Çin'in Ay'a çarpan uzay aracı gizemli bir nesne taşıyormuş

"İlk kez çift krater görüyoruz"

Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)
Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)
TT

Çin'in Ay'a çarpan uzay aracı gizemli bir nesne taşıyormuş

Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)
Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)

ABD'li bilim insanları, geçen yıl Ay yüzeyine çarpan bir uzay aracının ne olduğu belirlenemeyen bir nesne taşıdığını söylüyor.

Arizona Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacılar, 4 Mart 2022'de gök cismine düşen ve sonradan Çin'e ait olduğu anlaşılan roket iticisinin yarattığı çarpma kraterlerini inceledi.

Başta söz konusu roket parçasının, Elon Musk'ın uzay firması SpaceX'in 2015'te yörüngede bıraktığı Falcon 9 roketine ait olduğu düşünülmüştü. Ancak kısa süre sonra Çin'in 2014'te Chang'e 5-T1 Ay keşif programı kapsamında fırlattığı bir itici olduğu ortaya çıkmıştı.

Öte yandan çarpışmayı daha ayrıntılı analiz eden araştırmacılar, bu roket parçasının çarpma anında iki krater oluşturduğunu fark etti.

Hakemli bilimsel dergi The Planetary Science Journal'da yayımlanan araştırmanın arkasındaki ekip, roket parçasını çarpışmadan önce de gözlemlemişti.

Son olarak da parçanın bıraktığı izi ve uzaydaki hareketini analiz eden ekip, gözlemledikleri özelliklere dayanarak roketin Ay yüzeyinde çarpışmanın etkisiyle yok olan gizemli bir yük taşıdığı sonucuna vardı.

Çalışmanın başyazarı Tanner Campbell, "İlk kez çift krater görüyoruz" dedi.

Chang'e 5 T1 örneğinde hemen hemen aynı büyüklükteki bu iki krateri elde etmek için yine kabaca eşit iki kütleye ihtiyacınız olacağını biliyoruz.

Roketin hareketi sırasında ortaya çıkan ışık yansımasındaki değişiklikleri ölçen araştırma ekibi, parçanın Ay'a düşme biçiminde de tuhaflık saptadı.

Campbell, "Biraz sallanması gerekiyordu" diye konuştu:

Ancak bu parça çok istikrarlı bir şekilde düşüyor.

Bu durum, parçayı yörüngede sabit tutmaya yarayan motorlara karşı ağırlık görevi gören başka bir nesnenin daha olduğunu düşündürüyor.

Nesnenin iticinin ön kısmına monte edildiği düşünülüyor.

"Açıkçası bunun ne olabileceğine dair hiçbir fikrimiz yok" diyen Campbell, şöyle ekliyor:

Belki ekstra bir destek, ek bir cihaz veya başka bir şey. Muhtemelen hiçbir zaman bilemeyeceğiz.

Independent Türkçe



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space