuk hareketlerini benimsemek için hangi bilgilerin bilindiğini ve hangilerinin edinilmesi gerektiğini değerlendirebiliyor ve toplanan bilgilere göre düşük riskli bir etkileşimle kolektif olarak hareket ediyorlar.

Şempanzeler yüksek tepelerdeyken, diğer maymunların çağrılarını dinlemek için sessizlik kilit önemde olduğundan yiyeceklerini gürültülü bir şekilde çiğnemek yerine dinlenmeyi ve uzanmayı tercih ediyor.

Yüksek zeminlere çıkmanın bu şempanzeler için iki anlamı var. Hayvanlar biraz casusluk yapmayı sevse de, genellikle rakip gruplarla savaşmaktan kaçınmak için ellerinden gelen her şeyi yapıyor.

Araştırmacılar, şempanzelerin tepelere, karşı tarafın konumuyla ilgili bilgi toplamak için tırmandıklarını fakat rakiplerle çatışmalar pahalıya patlayabileceğinden bu bilgileri onlara karşı kullanmak için değil, onlardan ne zaman ve nasıl uzak duracaklarını bilmek için tırmandıklarını düşünüyor.

Doğal Hayatı Koruma Vakfı'na (WWF) göre genlerimizin yaklaşık yüzde 98'ini paylaşan şempanzelerin insanlarla benzer savaş stratejileri kullanması şaşırtıcı değil.

Ne yazık ki, vahşi doğada yaklaşık 172 bin ila 299 bin tane kalan ve genellikle Afrika'nın Kongo Havzası bölgesinde bulunan şempanzelerin nesli tehlike altında.

Independent Türkçe



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging