NASA ve Mars arasındaki iletişim, Güneş'in araya girmesi nedeniyle iki haftalığına kesildi

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Mars yörüngesindeki uyduları ve yüzeyde araştırma yapan Perseverance ve Curiosity keşif araçlarına, Güneş'in araya girmesi nedeniyle yaklaşık iki hafta süreyle komuta sinyali gönderemiyor

(AA)
(AA)
TT

NASA ve Mars arasındaki iletişim, Güneş'in araya girmesi nedeniyle iki haftalığına kesildi

(AA)
(AA)

CNN'nin haberine göre, her iki yılda bir, Mars ve Dünya yörüngelerinin arasına Güneş'in girmesiyle meydana gelen yaklaşık 2 haftalık iletişim kesintisi, 11 Kasım'da başladı ve 25 Kasım'a kadar sürecek.

Söz konusu kesinti süresince, Güneş'in dış atmosferinden sürekli olarak uzaya püskürttüğü sıcak, enerji yüklü gaz, NASA'nın Mars'taki keşif araçlarıyla iletişim kurmak maksadıyla göndereceği radyo sinyallerini bozabilecek.

NASA tarafından bu dönemde gönderilecek komutlardaki bozulma yörünge ve Mars yüzeyindeki keşif araçlarının görevlerini tehlikeye atabilecek.

Mars yörüngesi ve yüzeydeki keşif araçları görevlerine devam edecek

Kesinti öncesinde Mars'ta yaklaşık 11 yılını tamamlayan Curiosity Gezgini'nin Gale Krateri'nde, ondan 3 bin 700 kilometre uzaklıktaki Perseverance Gezgini'nin de Jezero Krateri'nde park ettiği ve önceden aldıkları talimatlar gereği Mars'ın hava durumunu, yüzey koşullarını ve radyasyondaki değişiklikleri takip edecek.

Perseverance'ın çevredeki kayaları inceleyeceği, kameralarını kullanarak bulutları ve "toz şeytanları" adı verilen, Dünya'daki kasırgalardan daha zayıf ve küçük olan hava hortumlarını tespit etme fırsatını değerlendirecek.

Perseverance Gezgini'nin hava keşif aracı Ingenuity Helikopteri, söz konusu süreçte uçuş yapmayacak ve bu sürede renkli kamerasını kullanarak, Mars görevlerinin önündeki en büyük ve en zorlu engellerden biri olduğu düşünülen kumun hareketini inceleyecek.

Mars yörüngesindeki Reconnaissance ve Odyssey uzay araçları, gezegenin yüzey fotoğraflarını çekmeye devam ederek "Mars Atmosferi ve Değişen Evrimi" (MAVEN) uzay aracının Güneş'in Mars atmosferinde yaptığı değişiklikleri izleyecek.

NASA Mars'taki görevlerin sağlıklı biçimde sürdüğünü kontrol edecek

Öte yandan NASA'dan yapılan yazılı açıklamada, bu süreçte Kızıl Gezegen'in, Güneş'in arkasında kalması nedeniyle iki gün iletişimin tamamen kesileceği ancak NASA'nın yörüngedeki Mars uzay araçlarından sinyal alabileceği, keşif araçlarının ise görevlerine NASA müdahalesi olmadan devam edeceği vurgulandı.

Açıklamada, "Moratoryum" olarak adlandırılan kesintinin sona ermesiyle Mars yörüngesindeki uzay araçlarının, bekleyen tüm bilimsel verileri Dünya'ya ileteceği ve uzay araçlarının yeniden talimat almaya başlayabileceği kaydedildi.

NASA'nın Güney California'daki Jet Tahrik Laboratuvarı (JPL) Mars Aktarma Ağı yöneticisi Roy Gladden, "Görev ekiplerimiz tüm Mars uzay araçlarımız için aylarca yapılacaklar listeleri hazırladı. Biz önümüzdeki haftalarda onlardan sinyal alabileceğiz ve sağlıklı biçimde çalışıp çalışmadıklarını kontrol edebileceğiz." ifadelerini kullandı.



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature