1538'de patlayan yanardağ uyanıyor: "İki olasılık var"

1984'te zemin 3,5 metre yükselmişti

Dünya tarihi boyunca yanardağ patlamaları kitlesel yok oluşlarda da büyük rol oynadı. Endonezya'daki Toba Gölü’nün yakınlarındaki Anak Krakatau, 2018’de patlarken böyle görüntülenmişti (AFP)
Dünya tarihi boyunca yanardağ patlamaları kitlesel yok oluşlarda da büyük rol oynadı. Endonezya'daki Toba Gölü’nün yakınlarındaki Anak Krakatau, 2018’de patlarken böyle görüntülenmişti (AFP)
TT

1538'de patlayan yanardağ uyanıyor: "İki olasılık var"

Dünya tarihi boyunca yanardağ patlamaları kitlesel yok oluşlarda da büyük rol oynadı. Endonezya'daki Toba Gölü’nün yakınlarındaki Anak Krakatau, 2018’de patlarken böyle görüntülenmişti (AFP)
Dünya tarihi boyunca yanardağ patlamaları kitlesel yok oluşlarda da büyük rol oynadı. Endonezya'daki Toba Gölü’nün yakınlarındaki Anak Krakatau, 2018’de patlarken böyle görüntülenmişti (AFP)

Dünyanın diğer bölgelerinde yaşayan pek çok kişinin muhtemelen adını hiç duymadığı Campi Flegrei tehdidi İtalya'da giderek büyüyor.

Capri ve Ischia adalarının altından Napoli şehrinin eteklerine kadar 200 kilometre boyunca uzanan bu ova, yaklaşık 2 milyon yıl önce bir süper volkanın patlamasıyla oluşmuş dev bir çöküntü.

Kaldera diye de bilinen bu yer şekli, volkanik patlama sonucu toprağın çökmesiyle oluştu. Bugünse çoğu su altında kalan ve 39 bin yıldır aktif olan çok sayıda volkana ev sahipliği yapıyor.

Aynı zamanda 800 bin kişiye ev sahipliği yapan bölge, 18 kasabayı kapsıyor. Yerel halk olası bir patlama durumunda en yüksek risk altındaki alanlarda yaşamını sürdürüyor.

Campi Flegrei'nin son büyük patlaması 1538'de gerçekleşti ve körfezde yeni bir dağ yarattı. İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü'ne (INGV) göre bölgedeki sismik aktivite Aralık 2022'den bu yana yoğunlaşıyor ve uzmanlar, yanardağın nesiller süren uykusundan uyanabileceğini söylüyor.

Bölgenin durumu, yaklaşık 2 bin yıl önce Vezüv Yanardağı'nın patlaması sonucu yok olan antik Pompeii kentini hatırlatıyor. Üstelik burada yerel halkın önemli bir kısmı, Vezüv'e de 50 kilometreden yakın oturuyor.

Vezüv'e yakın bölgelerde zemin devamlı yükselme ve alçalma eğiliminde. Son olarak 1984'te zemin 3,5 metre yükselmişti. Şimdilerde yavaşça alçalıyor.

Campi Flegrei bu yıl 3 bin 450'den fazla deprem kaydetti. Bunların 1118'i ağustos ayında meydana geldi. Verilerine göre bu rakam, bir önceki yılın toplamının üç katından fazla.

Ekimde ise en güçlüsü 4,0 büyüklüğünde 500'den fazla deprem meydana geldi ve bunu bir düzine artçı sarsıntı izledi.

Pek çok uzman, yerel halkın sismik aktivite ve patlama olasılığına karşı daha hazırlıklı olması gerektiğini düşünüyor. Bu doğrultuda tahliye planları hazırlanıyor.

INGV başkanı Carlo Doglioni, 28 Eylül'de yaptığı açıklamada, "Campi Flegrei'deki durumun gelişimiyle ilgili iki olası senaryo var" dedi:

En iyisi, devam eden yükselip alçalma krizinin 1983-1984 döneminde olduğu gibi sona ermesi. En kötüsüyse 1538'dekine benzer bir patlama.

İzlanda'da da acil durum var

Bu arada bugün (11 Kasım) İzlanda'da da yanardağ patlaması endişesiyle acil durum ilan edildi. Ülkede art arda yaşanan depremlerin ardından yanardağ patlaması endişesi arttı.

Yetkililer ülkenin güneybatısındaki Grindavik kasabasında önlem olarak tahliye kararı aldı.

İzlanda Meteoroloji Ofisinden (IMO) yapılan açıklamada, son haftalarda çevresinde binlerce sarsıntı yaşanan Fagradalsfjall Yanardağı'nın patlamasından endişe edildiği bildirildi.

Açıklamada, "Yakın bir tehlike söz konusu değil, tahliye kararı, Grindavik sakinlerinin güvenliğini sağlamaya yönelik önleyici bir tedbirdir" ifadeleri kullanıldı.

Yaklaşık 4 bin kişinin yaşadığı kasabaya giden tüm yollar, trafiğin giriş ve çıkışını sağlamak için acil durumlar dışında kapatıldı.

Ekim sonundan bu yana İzlanda'nın güneybatısında 20 binden fazla sarsıntı yaşandığı kaydedildi.

Bölge 2021, 2022 ve 2023'teki patlamalara kadar 8 yüzyıl boyunca hareketsiz kalmıştı.

Independent Türkçe



Yeni araştırma, Silikon 6'lısının 300 milyar dolarlık vergi vurgununu ortaya koydu

Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)
Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)
TT

Yeni araştırma, Silikon 6'lısının 300 milyar dolarlık vergi vurgununu ortaya koydu

Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)
Amerika'nın dev teknoloji şirketleri (AP)

Amerika'nın teknoloji devleri, son 10 yılda önceki 10 yıla kıyasla yaklaşık 278 milyar dolar daha az kurumlar vergisi ödemekle suçlanıyor.

Kâr amacı gütmeyen Fair Tax Foundation'ın (FTF) yeni araştırması, "Silikon 6'lısı" diye adlandırılan Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft ve Netflix'in bu sürede toplam 11 trilyon dolar gelir ve 2,5 trilyon dolar kâr elde ettiğini hesaplıyor.

Ancak aynı 6'lı, Birleşik Devletler'de faaliyet gösteren şirketler için ortalama oran olan yüzde 29,7'ye kıyasla, toplamda ortalama yüzde 18,8 ulusal ve federal kurumlar vergisi ödedi.

ABD'de geçmişte vergiden kaçınmayla bağlantılı bir defaya mahsus geri dönüş ödemeleri hariç tutulduğunda, bu oran daha da düşerek sadece yüzde 16,1'e iniyor.

FTF'nin CEO'su Paul Monaghan, "Analizimiz vergiden kaçınmanın hâlâ kurumsal yapılarla bütünleşik olduğunu gösteriyor" dedi.

Silikon 6'lısının kurumlar vergisi katkıları, yüzde olarak, bankacılık ve enerji gibi sektörlerin dünyanın pek çok yerinde ödediğinin çok altında.

Vakfın analizine göre, Netflix yüzde 14,7'yle elde edilen kâra kıyasla ödenen en düşük vergi oranını kaydederken, onu yüzde 15,4'le Meta, yüzde 19,6'yla Amazon ve yüzde 20,4'le Microsoft izledi.

Monaghan, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg ve Tim Cook gibi isimlerin ocak ayında Donald Trump'ın yemin törenine katılması ve kasımdaki seçim zaferinden bu yana başkana dostane yaklaşımlarda bulunmasıyla ortaya konan, teknoloji devi şirketlerin artık sahip olduğu "ekonomik gücün yanı sıra muazzam siyasi etki" konusunda uyarıda bulundu.

Tesla CEO'su Elon Musk'ın Başkan'a yakınlığıysa iyi belgelenmiş durumda.

frgty
Mark Zuckerberg, Jeff Bezos ve Elon Musk'ın da aralarında bulunduğu teknoloji patronları yeni Trump yönetiminin yanında yer aldı (Julia Demaree Nikhinson/AP)

Monaghan, 6'lının yurtdışı gelirlerinin çoğunun, yabancı kaynaklı maddi olmayan gelirlerdeki vergi indirimi nedeniyle Amerika'da daha düşük kurumlar vergisi oranlarına tabi tutulduğunu açıkladı.

Monaghan, yurtdışı satışlarının da daha düşük kâr marjları ve Lüksemburg gibi düşük vergili yerlerde kâr elde etmelerinin bir kombinasyonu olarak erişilen düşük oranlardan yararlandığını sözlerine ekledi.

The Independent'a konuşan Meta sözcüsü, "Uluslararası ve yerel vergi kurallarına uyuyor, faaliyet gösterdiğimiz her ülkede gereken tüm vergileri ödediğimizden emin oluyoruz" dedi.

Amazon sözcüsü The Independent'a "Bu rapordaki öneriler son derece yanıltıcı" diye konuştu.

Vergi gelir üzerinden değil kâr üzerinden ödenir. Amazon öncelikle düşük kâr marjlarına sahip bir perakendeci, bu nedenle çok daha yüksek işletme kâr marjlarına sahip teknoloji şirketleriyle yapılan karşılaştırmalar son derece kusurlu.

Vergi kanunlarını hükümetler yazıyor ve Amazon da bu kanunların şirketleri teşvik ettiği şeyi yapıyor. Ödenmesi gereken tüm vergileri öderken aynı zamanda istihdam ve altyapı yaratmak için milyarlarca yatırım yapıyor. 2010'dan bu yana ABD'de 1,2 milyar dolardan fazla, Avrupa'da ise 250 milyar euronun üzerinde yatırım yaptık. Düşük marjlarla birleştiğinde, bu yatırım doğal olarak, özellikle de gelirin bir yüzdesi olarak ölçüldüğünde, daha düşük bir nakit vergi oranıyla sonuçlanacaktır.

Bir Netflix sözcüsü şunları söyledi:

Vergi kurallarını ve oranlarını hükümetler belirler ve şirketler de bunlara uyar. Netflix olarak faaliyet gösterdiğimiz her ülkede ilgili vergi kurallarına ve düzenlemelerine uyuyoruz.

The Independent daha fazla yorum için Alphabet, Apple ve Microsoft'la iletişime geçti.

Independent Türkçe