Dünya'nın kendi içine su sızdırdığı ortaya çıktıhttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4674011-d%C3%BCnyan%C4%B1n-kendi-i%C3%A7ine-su-s%C4%B1zd%C4%B1rd%C4%B1%C4%9F%C4%B1-ortaya-%C3%A7%C4%B1kt%C4%B1
Dünya'nın iç yapısına dair araştırmalarda son 30 yılda önemli atılımlar kaydedildi (Independent Türkçe / Midjourney)
ABD'li bilim insanları okyanus ve denizlerdeki suyun yavaş yavaş Dünya yüzeyinden aşağıya doğru sızdığına dair şaşırtıcı bir bilimsel keşfe imza attı.
Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Dan Shim ve meslektaşları, sıvının tektonik levhalardan aşağı inerek 2 bin 900 kilometrelik bir yolculuktan sonra gezegenin çekirdeğine ulaştığını tespit etti.
Son derece yavaş işleyen bu sürecin milyarlarca yıldır devam ettiği belirtildi.
Hakemli bilimsel dergi Nature Geoscience'ta yayımlanan bulgulara göre söz konusu sızıntı, dış çekirdekteki erimiş metal ve manto arasında kimyasal süreçleri tetikleyerek yepyeni bir yüzey yarattı.
Bu katmanın halihazırda "birkaç yüz kilometre kalınlığa" ulaştığı öne sürülüyor. Ancak Dünya'nın kilometrelerce derine uzanan iç katmanları söz konusu olduğunda bu tabaka aslında "ince" kalıyor.
Dr. Shim daha önce Dünya'nın çekirdeğiyle mantosu arasındaki madde alışverişinin çok daha küçük olduğuna inanıldığını belirtti.
"Son zamanlardaki yüksek basınç deneylerimiz farklı bir hikayeyi ortaya koyuyor" diyen bilim insanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
Suyun çekirdek-manto sınırına ulaştığında çekirdekteki silikonla reaksiyona girerek silika oluşturduğunu bulduk.
Bilim insanına göre bu keşif, önceden düşünüldüğünden çok daha dinamik bir çekirdek-manto etkileşimine işaret ediyor.
Jeologlar bu bulgulardan yola çıkarak iki katman arasında önemli miktarda malzeme alışverişi olduğu sonucuna varıyor
Arizona Eyalet Üniversitesi'nin keşif üzerine yayımladığı basın bildirisinde "Bu bulgu, Dünya'nın iç süreçlerine ilişkin anlayışımızı geliştirdi" ifadelerine yer verildi:
Ayrıca daha önce bilinenden daha kapsamlı bir küresel su döngüsünü açığa çıkardı.
Şarku’l Avsat, Galaxy Tab S9 Fan Edition tableti test ediyorhttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4710006-%C5%9Farku%E2%80%99l-avsat-galaxy-tab-s9-fan-edition-tableti-test-ediyor
Şarku’l Avsat, Galaxy Tab S9 Fan Edition tableti test ediyor
Galaxy Smart Tag 2 aksesuarı, eşyalarınızın konumlarını yüksek doğrulukla takip eder.
Samsung'un Fan Edition FE serisi, gerekli olmayan bazı özellikleri kaldırarak yüksek performanslı cihazların yüksek performanslı versiyonlarını makul bir fiyata sunuyor. Arap dünyasındaki en son lansmanlardan biri, standart gelişmiş kategori ile düşük maliyetli "A" kategorisi arasında ideal bir seçim sunan büyük ekranı ve akıllı kalemiyle Galaxy Tab S9 FE 5G tablet. Şarku’l Avsat cihazı test etti ve biz de testin özetinden bahsedeceğiz.
Lüks tasarım
Cihazın tasarımı zariftir ve temel versiyonun tasarım detaylarını korur; Yapısı, beşinci nesil iletişim ağlarının, Wi-Fi ve Bluetooth'un antenlerinin tasarımda tam bir uyum içinde mümkün olan en yüksek sinyal seviyelerini elde etmesine izin vermek için yan tarafta küçük alüminyum içermeyen alanlarla güçlendirilmiş alüminyumdan yapılmıştır.
Akıllı S Pen son derece profesyonel çizimler yapmanızı sağlar.
Ekran, darbelere ve çizilmelere karşı korumak için Corning Gorilla Glass 3'ten yapılmıştır ve cihaz IP68 standardına göre suya ve toza dayanıklıdır (30 dakika boyunca bir buçuk metreye kadar suya daldırılabilir). Cihazın üst tarafında iletişim kartı ve ek microSD hafıza kartı için bir yuva, sağ tarafında ise güç düğmesi ve ses ayar düğmeleri (dikey tutulduğunda) bulunmaktadır. Arka kamera cihazın sağ üst tarafında (dikey olarak tutulduğunda da) bulunur ve iki yan hoparlör bulunur. Arka tarafta, akıllı kalemi yakınına yerleştirildiğinde tutmak için dahili bir mıknatıs içeren özel bir alan bulunmaktadır.
Gelişmiş özellikler
Ekran 10,9 inçlik bir köşegene sahiptir ve görüntüyü saniyede 90 görüntü frekansında görüntüler ve parlak aydınlatma koşullarında görüntünün mümkün olan en iyi kalitede görüntülenmesini sağlamak için "Vision Booster" özelliğini destekler. Ekran ayrıca video görüntülerinin Yüksek Dinamik Aralık (HDR10) teknolojisi ile oynatılmasına da olanak tanıyor. Ekran, güç düğmesine entegre edilmiş bir parmak izi sensörü sağlamanın yanı sıra, kilidi açmak için kullanıcının yüzünü tanımayı da destekliyor. Ekran ayrıca içeriğin yanlardan ve geniş açılardan görüntülenmesini destekleyerek birden fazla kişinin ekrandaki içeriği görüntülemesine veya başkalarıyla sesli ve görüntülü olarak birlikte konuşmasına olanak tanıyor. Ekran ayrıca içeriğin doğrudan güneş ışığı altında büyük bir netlikle okunmasına da olanak tanıyor.
Görüntüleme yazılımı gece, panoramik ve ağır çekim fotoğrafçılığı da dahil olmak üzere genişletilmiş yetenekleri destekler. Çekilen görüntülerin kalitesi mükemmeldir ve cihaz, dahili yazılımı kullanarak daha fazla yakınlaştırmayı desteklerken görüntünün optik olarak iki katına kadar yakınlaştırılmasına olanak tanır. Cihaz, yüksek doğrulukla el yazısı yazmayı ve çizim yapmayı kolaylaştırmak için akıllı S Pen kaleminin kullanımını destekliyor. Grafikler, farklı sanal kalemler ve çizim fırçaları kullanılarak yüksek doğrulukla çizilebilir, cihaz ekrandaki basınç derecesini tanır ve çizilen çizgilerin kalınlığında bunu sorunsuz bir şekilde simüle eder.
Pil performansına gelince, cihaz tek bir şarjla 14 saatten fazla kullanılabilir ve Wi-Fi ağları üzerinden İnternet'e bağlanabilir; bu, özellikle enerjinin büyük kısmını tüketen ekranın büyük köşegeni dikkate alındığında etkileyici bir süredir.
Cihazı yoğun bir şekilde kullanmanın sadece biraz ısı ürettiği ve kameraya yakın bölgede diğer tabletlere kıyasla orta derecelerde olduğu kaydedildi. Cihaz ayrıca PUBG Mobile, Asphalt 9 ve diğerleri gibi iyi bilinen oyunları yüksek doğrulukla oynamaya izin verirken, yüksek performanslı yan hoparlörlerin kullanımı sayesinde oyunlar sırasında, müzik dinlerken veya video şovları izlerken etkileyici ses kalitesi sağlıyor.
Cihazı korumak ve dizüstü bilgisayara benzer bir şekilde masaya yerleştirilmesine izin vermek için ek bir özel kılıf kullanılabilir, ayrıca mektup ve belge yazmayı, e-postaları yanıtlamayı ve başkalarıyla sohbet etmeyi kolaylaştırmak için yerleşik bir klavye sağlar.
Teknik özellikler
Cihaz, 5 nm üretim hassasiyetine sahip sekiz çekirdekli Exynos 1380 işlemci (2,4 GHz'de 4 çekirdek, 2 GHz'de 4 çekirdek) kullanırken, iş için 8 GB bellek ve 1 TB (1024 GB) genişletilebilen 256 GB yerleşik depolama kapasitesi sağlıyor. ) ek olarak taşınabilir bellek kartları "Micro SD" aracılığıyla. Ekranın çapı 10,9 inçtir ve görüntüyü 1440 x 2304 piksel çözünürlükte, inç başına 249 piksel yoğunlukta ve saniyede 90 görüntü frekansında görüntüler.
Cihaz, Wi-Fi A, B, G, N, AC 6 ve Bluetooth 5.3 kablosuz teknolojilerini destekleyen 8 megapiksel arka kamera (geniş lensli) ve 12 megapiksel ön kamera (ultra geniş lensli) sunuyor. Cihaz, 45 watt'ta şarj edilebilen 8000 mAh kapasiteli bir batarya ile çalışıyor. Cihazın kalınlığı 6,5 mm ve ağırlığı 524 gram. "Android 13" işletim sistemi ve "One UI 5.1" kullanıcı arayüzü üzerinde çalışıyor. Yeşil, gümüş, gri veya menekşe renkleri mevcut ve fiyatları belleğe (6 veya 8 GB), dahili depolama kapasitesine (128 veya 256 GB) ve beşinci nesil iletişim ağları desteğine bağlı olarak 1699 Suudi riyalinden (yaklaşık 453 ABD doları) başlıyor.
Ana sürüm ile karşılaştırın
Amiral gemisi Galaxy Tab S9 ile Fan Edition arasında neler değişti? İki cihazı karşılaştırırken, ekran köşegeninin 11'den 10,9 inçe düştüğünü, çözünürlüğünün 1600 x 2560'dan 1440 x 2304 piksele biraz azaldığını ve görüntü ekran yoğunluğunun inç başına 274'ten 249 piksele düştüğünü görüyoruz. 90 Hz ve ekran teknolojisini "Dinamik AMOLED 2X "ten "IPS "ye değiştirdi.
İşlemci "Snapdragon 8 Generation 2" sekiz çekirdekli işlemciden (3,36 GHz'de 1 çekirdek, 2,8 GHz'de 4 çekirdek ve 2 GHz'de 3 çekirdek) "Exynos 1380" sekiz çekirdekli işlemciye (2,4 GHz'de 4 çekirdek, 2 GHz'de 4 çekirdek) değiştirildi. GHz), bellek ise 8 ya da 12'den 6 ya da 8 GB'a düşürülmüştür. Arka kameraların çözünürlüğü de 12'den 8 megapiksele değiştirilirken, ön kamera çözünürlüğü aynı kaldı (12 megapiksel).
"Wi-Fi" ve "Bluetooth 5.3" teknolojileri olduğu gibi korunurken yan hoparlörlerin sayısı 4'ten 2'ye düşürüldü. Batarya şarjı, şarj kapasitesinde (45 watt) herhangi bir değişiklik olmadan 8400'den 8000 mAh'a düşürüldü. Her iki versiyon da Android 13 işletim sistemi ve One UI 5.1 kullanıcı arayüzü ile çalışırken, kalınlık 5,9'dan 6,5 mm'ye, ağırlık ise 498'den 523 grama yükseldi.
Koleksiyonları takip etmek için aksesuar
Şarku’l Avsat ayrıca, seyahat çantaları, anahtarlar, arabalar, bisikletler gibi çeşitli eşyalarınızın yerini, cep telefonunuzda cihazın konumunu görüntüleme ve dijital bir pusula kullanarak ararken konumunu belirleme kolaylığı ile takip etmeyi sağlayan Galaxy SmartTag2 aksesuarını da test etti. Ayrıca, cep telefonundaki özel bir uygulama üzerindeki bir düğmeye basarak aksesuarın kullanıcıyı çağıran ve onu konumuna yönlendiren bir ses çıkarmasını sağlamak da mümkün,
Ayrıca, evdeki ışıkları açmak veya kapatmak gibi Nesnelerin İnterneti IoT teknolojisiyle çalışan diğer cihazlarla kolaylıkla etkileşim kurmak için aksesuar üzerindeki bir düğmeye basabilirsiniz. Pili 500 günden fazla çalışabilirken, 700 güne ulaşmak için bir güç tasarrufu modu sağlar. Standart pili (düz hücreli Cr2032) daha sonra kolayca değiştirilebilir.
IP67 standardına göre toza ve suya karşı dayanıklı olan aksesuar, enerji tasarrufu sağlayan Bluetooth 5.3 teknolojisi ile kullanıcıdan 120 metreye kadar olan mesafelerde yakındaki cihazlarla iletişimi destekliyor.
Aksesuarın ağırlığı 13,75 gram, kalınlığı 8 milimetre ve fiyatı 429 Suudi riyali (yaklaşık 114 ABD doları) ve siyah veya beyaz renklerde mevcut.
Gelmiş geçmiş bütün filmleri saklayabilecek kapasiteye sahip cihaz geliştirildihttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4709606-gelmi%C5%9F-ge%C3%A7mi%C5%9F-b%C3%BCt%C3%BCn-filmleri-saklayabilecek-kapasiteye-sahip-cihaz-geli%C5%9Ftirildi
Gelmiş geçmiş bütün filmleri saklayabilecek kapasiteye sahip cihaz geliştirildi
Cerabyte, veri depolama sisteminin avuç içi büyüklüğünde bir kartuşta 10 bin terabayt veri saklayabileceğini belirtiyor (Unsplash)
Yeni bir tür veri depolama sistemi, üreticilerine göre tuvalet yapımında kullanılan malzemeden faydalanarak "bütün veriyi sonsuza kadar" saklayabilir.
Alman girişim Cerabyte, avuç içi büyüklüğündeki seramik bir kartuşta 10 bin terabayt (TB) veri saklayabilen yeni nesil CeraMemory depolama sisteminin tamamen çalışır durumdaki prototipi olduğunu iddia ettiği ürünü tanıttı.
Bu kapasite kabaca 2,5 milyon filme, yani İnternet Film Veritabanı'nda (Internet Movie Database/IMDb) listelenen tüm filmlerin 4 kat fazlasına denk geliyor. Diğer medya türleri de dahil edildiğinde, Spotify'daki bütün şarkıları ve Amazon'daki bütün kitapları da cihaza sığdırmak mümkün olabilir.
Sadece 50-100 atom kalınlığındaki seramik nanokatmanlara verileri yazmak için lazerler gerekirken, verileri okumak için de yüksek çözünürlüklü mikroskoplara ihtiyaç var.
Şirket, seramik tasarımının hem düşük maliyet hem de aşırı dayanıklılık sağlayarak "bütün veriyi sonsuza kadar depolamasına" imkan tanıyan neredeyse sınırsız bir kullanım ömrü sunduğunu belirtiyor.
Cerabyte'a göre cihazda depolanan veriler 273 ile 300 santigrat derece arasında değişen sıcaklıklara dayanabilirken, radyoaktif ve asidik ortamlara karşı da dirençli. Elektromanyetik darbe (EMP) saldırısıyla verileri silme ve bozma girişimlerinin de başarısızlığa uğrayacağı söyleniyor.
Cerabyte başarılı olması halinde teknolojisinin, 500 milyar dolarlık veri depolama pazarını yerinden oynatacak bir "depolama devrimi" yaratacağını ve bir katrilyon gigabayt (GB) ya da bir milyon trilyon megabayta (MB) eşdeğer bir saklama hacmi anlamına gelen "Yottabyte Çağı"nı müjdeleyeceğini iddia ediyor.
Firmanın internet sitesinde "Uzun vadeli veri depolamanın sürdürülebilir olması dünyamızın en acil sorunlarından biri" diye belirtiliyor.
Cerabyte, geleneksel bulut veri depolamadan kaynaklanan CO2 salımlarının yüzde 99'unu azaltmanın çözümünü sunarken... [aynı zamanda] elektronik atıkları en aza indiriyor.
Geleneksel sabit disklere kıyasla nispeten yavaş yükleme süresi bu sistemin potansiyel bir dezavantajı olabilir; cihazın mevcut ağ kapasitesi saniyede sadece 1GB'la sınırlı. Bu da 10 bin TB'lık cihazın doldurulmasının yaklaşık 120 gün sürebileceği anlamına geliyor.
Independent Türkçe
James Webb Uzay Teleskobu, Samanyolu'nun merkezindeki "karanlık Tuğla'yı" görüntüledihttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4709441-james-webb-uzay-teleskobu-samanyolunun-merkezindeki-karanl%C4%B1k-tu%C4%9Flay%C4%B1-g%C3%B6r%C3%BCnt%C3%BCledi
Görüntüdeki parlak bölgeler, hidrojenin büyük yıldızlardan gelen enerjiyle parladığı sıcak plazmaya ev sahipliği yapıyor. Tuğla ise parlayan plazmanın engellendiği karanlık bölge (Adam Ginsburg)
James Webb Uzay Teleskobu, Samanyolu'nun merkezindeki "karanlık Tuğla'yı" görüntüledi
Görüntüdeki parlak bölgeler, hidrojenin büyük yıldızlardan gelen enerjiyle parladığı sıcak plazmaya ev sahipliği yapıyor. Tuğla ise parlayan plazmanın engellendiği karanlık bölge (Adam Ginsburg)
NASA'nın öncülüğünde işletilen yenilikçi James Webb Uzay Teleskobu, Samanyolu Galaksisi'nin merkezine yakın bir bölgede yer alan "Tuğla" (Brick) lakaplı nebulayı görüntüledi.
Bulutsu diye de bilinen nebulalar, uzaydaki dev toz ve gaz bulutları. Bazı bulutsular süpernovaya dönüşerek ölen yıldızların açığa çıkardığı gaz ve toz tarafından meydana getiriliyor. Diğer bulutsular da yeni yıldızların oluştuğu bölgelerde yer alıyor. Bu nedenle bazı bulutsulara “yıldız oluşum yerleri” adı veriliyor.
James Webb Uzay Teleskobu, Samanyolu'nun merkezinin yakınındaki karanlık nebulada önemli miktarda karbonmonoksit buzu da tespit etti.
Bilimsel adı G0.253+0.016 olan nebula, gökbilimcilerin Merkezi Moleküler Bölge diye adlandırdığı noktada yer alıyor. Bu bölgenin büyüklüğü, Güneş'in kütlesinin 60 milyon katına ulaşıyor.
Bölgedeki gaz ve toz bulutlarının çoğu yeni yıldızlar üretmekle meşgul. Ancak Tuğla nebulası, galaktik merkeze bakan karanlık bir levhaya benziyor. Bu bulutsunun neden yıldız oluşturmadığı halen gizemini koruyor.
Olası bir açıklamaya göre bu levha, henüz yıldız oluşturma şansı bulamamış genç bir bulutsu.
Bir diğer teoriyse Tuğla içindeki gazın çok türbülanslı olduğu yönünde. Bu hareketliliğinin gazların yıldız oluşturacak şekilde kendi içlerine çökmesini engellediğine inanılıyor.
James Webb'in yeni keşfi gizemi daha da derinleştiriyor. Gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobu diye anılan cihaz, bulutsuda çok miktarda karbonmonotsit buzu tespit etti.
Galaktik merkezde daha önce toz parçacıkları üzerinde yoğunlaşan karbonmonoksit buzu saptanmıştı ama yıldızlararası ortamda böyle özelliklerin tespit edilmesi genellikle zor.
Bu yüzden kimse galaksinin merkezindeki nebulalarda ne kadar buz olduğunu bilmiyordu.
ABD'deki Florida Üniversitesi'nden Adam Ginsburg liderliğindeki gökbilimciler, uzay teleskobunun Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) bu kadar büyük miktarda buz tespit etmesine çok şaşırdı.
Ginsburg, "Gözlemlerimiz, buzun burada çok yaygın olduğunu gösteriyor. Öyle ki gelecekte yapılacak her gözlemin bunu hesaba katması gerekiyor" diye konuştu.
Ekibe göre bir sonraki adım, Tuğla'da ve galaktik merkezdeki diğer nebulalarda başka hangi buzların bulunabileceğini keşfetmek.
Ginsburg, "Örneğin, karbonmonoksit, su, karbondioksit ve karmaşık moleküllerin göreceli miktarlarını bilmiyoruz" dedi:
Spektroskopiyle bunları ölçebilir ve bu bulutlarda kimyasal süreçlerin zaman içinde nasıl ilerlediğine dair fikir sahibi olabiliriz.
Independent Türkçe
Nil Deltası iklim değişikliğinden en çok etkilenen risk bölgesihttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4707751-nil-deltas%C4%B1-iklim-de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Finden-en-%C3%A7ok-etkilenen-risk-b%C3%B6lgesi
Nil Deltası iklim değişikliğinden en çok etkilenen risk bölgesi
Uzmanlar "nüfus artışı" ve çevrenin kötü yönetimi konusunda uyardı
İklim değişikliği, dünya genelinde yarım milyardan fazla insana ev sahipliği yapan kıyı nehir deltaları için doğrudan bir tehdit oluşturmakta ve bu bölgeleri, kasırga ve şiddetli fırtınaların yoğunluğundaki artışa ek olarak, bu alanların büyük bir kısmının sular altında kalmasına, göçe, büyük ekonomik kayıplara, hastalıkların yayılmasına, tarım arazilerinin kaybına yol açan yağış düzenindeki değişiklikler başta olmak üzere daha birçok tehlikeye maruz bırakmaktadır.
Ancak kıyı nehir deltalarının iklim değişikliğinden daha fazlasına karşı savunmasız olduğu görülüyor. Nil, Mekong ve Mississippi deltaları gibi ünlü deltalar da dahil olmak üzere dünya çapında 49 delta bölgesini kapsayan benzersiz bir çalışmada, İsveç Lund Üniversitesi ve Hollanda'daki Utrecht Üniversitesi'nden araştırmacılar önümüzdeki 80 yıl içinde delta bölgelerine yönelik en olası tehditleri belirlediler.
Şarku’l Avsat’ın Global Environmental Change dergisinin son sayısında yayınlanan çalışmadan aktardığına göre yeni sonlanan bilimsel bir araştırma, delta bölgelerinin başta nüfus artışı ve kötü çevre yönetimi olmak üzere birçok riskle karşı karşıya olduğunu ve bunun özellikle Asya ve Afrika delta bölgelerinin sürdürülebilirliği için bir tehdit oluşturduğunu ortaya koydu.
Kıyı nehir deltaları, bir nehrin ağzında oluşan alçak arazi alanlarıdır. Bu alanlar genellikle yoğun nüfusludur ve tarım arazileri, tatlı su, balıkçılık ve biyolojik çeşitlilik gibi doğal kaynaklar açısından zengindir.
Risk faktörleri
Şarku’l Avsat'a konuşan Lund Üniversitesi Sürdürülebilirlik Çalışmaları Merkezi'nden çalışmanın baş araştırmacısı Prof. Dr. Murray Scown şunları söyledi: "Dünya çapında 49 kıyı nehir deltasında, 5 farklı gelecek senaryosu altında 13 risk faktörünün nasıl değişeceğini analiz ettik. En belirgin risk faktörleri arasında arazi çökmesi, gelgit ve fırtınalarla ilişkili deniz seviyesinin yükselmesi, hidrolojik rejimlerdeki değişiklikler, yukarı nehirlerdeki çökeltiler, artan nüfus yoğunluğu ve uyum sağlamak için uygulanan ekonomik ve siyasi krizler yer alıyor. Tüm risk faktörlerinin tüm gelecek senaryoları altında artabileceğini ancak ana risk faktörlerinin delta bölgeleri ve senaryolar arasında farklılık gösterdiğini bulduk. Örneğin: Mısır'daki Nil Nehri, Nijerya'daki Nijer Nehri, Bangladeş'teki Ganj Nehri veya Çin'deki İnci Nehri gibi delta bölgelerinde nüfus yoğunluğu çok yüksek ve belirli senaryolar altında gelecekte daha da artacak ve bu nüfus yoğunluğu muhtemel tehlikeler açısından risk altında yer alıyor. Ancak bunun aksine, Mekong (Vietnam), Mississippi (ABD) ve Krishna ve Godavari (Hindistan) gibi Nil kadar yüksek nüfus yoğunluğuna sahip olmayan diğer delta bölgelerinde, arazi çökmesi ve göreceli deniz seviyesi yükselmesi gibi risk faktörleri bulunuyor. Örneğin, arazi çökmesinin genellikle sulama amaçlı yeraltı suyu çıkarılmasıyla bağlantılı. Aşırı yüksek deniz seviyeleri de özellikle Han Nehri (Kore), Colorado (Meksika), Yangtze (Çin) ve Ren Nehri (Hollanda) gibi bazı delta bölgelerinde önemli risk faktörlerini oluşturuyor.
Öte yandan, bazı delta bölgeleri, finansal veya diğer uyum kapasitesinin eksikliği veya riskleri yönetmede etkisiz hükümetler nedeniyle yüksek toplumsal risk faktörleriyle karşı karşıya. Bu tür sosyal faktörler endişe yaratıyor. Scown'a göre bu deltalar arasında Irrawaddy Deltası (Myanmar) ve Kongo'daki delta(Angola ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti) yer alıyor.
Tüm faktörleri bir arada değerlendiren Scown, Asya'nın büyük delta bölgelerinin en büyük risk altında olduğunu, nüfus artışı, tarım arazilerinin yoğun kullanımı, deniz seviyesinin göreceli olarak yükselmesi ve uyum sağlamada gecikme nedeniyle milyonlarca insan ve çevre için potansiyel olarak yıkıcı sonuçlar doğurduğunu belirtti. Delta bölgelerinin karşı karşıya olduğu risklerin zaman içinde artacağına inandığını, bu nedenle hükümetlerin gerekli önlemleri almasının tam zamanı olduğunu belirtti.
Önerilen çözümler
Bu risklerle yüzleşmek için önerilen çözümlerle ilgili olarak Scown, delta bölgelerinin bulunduğu ülkelerin hükümetlerinin risk faktörlerinin çoğunu ele alma kabiliyetine sahip olduğuna dikkat çekti. Ancak önceliklerini farklı şekilde düzenlemesi gerekecektir. Örneğin, toprak çökmesi küresel deniz seviyesinin yükselmesinden daha büyük bir etken olduğunda, çözümler yeraltı sularının çıkarılmasını düzenlemenin yanı sıra sera gazı emisyonlarını azaltmayı da hedefleyebilir.
Ana riskler aşırı deniz seviyeleri olduğunda, koruma önlemleri alınabilir ve yaklaşan fırtınalar ve gelgitler için erken uyarı sistemleri geliştirilebilir. Sosyal faktörler adaptasyon için ana konular olduğunda, uluslararası işbirliği ve desteğe ihtiyaç duyulabilir ve yukarı kıyıdaş ülkelerdeki nehir havzalarının hidrolojisindeki değişiklikler delta ülkelerinde risklere neden olduğunda, sorunların ele alınması için uluslararası işbirliği de gerekli olacaktır.
Araştırmacılar tarafından elde edilen verilerin araştırma çalışmasıyla birlikte kamuya açık olduğunu, böylece politika yapıcıların, risk yöneticilerinin, araştırmacıların ve diğerlerinin deltalarındaki farklı gelecek senaryolarını keşfedebileceklerini ve bu senaryoların delta bölgelerindeki karar alma sürecine rehberlik etmesini umduğunu belirtti.
Delta riskleri alanında çalışan araştırmacılar, bu riskleri yöneten karar vericiler ve potansiyel olarak risklere maruz kalan delta sakinleri arasındaki işbirliğinin gelecekte de devam etmesinin önemli olduğuna inanıyor.
17. yüzyılda gömülen ceset kalıntılarından kenevir çıktıhttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4707451-17-y%C3%BCzy%C4%B1lda-g%C3%B6m%C3%BClen-ceset-kal%C4%B1nt%C4%B1lar%C4%B1ndan-kenevir-%C3%A7%C4%B1kt%C4%B1
17. yüzyılda gömülen ceset kalıntılarından kenevir çıktı
Araştırmaya, 1638 ila 1697'de hayatını kaybeden kişilerin kalıntıları dahil edildi (Pixabay)
İtalyan araştırmacılara göre, kenevirdeki psikoaktif maddeler, öldükten sonra bile kemiklerde kalmaya devam ediyor.
Milano Üniversitesi'nden Gaia Giordano ve ekibinin çalışması, hakemli bilimsel dergi Archaeological Science'ın aralık sayısında yayımlandı.
Bilim insanları, 17. yüzyılda Avrupa'nın en yenilikçi hastanelerinden biri olarak kabul edilen Milano'daki Ospedale Maggiore'nin Ca' Granda mahzen mezarlığındaki kalıntıları inceledi.
Milyonlarca kişinin incelendiği araştırma, kenevir bağımlılığının genç erkeklere verdiği zararı ortaya koydu
Araştırmacılar daha önce yaptıkları bir çalışmada, aynı mezarlıktan çıkarılan bazı kafataslarının beyin dokusunda esrar kalıntılarını keşfetmişti.
Bunun üzerine bilim insanları, araştırmalarını daha uzun kemikleri kapsayacak şekilde geliştirmek istedi.
Araştırmacılar, Ca' Granda'da gömülmüş 9 kişinin kalıntılarından uyluk kemiği örneği çıkardı.
Daha sonra kemikler toz haline getirilerek toksikoloji analizi yapıldı.
Bu sayede kimyasal bileşikler tek tek ayrıştırılabildi.
Keyif verici madde olarak kullanılmış olabilir
Elde edilen bulgulara göre, kemik kalıntılarında kenevirin ana bileşiklerinden olan tetrahidrokanabinol (THC) ve kannabidiol (CBD) psikoaktif maddeleri görüldü.
Analize göre, birer erkek ve kadına ait uyluk kemiklerinde bulunan bu maddeler, kana karıştıktan sonra kemik dokusu tarafından emilerek orada kaldılar.
Araştırmacılar makalelerinde şunları söyledi:
Kemik örneklerinde THC ve CBD görüldü. Bildiğimiz kadarıyla bu sonuçlar, tarihi ve arkeolojik insan kemiği kalıntılarında esrar tespitine ilişkin ilk rapor niteliğindedir.
Antik Yunan ve Romalılar döneminde kenevirin, tıbbi amaçlı kullanıldığı biliniyor.
Fakat özellikle 12. yüzyıldan itibarıyla Ortaçağ'da popülerliğini yavaş yavaş kaybeden kenevir, 1484'de Papa VIII. Innocent tarafından tamamen yasaklanmıştı.
Öte yandan hastanenin kullandığı ilaç kayıtlarında kenevirin adı yer almıyor.
İncelenen kayıtlar, hastaların keneviri kendi kendine ilaç yerine kullanım ya da eğlence amaçlı aldıklarını gösteriyor.
Ekibe göre çalışmaları, o dönem yaşayan nüfusun gündelik alışkanlıklarına dair yeni bir ışık tutuyor:
Elde edilen bulgular, Yeniçağ'da Milano'da kenevirin muhtemelen keyif amaçlı kullanıldığını gösteriyor.
Bununla birlikte, İtalya'nın yüzyıllar boyunca ip, tekstil ve kağıtta kullanılmak üzere büyük bir kenevir üreticisi olduğu biliniyor. Araştırmacılar, kenevire yanlışlıkla maruz kalınmış olunabileceğini de gözardı etmiyor.
Independent Türkçe
Yarasalar daha iyi ve daha uzun bir yaşamın sırrını mı taşıyor?https://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4707276-yarasalar-daha-iyi-ve-daha-uzun-bir-ya%C5%9Fam%C4%B1n-s%C4%B1rr%C4%B1n%C4%B1-m%C4%B1-ta%C5%9F%C4%B1yor
Yarasalar daha iyi ve daha uzun bir yaşamın sırrını mı taşıyor?
Yarasalar adeta ölüme meydan okuyan gelişmiş mekaniklere sahip.
İnsanlar ve yarasalar
Biyokimyacı ve zoonotik hastalık uzmanı Linfa Wang, elbette insanların gökyüzünde kanat çırptığını veya şehirdeki en iyi burgeri bulmak için yankıları kullandığını hayal etmiyor. Wang bu fikri ile, insanların yarasalar gibi yaşamasını değil, yaşamlarını iyileştirmek ve uzatmak için tuhaf fizyolojilerinden ilham alınmasını kastediyor. “Öyle görünmeyebilir ama yarasalar dünyadaki en sağlıklı memelilerdir” diyor.
Yarasalarla ilgili son zamanlardaki gelişmeler göz önüne alındığında buna ikna olmak biraz güç olabilir. Hendra virüsünün insanlara sıçradığı 1994 yılından SARS-CoV-2’nin ortaya çıktığı 2019 yılına kadar geçen otuz yılda, yarasalar yaban hayatından insanlara bulaşan yaklaşık beş ölümcül salgının kaynağı oldu.
Ancak yarasalar nadiren hastalanıyorlar. Ebola, Nipah, Marburg ve çeşitli koronavirüsler onları hiçbir şekilde etkilemiyor ve hatta bazı yarasalar, insanlarda tedavi edilmediği takdirde neredeyse kesin ölüme yol açan kuduzla karşılaştıklarında hayatta kalabiliyor.
Ölüme meydan okuyan mekanizmalara sahipler
Linfa Wang’la iş birliği yapan Dublin Üniversitesi Koleji’nden yarasa biyoloğu olan Emma Teeling, ‘Hastalığın hasarını sınırlayacak mekanizmalar geliştirdiler’ diyor.
Yarasaların ölüme meydan okuma yeteneği bunun da ötesine geçiyor. Nektar yiyen bazı türler, yıllarca kan şekeri seviyelerini bir insanı hiperglisemik komaya sokacak kadar yüksek oranlarda tutuyor ancak yine de hiçbir zaman diyabet geliştirmiyorlar. Bazılarının ise vahşi doğada 41 yıla kadar (kendi boyutlarındaki memelilerin genel olarak yaşaması beklenen sürenin neredeyse 10 katı) hayatta kaldıkları, kanser olmadıkları ve doğurganlık oranlarında düşüş yaşamadıkları görülüyor.
Linfa Wang ve Emma Teeling birkaç meslektaşıyla birlikte yakın zamanda Avrupa Araştırma Konseyi’nden yarasaların bu çılgın yeteneklerin ardındaki biyolojiyi ve bunun diğer canlılara nasıl yardımcı olabileceğini daha iyi anlamaya çalışmak için 13 milyon dolarlık bir bağışla ödüllendirildi.
Yarasa-insan
Linfa Wang’ın ekibi, sağlıklı, hastalıklara dirençli bir yarasa üzerinden genetik mühendisliğine yönelik çalışmalar yaparak bazı fikirlerini test etmeye başladı. Linfa Wang ve meslektaşları herhangi bir yarasa-insan yaratmakta halen yıllarca uzakta bulunuyorlar. Ancak bu fikirlerin bir gün insanlar için diyabetle mücadelede, bulaşıcı hastalıkları kontrol altına almada ve hatta yaşam süresini uzatmada yeni tedavilerin kaynağı olacağından eminler.
Yarasaların sağlığının anahtarı, uçuş ya da en azından gelişmiş uçuş mekanizmasının yarasa vücudu üzerindeki etkileri gibi görünüyor. Uçuş, tüm avantajlarına rağmen enerji açısından en yorucu ulaşım seçeneklerinden biri ve arasalar uçarken metabolizmaları dinlenme durumunun 15 ila 16 katına kadar hızlanabiliyor. Vücut ısıları 40 santigrat dereceyi aşarken bu da onları ateşlenme durumuna itiyor.
Tüm bunları hemen hemen tüm memelilere uyguladığınızda vücutları, metabolizmalarının toksik yan etkileri olan ve hücreleri etkili bir şekilde parçalayan aşırı inflamasyonun ateşi altında büyük ihtimalle bitkin düşer.
Yarasalar, kendilerine zarar veren bu hareket biçimiyle başa çıkabilmek için iki temel güvenlik önlemi geliştirmişler. Birincisi, fiziksel sakinliği koruma konusundaki büyük beceri. Aşırı efor sarfetmeye zorlandıklarında bile yarasaların vücutları o kadar iltihaplanmıyor. Bunun nedeni kısmen bu sistemleri harekete geçiren bazı moleküler mekanizmalardan yoksun olmaları. Bu da yarasaların vücutlarında metabolik bir baskı olduğunda daha az hasar aldıkları anlamına geliyor. Meydana gelen herhangi bir hasara karşı yarasaların ikinci önlemi ise, hücrelerinin parçalanmış DNA parçalarını hızla bir araya getirerek temizleme ve onarma konusunda alışılmadık derecede verimli olmaları.
Fiziksel hasarın azaltılması
Linfa Wang ve Emma Teeling, bu stratejilerin aynı zamanda diğer fiziksel hasarların azaltılmasına da yardımcı olduğuna dikkat çekiyor:
“Kanser, genetik kodumuzun belirli kısımlarında hatalar ortaya çıktıktan sonra ortaya çıkma eğilimindedir. Moleküler açıdan, yaşlanma temel olarak vücutta ömür boyu hücresel aşınma ve yıpranma birikmesi sonucudur.”
Yarasalarda stres, kronik sağlık sorunlarının ana nedenlerinin uçmak ve bununla ilişkili tüm stresle çözülebileceği anlamına gelir. Yani yarasanın vücudunun havada sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlayan çözümler, yarasanın ömrü boyunca ortaya çıkan sorunların da cevabı olabilir. Emma Teeling, insanların hasarı onarma konusundaki performansının yaşla birlikte azaldığını ancak yarasaların yeteneklerinin giderek arttığını belirtti.
Hastalık enfeksiyonlarını önlenmesi
Bütün bunlar aynı zamanda yarasaların neden bizi öldürebilecek patojenlere karşı bu kadar misafirperver konakçılar olduğunu açıklamaya da yardımcı olabilir.
İnsanlarda, en tehlikeli bulaşıcı hastalık vakalarının çoğunun asıl tehlikesi, vücudun aşırı inflamatuar tepkisidir. Bu reaksiyon, bir patojenin hücrelere verebileceği herhangi bir zarardan daha büyük bir tehdit oluşturabilir. Savunmalarımızın çoğu, kendi sahamızda patlayan bombalar gibidir, işgalcileri öldürebilir, ancak bunun bize maliyeti de büyük olur.
Buna karşılık, yarasaların iltihaplanmayı tetikleme eşiği o kadar yüksek ki pek çok virüs bu derecede bir tahribat yaratmadan yarasaların dokularına yerleşebilir.
Laboratuvar deneylerinde yarasalara çok sayıda virüs enjekte edildi. Solüsyonda milimetre başına 10 milyon ünite ebola virüsüne, akciğerin bir gramında ise 10 milyon ünite koronavirüs virüsüne ulaştı. Ancak Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre araştırmacılar yarasaların sağlığıyla ilgili ciddi sorunlar gözlemlemedi. Colorado State Üniversitesi’nden yarasa immünologu Tony Schountz, yarasalar ve virüslerinin aslında ‘immünolojik bir yumuşama’ yarattığını söyledi.
Bununla birlikte yarasaların vücutları virüslerin yayılmasını proaktif olarak bastırma konusunda oldukça becerikli olduğundan, bu devasa virüs seviyeleri elbette yarasalar için sıkıntılı bir durum olmuyor. Linfa Wang’a göre bu kısmen bazı yarasa türlerinin ‘savunma sistemlerinin bazı kısımlarının’ her zaman aktif olmasından kaynaklanıyor ve kendisi bunu ‘savaşa hazır olma’ olarak adlandırıyor. Yani bir patojen ortaya çıktığında, halihazırda güçlü proteinlerle dolu olan, viral yaşam döngüsünün bazı kısımlarını bloke etmeye hazır bir konakçıya saldırır ve mikrobun kontrolden çıkmasını engeller.
Yarasa için geçici olan bir enfeksiyon insanlar için yıkıcıdır
Buradaki dikkat çeken nokta, virüslerin yarasaların hilelerini anlamış ve bu iyi korunan hücrelerin içine sızmaya, çoğalmaya ve daha sonra bunlar arasında yayılmaya çalışırken daha güçlü olacak şekilde evrimleşmiş olmalarıdır. Chicago Üniversitesi’nden hastalık ekolojisti Cara Brook’a göre yarasa kalibresindeki bu saldırının aynı kalkanlara sahip olmayan bir insan için aşırı olabilir. Bu durum, yarasalardan kaynaklanan virüslerin bize verdiği zararı açıklamaya yardımcı olabilir. Kısacası yarasada fark edilmeyen bir enfeksiyon, insanlarda büyük bir kaosa yol açabilir.
Linfa Wang’ın bu tür konakçı-patojen uyumsuzluğuyla başa çıkmaya yönelik temel önerilerinden biri, iltihaplı tepkilerimizi biraz daha bastırmaya, yani biraz daha yarasa benzeri hale getirmek için ilaçlar kullanmaya dayanıyor. Bu adımın aynı zamanda otoimmünite riskini de azaltacağını, hatta yaşlanmayı veya bazı kronik metabolik hastalıkları geciktireceğini de sözlerine ekledi. Kendisinin ve ekibinin, deneylerinden birinde yarasalardaki iltihaplanmayı baskılayan spesifik bir gene sahip olan yarasa-farenin gribe, SARS-CoV-2’ye ve hatta gut kristallerine karşı daha iyi sonuç verdiği bilgisini paylaştı.
*The Atlantic Online
Mısırlı eski bakan, "mumya laneti" söylentilerine açıklık getirdihttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4707161-m%C4%B1s%C4%B1rl%C4%B1-eski-bakan-mumya-laneti-s%C3%B6ylentilerine-a%C3%A7%C4%B1kl%C4%B1k-getirdi
Kazıyla ilişkili isimlerin farklı zamanlarda beklenmedik şekilde ölümleri, lanet söylentilerinin abartılmasına neden oldu.
1922'de Krallar Vadisi'nde Tutankamon'un bozulmamış mezarını ortaya çıkaran Britanyalı arkeolog Howard Carter'ın kanaryasını aynı gün yılan yedi.
Kazıyı finanse eden George Herbert 5 Nisan 1923'te bir sivrisinek ısırığı sonucu enfekte olduğu için öldü.
1923'te mezarı gördükten sonra kazıların Amerikalı sponsoru George Jay Gould zatürreden öldü.
Diğerleri arasında Londra'da mumyanın röntgenini çeken Archibald Douglass Reid ve 1935'te Mısır'a yaptığı son geziden sonra enfeksiyondan ölen Amerikalı arkeolog James Henry Breasted yer aldı.
Arkeolog Carter da hemen sonra olmasa bile 17 yıl sonra Hodgkin hastalığından hayatını kaybetti.
Lanetle ilişkilendirilen çeşitli araba kazaları, çatışma, yangın, intihar gibi vakalar da basında geniş yer bulmuştu.
Tutankamon'un Krallar Vadisi'nde üstü örtülmüş mumyası (Reuters)
Öte yandan çok sayıda Mısırlı işçi de kazılarda yer almıştı. Fakat hem Carter'ın onları çok anmaması hem de Batı basınının pek yer vermemesi nedeniyle hastalıkları ve ölümleri nadiren duyuldu.
"Acele etmemek gerekiyor"
Havas, beklenmedik ölümlerin lanetle değil, yalnızca bilimle açıklanabileceğini söylüyor:
Bir mezarda mumya varsa, bu mumyada görülemeyen mikroplar vardır.
Arkeologların eskiden alelacele mezarlıklara girdiğini söyleyen Havas, gerekli önlemleri almadıkları için mikroplara maruz kaldıklarını ve ardından öldüklerini söyledi.
Yakın zamanda kendisinin de dahil olduğu bir keşif çalışmasından örnek veren Havas, şunları söyledi:
İki hafta önce yerin yaklaşık 18 metre altında, 25 ton ağırlığında kilitli bir lahit keşfettim. İki işçi daha sonra benim için kapağı açtı. Açtıklarında, kötü hava çıkıp temizi girene kadar yarım saat kadar havalandırdım. Firavunların laneti bu.
Lanetin eski mikroplardan kaynaklandığının altını çizen Havas, Tutankamon'un mezarı keşfedildiğinde haberlerin telif haklarının London Times'a verildiğini hatırlattı.
Havas bu nedenle diğer kuruluşlardaki muhabirlerin farklı bir şeyler yazamadığını söyledi. Bu durum, lanet söylentilerinin daha çok kişi tarafından dillendirilmesine neden olmuştu.
Independent Türkçe
Çinli bilim insanları Mars yüzeyinin altında çokgenler keşfettihttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4705841-%C3%A7inli-bilim-insanlar%C4%B1-mars-y%C3%BCzeyinin-alt%C4%B1nda-%C3%A7okgenler-ke%C5%9Ffetti
Makalede ayrıca, çokgenlerin Mars tarihindeki Geç Hesperian ve Erken Amazon dönemlerinde oluştuğu ifade edildi. Bu dönem, yaklaşık 3,7 ila 2,9 milyar yıl öncesine denk geliyor.
Bu da söz konusu dönemde bölgede su kütlelerinin yer aldığı anlamına geliyor.
Zhurong'un önceki keşifleri, Mars'ın eskiden bol miktarda su kütlesine ev sahipliği yaptığını göstermişti.
Bu kütlelerin 400 bin yıl öncesine kadar varlığını koruduğu ileri sürülmüştü.
Adını Çin mitolojisindeki ateş ve savaş tanrısından alan Zhurong, 15 Mayıs 2021'de Mars'ın Utopia Planitia ovasına inmişti.
Üç aylık görev süresi biçilen uzay aracı, gezegenin yüzey toprağını ve atmosferini inceledi.
Son dönemde kış uykusuna yatan araç, Güneş panellerini kaplayan toz nedeniyle hareket edemez halde.
Independent Türkçe
Instagram ve Facebook'un devasa pedofili problemi gözler önüne serildihttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4705456-instagram-ve-facebookun-devasa-pedofili-problemi-g%C3%B6zler-%C3%B6n%C3%BCne-serildi
Instagram ve Facebook'un devasa pedofili problemi gözler önüne serildi
Kevin Systrom ve Mike Krieger tarafından 2010'da kurulan Instagram, iki sene sonra Facebook'a satılmıştı (Reuters)
WhatsApp, Instagram ve Facebook'un ana şirketi Meta, pedofilleri sosyal medya platformlarından uzak tutmakta ciddi şekilde zorlanıyor.
Wall Street Journal'ın haberine göre, Instagram ve Facebook'un pedofili hesaplarını teşvik ettiği ve halihazırda sıkıntılı olan durumu daha da kötüleştirdiği örnekler var.
ABD merkezli gazetenin Stanford ve Massachusetts Amherst Üniversitesi'ndeki araştırmacılarla işbirliği içinde yürüttüğü çalışma, Instagram algoritmalarının reşit olmayan kullanıcılara yönelik cinsel içerikli gönderiler üreten ağlara imkan verdiğini ortaya koydu.
Önceki aylarda Meta, göze çarpan bu sorunu çözmek için bir çocuk güvenliği görev gücü oluşturmuştu. Ancak gazeteye göre bunun üzerinden 5 ay geçmesine rağmen şirketin platformlarında halen çocuk istismarı içerikleri var.
Üstelik bu sorun sadece Instagram için geçerli değil. Çocuk istismarı içeren gönderileri paylaşmak üzere kurulmuş Facebook grupları var ve bunlar halen aktif kullanılıyor.
Meta'nın 100'den fazla çalışandan oluşan bu özel ekibi, pedofiliyle ilgili hashtag'leri yasaklama kararı almıştı. Ancak şirketin çabalarının yeterli olmadığı görüldü. Araştırmacılar, platformların algoritmalarında köklü değişiklikler yapılması gerektiğini söylüyor.
Kanada Çocuk Koruma Merkezi, toplamda 10 milyon kadar takipçisi olan ve çocuklara yönelik cinsel istismar videolarını canlı yayımlayan Instagram hesapları tespit etti.
Wall Street Journal'ın kendi araştırmasına göre de bahsi geçen Facebook gruplarında yüz binlerce kullanıcı var.
Gazetenin bu grupları Meta'ya bildirdiği aktarıldı. Ancak aktarılana göre şirket, adında açıkça "ensest" kelimesi geçen bir Facebook grubunun bile Topluluk Standartları'nı ihlal etmediği sonucuna vardı.
Meta, çocuk istismarı içeren hesapları devre dışı bırakmak için gereken araçları geliştirmeye çalıştığını bildiriyor. Şirket yetkilileri, temmuzdan bu yana çocuk güvenliği politikalarını ihlal eden 16 bin hesabı kaldırdıklarını savunuyor.
Ancak gazeteye açıklamada bulunan bir şirket sözcüsü, kullanıcılara tahmini ilgi alanlarına göre içerikler öneren algoritmaları kaldırmayı veya sınırlandırmayı düşünmüyor.
Hedefli reklamlar için de kullanılan bu algoritmalar, muhtemelen şirketin en önemli gelir kaynağı.
Öte yandan bu algoritmaların reşit olmayan kullanıcıların psikolojisini bozduğu da araştırmalarla ortaya konmuştu.
Geçen ay ABD'nin 42 eyaletinden savcılar bu algoritmaları sınırlandırması için Meta'ya dava açmıştı.
Independent Türkçe
ChatGPT yasaları yazmaya başladıhttps://turkish.aawsat.com/teknoloji%CC%87/4705366-chatgpt-yasalar%C4%B1-yazmaya-ba%C5%9Flad%C4%B1
30 Kasım 2022'de piyasaya sürülen sohbet botu, ABD'li yapay zeka firması OpenAI tarafından geliştirildi (AFP)
Brezilya'nın Porto Alegre kent meclisi üyeleri, farkında olmadan ChatGPT tarafından yazılan bir yasayı yürürlüğe koydu.
Yasa geçen ay kabul edildi ve bu hafta belediye meclisi üyesi Ramiro Rosário, tasarının aslında sohbet botunda yazıldığını açıkladı.
Rosário, ChatGPT'den vergi mükelleflerinin su tüketim sayaçlarını değiştirmek için ödeme yapmak zorunda kalmamasını sağlamayı amaçlayan bir tasarı yazmasını istedi.
Daha sonra tasarıyı 35 meclis üyesinin onayına sundu ve belgeyi ChatGPT'ye yazdırdığını onlardan sakladı.
Zira mevzuatın ChatGPT'yle yazıldığını duyan meclis üyelerinin sırf bu nedenle olumsuz oy kullanacağından endişe ediyordu.
Rosário, "Yapay zekayla yazıldığı için projenin onaylanmaması riskini almak istemedim. Bu, halka haksızlık olurdu" diye konuştu.
Öte yandan bu, sohbet botuna yazdırılan ilk yasa tasarısı değil.
ABD'nin Massachusetts Eyalet Senatörü Barry Finegold, Ocak 2023'te onaya sunduğu bir tasarıyı da ChatGPT'ye yazdırmıştı.
Söz konusu tasarı, yapay zeka şirketlerinin algoritmalarını risk değerlendirmesinden geçirmelerini ve güvenlik önlemleri almalarını zorunlu kılmayı amaçlıyordu.
Ancak senatör tasarıyı sohbet botuna yazdırdığını saklamamıştı.
Tasarının son bölümünde, "Bu yasa, ChatGPT'nin yardımıyla hazırlandı ve tasarıdaki herhangi bir hata veya yanlışlık, dil modeline değil, insan yazarlarına atfedilmelidir" ifadeleri yer almıştı.
Independent Türkçe
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
