Meta Instagram’dan milyonlarca çocuk kullanıcının verilerini toplamakla suçlanıyor

Meta şirket logosu (AP)
Meta şirket logosu (AP)
TT

Meta Instagram’dan milyonlarca çocuk kullanıcının verilerini toplamakla suçlanıyor

Meta şirket logosu (AP)
Meta şirket logosu (AP)

ABD'nin 33 eyaletinde savcılar, Meta şirketi hakkında yasal şikayette bulunarak, 13 yaşın altındaki çocukların "Instagram" uygulamasını kullanmasına izin vermek ve ebeveynlerinin izni olmadan kişisel verilerini "rutin olarak" toplamakla suçladı.

Şarku’l Avsat’ın New York Times gazetesinden aktardığı habere göre savcıların 2019 yılının başından bu yana şirketin Instagram'da 13 yaşın altındaki kullanıcılara ait hesapların varlığına ilişkin 1,1 milyondan fazla suç duyurusu aldığı belirtildi. Ancak Meta bu hesapların "yalnızca bir kısmını devre dışı bıraktı"; Çocukların Çevrimiçi Gizliliğini Koruma Yasasını ihlal ederek, ebeveyn izni olmadan çocukların konumları ve e-posta adresleri gibi kişisel verilerini rutin olarak topladı.

Hazırlanan iddianamede "Meta, etkili yaş doğrulama sistemlerinin geliştirilmesini sürekli olarak bir öncelik haline getirmemiş ve bunun yerine 13 yaşın altındaki kullanıcıların Instagram'da hesap oluşturmak için yaşları hakkında yalan söylemelerine olanak sağlamıştır” ifadeleri kullanıldı.

sdhyju6ı8k
Instagram uygulama logosu (AP)

Savcılar ayrıca Meta'nın yöneticilerinin Kongre önünde verdikleri ifadede şirketin yaş doğrulama sürecinin çok etkili olduğunu ve Instagram'da reşit olmayan milyonlarca kullanıcı olduğunu bilmelerine rağmen şirketin reşit olmayanların hesaplarını fark ettiklerinde kaldırdıklarını kamuoyuna açıkladıklarını belirttiler.

Şikayette bu iddiaları doğrulamak için şirket içi e-postalardan, çalışan konuşmalarından ve şirket sunumlarından alıntılar kullanıldı.

Suçlamalar kanıtlanırsa, Meta yüz milyonlarca dolar para cezasına çarptırılabilir.

Buna cevaben Meta dün (Cumartesi) yaptığı açıklamada, on yıldır "çevrimiçi platformlarını kullanma deneyimini tüm gençler için güvenli ve uygun hale getirmek için çalıştığını" belirterek, bu şikayetin "seçici alıntılar ve seçilmiş belgeler kullanarak çalışmalarımızı yanlış nitelendirdiğini" kaydetti.

Bu suçlamalar, geçen ay 40'tan fazla ABD eyaleti tarafından Kaliforniya'daki bir mahkemede Meta aleyhine açılan ve Facebook ve Instagram uygulamalarını "gençlerin ruhsal ve fiziksel sağlığına" zarar vermekle suçlayan daha geniş kapsamlı federal bir davanın parçası olma özelliğini taşıyor.

Savcılar, Kaliforniya'daki bir mahkemeye sunulan iddianamede "(Meta'nın) gençleri ve ergenleri cezbetmek ve nihayetinde kar elde etmek amacıyla onları tuzağa düşürmek için güçlü ve benzeri görülmemiş tekniklerden yararlandığını" doğruladı.



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature